1.500 mandaten die Vlaamse regering aankondigt te schrappen treffen intercommunales totaal niet

Na de ministerraad van afgelopen vrijdag pakte de Vlaamse regering in de media sterk uit met haar nieuw decreet lokaal bestuur. De Vlaamse regering schrapt 1.500 politieke postjes, klinkt het stoer bij minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans (N-VA). Door daarbij in één adem te vertellen dat het nieuwe decreet de problemen binnen de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden gaat aanpakken, tracht de minister de aandacht af te leiden van de mandaten bij de intercommunales zelf.

Schrapping 1.500 mandaten is herkauwd nieuws

Dit nieuw aangekondigd decreet lokaal bestuur schrapt namelijk nul komma nul mandaten in intercommunales en aanverwante structuren. Het schrappen van de 1.500 mandaten is niet meer of minder dan opgewarmde kost van eerdere beslissingen. In 2012 besliste de vorige Vlaamse regering al om na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 overal één schepen te schrappen, waardoor er 308 mandaten verdwijnen. In juli 2015 halveerde de Vlaamse regering het aantal provincieraadsleden van 351 naar 175 in kader van de hervorming van de provincies. En in 2015 werd ook al beslist om de OCMW-raden te doen verdwijnen, waardoor de 925 Vlaamse OCMW-raadsleden verdwijnen. Het aantal mandaten dat door deze beslissingen uit 2012 en 2015 verdwijnen is inderdaad in totaal 1.541.

Alleen bracht de Vlaamse regering dit nieuws afgelopen vrijdag alsof er 1.500 mandaten binnen intercommunales worden geschrapt. Het schrappen van 1.541 mandaten zoals voorgesteld wordt is trouwens allesbehalve correct. Door de implementatie van het OCMW in de gemeentebesturen gaat er binnen de gemeenteraden gewerkt worden met gemeenteraadscommissies sociale zaken die de rol van de vroegere OCMW-raad overnemen. Zo ontstaan er zeker ruim 700 nieuwe mandaten. De Vlaamse regering schrapt dus geen 1.541 politieke postjes maar slechts 841 postjes en binnen de intercommunales wordt er met het nieuw decreet lokaal bestuur zelfs geen enkel postje geschrapt.

Binnen intercommunales kan je met gemak in een klap 3.500 mandaten schrappen

Nochtans zou de Vlaamse regering snel werk kunnen maken van structurele hervormingen binnen de intercommunales en het reduceren van het aantal politieke mandaten. De vorige Vlaamse regering slaagde er trouwens in om op heel korte termijn voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 om 800 mandaten binnen Eandis en Infrax en 400 mandaten binnen de Watergroep in één keer te schrappen. Toch spreken we vandaag nog steeds over ruim 5.000 politieke mandaten binnen alle intercommunales en aanverwante structuren, terwijl er 7.464 gemeenteraadsleden in Vlaanderen zijn.

Door een fusie van Eandis en Infrax daalt niet alleen de energiefactuur, maar kunnen we ineens ook 512 politieke postjes schrappen. In één gefuseerd Vlaams nutsbedrijf voor energie volstaat het overigens dat de Vlaamse regering één regeringscommissaris afvaardigt in een professionele raad van bestuur van deskundigen. Politici hebben we dus echt niet meer nodig om elektriciteit in elk stopcontact van Vlaanderen te brengen.

Binnen de Watergroep en de 3 andere grotere waterintercommunales zitten nog steeds maar liefst 1.104 politici met betaalde politieke mandaten in de raden van bestuur, directiecomités en adviescomités allerhande. Fuseer dit eveneens tot één Vlaams drinkwaterbedrijf en ook hier zal niet alleen de waterfactuur fors dalen, ook de 1.104 totaal nutteloze betaalde politieke postjes kunnen in één klap verdwijnen.

Politici zullen de tak moeten afzagen waar ze soms zelf opzitten

In de andere ruim 100 intercommunales kunnen er nog talrijke mandaten geschrapt worden. Alleen al binnen de intercommunales voor afvalverwerking staan er maar liefst 1.012 politici aan het roer staan. Zo wordt het wel duidelijk waarom afvalverwerking via intercommunales duurder is dan via privébedrijven en het niet moeilijk is om deze politieke postjes te schrappen. Alleen de politieke wil ontbreekt.

Politici zullen de tak moeten afzagen waar ze soms zelf opzitten. Het is dit of voor decennia elke geloofwaardigheid verliezen bij het volk dat we vertegenwoordigen. Ik wil een trotse volksvertegenwoordiger zijn waarbij de belangen van de mensen die ik vertegenwoordig voorop staan en niet het eigenbelang. Dit zou de spirit moeten zijn van alle politici.

Politici moeten niet alleen transparantie beloven, maar ook eens beginnen met de bestaande regels na te leven. Vorig jaar hebben opnieuw 150 Vlaamse politici hun mandaten in intercommunales of (semi-)publieke bedrijven niet aangegeven bij het Rekenhof. Het gaat onder meer om 2 burgemeesters en zowat 40 schepenen. De aangifte van de mandaten is nochtans verplicht door de wet. Wie het vergeet, riskeert vervolging en boetes tot 6.000 euro. Maar het komt zelden of nooit tot effectieve vervolging. Onder de lokale politici die geen aangifte indienden zijn er dan ook meerderen die al jaren na elkaar geen aangifte deden. Het is hoog tijd om ook deze regels aan te scherpen. Laat ons bijvoorbeeld starten met bijvoorbeeld het loon in te houden van politici die zich niet aan deze regel houden.

Peter Reekmans is burgemeester van Glabbeek, LDD-ondervoorzitter, auteur van Dorpstraat-Wetstraat, gewezen volksvertegenwoordiger en LDD-fractievoorzitter in het Vlaams Parlement