Wat wit was

De bestrijding van fiscale fraude is weer helemaal terug van nooit weggeweest. In vorige regeringen was die steeds een gaatjesvuller. Het laatste gaatje in de begroting werd dan netjes opgevuld met de opbrengst van de ‘verhoogde strijd tegen fiscale fraude’.

Niet zo in Vivaldi. Daar wordt de ‘strijd tegen fiscale fraude’ een heuse opbrengstenmachine. Met een beoogde opbrengst van 1 miljard (zowat een kwart van de 4 miljard inkomsten die men zoekt) moet het onder Vivaldi de belangrijkste nieuwe bron van overheidsinkomsten worden. En al waren er wat kleuterschoolverhalen rond de juiste cijfers, dat vereist allicht meer dan een paar extra inspecteurs en het belasten van miljonairsinkomens in de voetbalwereld.

Advocaat T

Jan Tuerlinckx — een van de beste fiscale advocaten die ons landje rijk is en columnist bij Trends — schreef er een boek over. Het werkloos thuiszitten met corona gaf hem de spreekwoordelijke vijf minuten tijd om een en ander op papier te zetten.

En dat is een uitermate leesbaar boek geworden. Geen boek met grote theorieën en gedachtelijnen over hoe men de fiscaliteit kon hervormen. Wel een collectie van korte verhalen en columns over de fiscale praktijk. Noem het gerust een kruising tussen ‘Witwassen voor dummies’ en een columnboek.

Meesterwitwasser Al Capone

Samen geven al die stukjes een goed beeld en een inzicht in de ‘praktijk’ van de fiscale fraude en in wat voor soort (al dan niet absurde) situaties we terechtkomen.

De lezer krijgt ook een reeks historische anekdotes. Waarom ‘wassen we geld wit’? Als meesterwitwasser Al Capone een frituur had gebruikt in plaats van een wasserette, hadden we vandaag misschien gesproken over geld frituren. En het waren de Romeinen die letterlijk ‘zwart geld’ maakten met inferieure legeringen. Zelfs het ontstaan van België was in feite een belastingrevolutie.

En natuurlijk passeren alle fraudeconcepten de revue: de couponnekestrein in Luxemburg, de btw-carrousels, Monaco, de ‘Belgian Dentist’, de KB-Lux-affaire, regularisaties, Panama papers, eenmalige bevrijdende aangiftes, non bis in idem, witloof, Bitcoins, fiscale bazooka’s, vijfsterrensudoku’s, speculatietaks…

Oplossingen

De advocaat spaart daarbij zijn kritiek niet, zowel op de ‘frauderende’ medemens als op de overheid die — omwille van de opbrengst — zonder problemen fundamentele rechtsprincipes overboord gooit.

En dan begint de lezer natuurlijk te zoeken. Waar is ons systeem kapot en wat is er nodig om het te maken? Aan problemen alvast geen gebrek: exploderende codes op het belastingformulier, hoge tarieven, een oceaan van ondoorzichtige aftrekmogelijkheden, terrabytes wetgeving die de overheid dikwijls ook zelf niet volgt. De gewone burger heeft het over ‘fiscale koterij’, Tuerlinckx introduceert de ‘fiscafka’. En hij illustreert die met een paar voorbeelden uit de praktijk.

Vraag is dan natuurlijk hoe het beter kan. Ook hier geen uitgewerkte voorstellen, maar wat ideetjes en vergelijkingen. We krijgen voorbeelden uit Duitsland, waar de tarieven lager en eenvoudiger zijn, en de fraudebestrijding efficiënter. Waarom is er geen ‘fiscaal overleg’ zoals er ‘sociaal overleg’ is? Misschien is er ruimte voor een CFO (collectieve fiscale overeenkomst)? Voor concrete voorstellen is het allicht wachten op een volgend boek.

Vivaldi

De lezer krijgt met Wat wit was geen leidraad voor een nieuwe belastingcode. Maar hij krijgt wel een beeld van wat er vandaag allemaal misloopt met de wetgeving en de praktijk van het belastingen innen en afdwingen in dit land.

Verplichte — en aangename — lectuur dus voor belastingambtenaren, boekhoudkantoren, belastingadviseurs, fiscale specialisten, politici en belastingbetalende medemensen.

En natuurlijk voor Vivaldisten die de fiscale fraude willen bestrijden.