Een verfrissende kijk op Engeland

Ivan Ollevier (°1960) volgt al meer dan vijftien jaar het reilen en het zeilen van het Verenigd Koninkrijk voor de VRT. De man doet dit doorgaans droogjes, zoals je het van een reporter verwacht. Met dit boek bewijst Ollevier dat achter het beroepsharnas van zakelijkheid een passie schuilt voor het land dat hij dagelijks observeert.

Ollevier kiest voor een Britse aanpak met Monnik, boer, spion en hoer. Hij kiest niet voor een zoveelste ‘geschiedenis van Engeland’, maar hij hanteert het ginds populaire genre van historische journalistiek. Hierbij daalt de auteur af in het verleden en brengt er verhalen uit mee die dat verleden tot leven brengen, om Ollevier te parafraseren. Het boek staat vol anekdotes zonder echt te vervallen in een fragmentarische kijk op de rijke geschiedenis van Albion. Persoonlijke ervaringen van de schrijver worden soepel gekoppeld aan die geschiedenis en gunnen de lezer een interessante blik in het dagelijkse leven van het eilandvolk.

1066 is niet het startpunt van Ollevier, maar de tijd van de Angelen en de Saksen, de Europese stammen die de, zoals het cliché het wil, immer roodharige Keltische volkeren die Engeland bevolkten wegjoegen naar Wales en Cornwall. Het eindpunt is het tijdperk van de roodharige Angelsaksische verpersoonlijking van het conservatisme en haar epigonen, Margaret Thatcher. Daartussen liggen zo’n 260 pagina’s die op een vaak gevatte wijze inzicht bieden over het boeiende verleden van de Engelsen. Ollevier beschrijft treffend de twaalfde-eeuwse moord op Thomas Becket. ‘Deze zal niet meer opstaan’, aldus een van de aanslagplegers. Vlotjes verbindt hij de boerenopstand van Wat Tyler in 1381, een bloedige revolte tegen een hoofdelijke vlaktaks om de oorlogen tegen Frankrijk te betalen, met het verzet tegen Thatchers poll tax, een hoofdelijke vlaktaks die op zoveel protest stootte dat het mee haar val veroorzaakte.

Dat is een van de grote verdiensten van dit boek, het verbindt het verleden naadloos met vandaag en het maakt daardoor dat verleden enorm relevant. De hardnekkige strijd tussen protestanten en katholieken in de 16de eeuw en het pausbezoek aan Engeland in 2010 worden zo in een adem uitgelegd. Telkens door de ogen van schijnbaar een figurant, van iemand die in buurt was van het centrum van de macht en de aandacht. Vandaar de titel. De victoriaanse tijd wordt bijvoorbeeld belicht via Mary Seacole of Charles John Vaughan. Hun verhalen vertellen meer over de tijdsgeest dan een biografie van Victoria. Ook het leven van Airey Neave biedt een andere kijk op de Tweede Wereldoorlog en later het aan de macht komen van Thatcher in 1979.

U voelt het al, dit boek is een aanrader voor elke liefhebber van geschiedenis en al haar nuances en facetten. Is er binnenkort niet ergens een boekenbeurs?