JavaScript is required for this website to work.
post

1 juni. Net binnen: De Vlaamsche Stem van start, in WO I verketterd door Belgen én Duitsers

VandaagLuc Pauwels1/6/2023Leestijd 4 minuten
De redactie van De Vlaamsche Stem, Albéric Deswarte links vooraan

De redactie van De Vlaamsche Stem, Albéric Deswarte links vooraan

foto © Letterenhuis

En verder: Kuki Gallmann, Antoon Picard en de uitvinder van het bouillonblokje…

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

1973   De Griekse premier en junta-kolonel George Papadopoulos schaft de monarchie in Griekenland af en benoemt zichzelf tot president. Dit is het ‘hoogtepunt’ van ‘het kolonelsregime’ dat van 21 april 1967 tot 24 juli 1974 de dienst uitmaakte in Griekenland.

vandaag

Richard Minne (1891-1965)

1965   Overlijden in Sint-Martens-Latem van de Vlaamse vrijzinnige auteur Richard Minne (73). Hij ontving voor Wolfijzers en Schietgeweren in 1946 de Driejaarlijkse Staatsprijs voor het Nederlands Proza.

1943   Geboorte in Treviso (Italië) van Kuki Gallmann, bestsellerauteur en natuurbeschermer. Ze is een dochter van de Italiaanse bergbeklimmer en schrijver Cino Boccazzi. In 1972 verhuist ze met haar man Paolo Gallmann en zoon Emanuele naar Kenia. Ze kopen Ol ari Nyiro, een veeboerderij van 400 km² in de Great Rift Valley in Kenia, die ze later omvormen tot een beschermd park. Zowel haar man als zoon sterven binnen een paar jaar bij ongelukken.

Kuki besluit in Kenia te blijven en te werken aan het ecologische behoud van haar tweede vaderland. Ze wordt Keniaans staatsburger. Als levend gedenkteken voor Paolo en Emanuele richt ze de Gallmann Memorial Foundation (GMF) op, die het samenleven van mens en natuur in Afrika bevordert en actief is op het gebied van onderwijs, onderzoek naar biodiversiteit, bescherming van habitats, herbebossing, dienstverlening aan de gemeenschap, vrede en verzoening, armoedebestrijding en volksgezondheid. GMF promoot ook de milieueducatie van Keniaanse studenten.

Gallmann heeft vijf boeken gepubliceerd, allemaal wereldwijde bestsellers. De eerste, haar autobiografie I Dreamed Of Africa, is in 21 talen vertaald. Het werd ook een speelfilm met Kim Basinger in de hoofdrol. Haar andere boeken zijn: African Nights, Il Colore del Vento, Night of the Lions en Elefanti in Giardino.

1939   In Liverpool zinkt de Britse onderzeeër HMS Thetis onmiddellijk bij de tewaterlating. De 99 opvarenden komen allen om.

1919   In Parijs stelt Olexandr Shoelgin (1889-1960), oud-minister van Buitenlandse Zaken van de Oekraïense Republiek onder Simon Petljoera, en nu afgevaardigde van zijn land op de internationale vredesconferentie van Versailles, een uitgebreide nota voor over ‘de problemen van Oekraïne’. Het is een verdediging van de identiteit van zijn land. De oorspronkelijke tekst was in het Frans. Hij werd snel vertaald naar het Engels en uitgegeven door The Ukrainian Press Bureau in Londen. Wij vertaalden de oorspronkelijke, Franse versie voor het boek (Luc & Tina Pauwels, Oekraïne, een oorlogsgeschiedenis, Uitgeverij Aspekt, Soesterberg, 2022).

1915   Eerste nummer van De Vlaamsche Stem, blad dat in Bussum (Noord-Holland) werd uitgegeven voor de Vlamingen die door de oorlog naar Nederland uitgeweken. De initiatiefnemer was Alberic Deswarte, bijgestaan door andere uitgeweken Vlamingen, zoals Cyriel Buysse, André de Ridder, René de Clercq, Johan Eggen en Antoon Jacob. Medewerker was ook Frans van Cauwelaert, die samenwerking met de Duitse bezetter afwees, maar de Vlaamse propaganda en de binnenlandse politiek verder wilde behandeld zien, en zelfs Julius Hoste sr. van Het Laatste Nieuws.

De langzame groei van de belangstelling in Nederland voor de Vlaamse Beweging kwam door de oorlogsgebeurtenissen al spoedig in een stroomversnelling. De rampen die België hadden getroffen, maakten diepe indruk op de openbare opinie in het Noorden, vooral toen door de beschieting en de val van Antwerpen duizenden Vlamingen naar Nederland uitweken.

Berichtgeving uit ‘het vaderland’ kregen de vluchtelingen aanvankelijk slechts via de belgicistische kranten, Het Belgisch Dagblad en L’Echo Belge, die een politiek van nationale eenheid uitdroegen en Vlaamsgezindheid systematisch als Duitsgezindheid voorstelden.

De strekking van het blad moet steengoed zijn geweest, want de Belgische regering verbood de verspreiding van het blad achter het IJzerfront en ook in het bezette België werd het door de Duitsers verboden, want in haar beginperiode had de krant scherpe artikels tegen de Duitse agressie opgenomen. Het gevolg was wel dat De Vlaamsche Stem al in 1916 ten onder ging door gebrek aan financiële middelen.

vandaag

Antoon Picard (1884-1949)

1884   Geboorte in Antwerpen van Antoon Picard, broer van Hendrik en Leo Picard. Aan het Koninklijk Atheneum in Antwerpen is hij al vanaf 1905 lid van de Vlaamse Bond en redactielid van De Goedendag. In Gent, waar hij geneeskunde studeert, komt hij onder invloed van professor Julius Mac Leod en engageert zich in de bond Ter Waarheid die niet enkel Vlaamsgezind is, maar ook sterk antiburgerlijk, deels anarchistisch, deels socialistisch. Picard zet zich in voor de vernederlandsing van de Gentse Rijksuniversiteit, vestigt zich als huisarts en sluit einde 1911 aan bij de Liberale Volkspartij van Antwerpen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog stapt Antoon Picard in het activisme. Begin maart 1916 was Picard, samen met zijn zuster Gabrielle, Marten Rudelsheim, Adelfons Henderickx en anderen, betrokken bij de oprichting van de Antwerpse afdeling van Volksopbeuring. Hij wordt in Gent tot hoogleraar in de topografische anatomie benoemd (1916-1918). Hij wordt ook lid van de Raad van Vlaanderen, maar neemt op het einde van de bezetting gedesillusioneerd ontslag. Samen met Alfons van Roy en Albert van den Brande leidt hij in Gent de Vlaams-Nationale Partij.

Begin november 1918 wijkt Picard uit naar Nederland en legt daar in Leiden opnieuw zijn examens geneeskunde af. De knappe Picard wordt haast onmiddellijk benoemd tot hoogleraar aan de medische hogeschool van Soerabaja in Nederlands-Indië. In 1927 keert hij naar Vlaanderen terug en neemt zijn artsenpraktijk in zijn geboortestad weer op. Hij zetelt van 1932 tot 1938 voor het Vlaams Front in de Antwerpse gemeenteraad. Tegelijk is hij actief in de Volksuniversiteit Herman van den Reeck en nauw betrokken bij allerlei Vlaamse initiatieven in de medische sector. Zo is hij in 1927 medeoprichter van Het Vlaamse Kruis en bestuurslid van het Algemeen Vlaams Geneesherenverbond (AVGV).

Tijdens de Tweede Wereldoorlog stapt Picard met verscheidene leden van zijn gezin in de collaboratie. Ondertussen was hij voorzitter van het AVGV en bestuurslid van de Orde van Geneesheren. In 1944 vlucht hij naar Duitsland, maar keert in 1945 in slechte gezondheidstoestand terug. In de gevangenis wordt hij slecht verzorgd en gaat hij verder achteruit. Hij overlijdt in 1949 in het Sint-Alexiusgesticht te Grimbergen, 65 jaar oud.

1841   Overlijden in Massy (Île-de-France) van Nicolas Appert (91), Frans suikerbakker, scheikundige en uitvinder. Hij vond een manier uit waarop voedsel luchtdicht kan worden verpakt in blikken. Nicolas Appert was ook uitvinder van het bouillonblokje.

1831   Sir James Clark, een Britse ontdekkingsreiziger ontdekt de precieze locatie van de magnetische noordpool. De magnetische pool bevindt zich in Noord-Canada, meer dan duizend kilometer ten zuiden van de geografische noordpool.

1827   Oprichting in Brussel, ten tijde van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, van de Gazette des Pays-Basals regeringsgezinde krant om de invloed van de Franstalige oppositiekranten tegen te gaan.

1599   De aartsbisschop van Canterbury geeft het bevel tot de verbranding van gevaarlijke boeken, daaronder de vertaling die Christopher Marlowe (1564-1593) maakte van Ovidius.

Luc Pauwels (1940) is historicus, gewezen bedrijfsleider en stichtte het tijdschrift 'TeKoS'.

Commentaren en reacties