3 maart. Net binnen: Hergé, zelfverklaard ‘synthetische Belg’, overleden

Elk jaar   Op Bali Dag van de Stilte (Nyepi). Dit hindoefeest op het Indonesische eiland Bali vindt jaarlijks plaats op de nieuwjaarsdag van de Balinese maankalender. Het is gebruikelijk de dag ervoor juist veel lawaai te maken, met bijvoorbeeld bamboekanonnen en potten en pannen. Maar op de ‘Dag van de Stilte’ wordt er niet in gemotoriseerde voertuigen gereden, wordt er geen water gekookt en wordt er in plaats daarvan gemediteerd en gevast. Alle winkels, scholen, banken en andere instellingen zijn gesloten en de lichten blijven uit. Verder wordt de toegang tot het eiland ontzegd en kan men het dus niet bezoeken per vliegtuig of boot.

2013   Overlijden van de Vlaamse sportcommentator en verslaggever Rik de Saedeleer (89). Hij was de nestor van de televisie-journalistiek in Vlaanderen en één van de bekendste medewerkers die de Vlaamse televisie ooit heeft gehad. Hij was ook populair in Nederland dankzij zijn humor en enthousiasme. Na het WK van 1998 ging hij met pensioen, maar in 2008 maakte hij een kortstondige comeback op VT4. Hij voetbalde zelf van 1939 tot 1954 bij Racing Mechelen.

1983   Overlijden in Sint-Lambrechts-Woluwe van de striptekenaar Hergé ofte Georges Remi met zijn ware naam (75), vader van stripheld Kuifje. Zijn vader was een Waal, zijn moeder een Vlaamse en hij werd geboren in Brussel, wat hem later doet zeggen: ‘Ik ben een synthetische Belg’. Een andere mooie uitspraak van Hergé: ‘Les plus belles aventures sont intérieures’. De eerste avonturen van Kuifje verschenen op 10 januari 1929.

Van de 23 albums waarin deze jonge reporter de aardbol rondreist om het onrecht te bestrijden, zijn wereldwijd meer dan 200 miljoen exemplaren over de toonbank gegaan. Het zijn de avonturen van Kuifje die Remi’s naam hebben gevestigd als grondlegger van de hedendaagse Europese strip. Zijn ‘klare lijn’ – een heldere tekentechniek waarbij geen arceringen worden gebruikt – is een begrip. En ook zijn research was ongeëvenaard. Met de dood van Remi ging Kuifje op pensioen. Zijn albums worden nog steeds herdrukt.

1960   Geboorte in Haarlem (Noord-Holland) van Tosca Niterink, veelzijdige actrice, presentatrice, regisseuse, schrijfster en columniste. Spraakmakende columns in o.a. de VARAgids, Het Parool en NRC Handelsblad.

Corry Brokken (1932-2016)

1957   Het tweede Eurovisiesongfestival, in Frankfurt am Main, wordt gewonnen door Corry Brokken (1932-2016) met het liedje ‘Net als toen’.

1945   Per vergissing bombarderen 61 Britse vliegtuigen de Haagse woonwijk Bezuidenhout. Er vallen 550 doden, meer dan 250 zwaargewonden en meer dan 12 000 mensen raken dakloos. In totaal worden 67 000 kilo aan brisantbommen uitgeworpen boven de Haagse wijk.

1928   Overlijden in Den Haag van de Nederlandse schilder Jan Toorop (69), belangrijkste Nederlandse kunstschilder van het symbolisme. Na zijn opleiding in Amsterdam vervolmaakt hij zich aan de Academie voor Schone Kunsten in Brussel. Hij maakt kennis met de letterkundigen Emile Verhaeren en Maurice Maeterlinck en de toen al beroemde schilders James Ensor en Fernand Khnopff. In Machelen deelt hij een tijdlang een atelier met de symbolistische schilder William Degouve de Nuncques. Toorop werd geëerd met talrijke straatnamen en een monument in Den Haag. Hij is de vader van de kunstschilderes en lithografe Charley Toorop (1891-1955).

1922   De Franstalige Brusselaar en socialistische minister Emile Vandervelde verklaart in de Kamer van volksvertegenwoordigers: ‘De activisten handelden niet uit baatzucht maar uit idealisme’.

Julius Mac Leod_(1857-1919)

1919   Overlijden in Gent van Julius Mac Leod, hoogleraar plantkunde aan de Rijksuniversiteit Gent. Deze Vlaamse liberaal met Schotse roots, tevens prominente wetenschapper met internationale faam, ontpopt zich als onvermoeibare strijder voor de vernederlandsing van het onderwijs in Vlaanderen. De Vlaamse Beweging moet volgens hem een intellectuele en sociale beweging zijn waarin volksontwikkeling en vernederlandsing van wetenschap en onderwijs centraal staan. Hij ziet in dat de intellectuele achterstand van Vlaanderen ook zijn sociale en economische achterstand veroorzaakt. Al bij het begin van de Eerste Wereldoorlog vlucht hij naar Engeland en zet zijn wetenschappelijk werk voort aan de Victoria University in Manchester. Alhoewel hij zich nooit heeft ingelaten met het activisme worden na de oorlog zijn bezittingen in België, waaronder zijn bibliotheek, geplunderd en vernield. Te veel voor hem: enkele weken later overlijdt hij aan een griep.

1918   Publicatie van het eerste nummer van De Vlam, weekblad van de Brusselse socialistische activisten in Brussel. Hoofdredacteur was Steven Prenau, lid van de Raad van Vlaanderen, bijgestaan door Hendrik Tanrez, de ware leider van het activistische socialisme in Brussel.

1917   De activistische Raad van Vlaanderen stuurt een afvaardiging naar Berlijn, bestaande uit Pieter L. Tack, August Borms, Jozef van den Broeck, Emile Dumon, Jacob Lambrichts, Emiel ver Hees en Telesphorus Vernieuwe, naar Berlijn. Ze worden ontvangen door rijkskanselier Theobald von Bethmann-Hollweg. Deze bevestigt dat nog tijdens de bezetting de volledige bestuurlijke autonomie van Vlaanderen moet worden verwezenlijkt, maar doet geen verdere toezeggingen.

1915      Het eerste nummer van Onze Taal verschijnt, het ‘Weekblaadje voor de Vlaamssprekende krijgsgevangenen’ in het krijgsgevangenenkamp in Göttingen. Van 3 maart 1915 tot 28 september 1918 verschijnen 162 nummers. Opvallend is hoe de toon evolueert van Belgisch- naar Vlaamsgezind en op het einde radicaal activistisch.

1878     Bulgarije herwint zijn autonomie als zelfstandig vorstendom binnen het Ottomaanse Rijk. Dertig jaar later zal het een volledig onafhankelijk koninkrijk worden.

1875     In Parijs gaat Bizets opera Carmen in première. Het publiek is gechoqueerd en jouwt Bizet uit.

Multatuli door Hans Bayens (1987)

1820     Geboorte in Amsterdam van Multatuli, pseudoniem van Eduard Douwes Dekker, schrijver en moralist. Hij was koloniaal ambtenaar in Nederlands-Indië (Indonesië). Hij schreef o.m. Max Havelaar, De eerloze, Minnebrieven, Geschiedenis van Woutertje Pieterse. In 2002 werd Max Havelaar door de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde uitgeroepen tot ‘belangrijkste Nederlandstalige letterkundige werk aller tijden’. Hij inspireerde de feministische beweging, vooral in Duitsland. Hij was de eerste Nederlander in de geschiedenis die na zijn dood werd gecremeerd in plaats van begraven, in 1887.

1616      Overlijden in Highgate, Londen, van de plantenkundige Mathias de Lobel (Lobelius), geboren in Rijsel (Frans-Vlaanderen) in 1538. Als stadsgeneesheer van Middelburg trad hij in dienst van Willem van Oranje als lijfarts.

1577     Paus Gregorius XIII creëert één nieuwe kardinaal, de latere landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden aartshertog Albrecht van Oostenrijk. Een kwestie van controle.

1568    Op bevel van de Raad van Beroerten, opgericht door de Spaanse bezetter onder leiding van Alva, worden op deze rouwdag in de Nederlanden 500 mensen aangehouden. De rechters waren Spanjaarden en streng katholieke landgenoten. De Raad velde duizenden doodsvonnissen en kreeg daardoor snel de bijnaam Bloedraad.