Het aantal asielaanvragen in de EU blijft pieken, zo blijkt uit de halfjaarlijkse cijfers van het Europese Asielagentschap. Eind juni zaten we in alle EU-lidstaten samen aan 519.000 asielaanvragen, een stijging met 28 procent in vergelijking met de eerste helft van 2022. Het is meteen ook het hoogste aantal sinds de grote vluchtelingencrisis van 2015-2016.

Op basis van de huidige instroom is het realistisch te verwachten dat we eind dit jaar op ruim 1 miljoen asielaanvragen zullen landen, zo waarschuwt het Europese Asielagentschap. Daarnaast vangen alle EU-landen samen momenteel ook nog eens vier miljoen Oekraïners op. Zij genieten tijdelijke bescherming en vallen dus niet onder het reguliere asielsysteem.

De waarschuwing van het Europese Asielagentschap komt er niet zomaar. Almaar meer landen krijgen het lastig met het stijgend aantal aanvragen. Hierdoor komen zowel de administratieve verwerking daarvan als de opvangcapaciteit zelf onder steeds grotere druk te staan. Dat is ook in ons land het geval, getuige daarvan de beslissing van bevoegd staatssecretaris Nicole de Moor (CD&V) om voorlopig geen opvangplaatsen meer vrij te houden voor alleenstaande mannen.

In de hele EU is het aantal asielzoekers dat op een beslissing over de asielaanvraag wacht de eerste zes maanden van dit jaar met 34 procent gestegen tegenover vorig jaar.

Syriërs

De grootste groep asielzoekers in de EU blijven de Syriërs, met in totaal al 67.000 aanvragen de eerste zes maanden van dit jaar. Dat is een stijging met bijna de helft in vergelijking met de eerste helft van vorig jaar. Nu blijft de situatie in Syrië uiteraard bijzonder precair, maar toch is dit hoge aantal opvallend: sinds 2016 lag het nooit meer zo hoog. Uit data van het Europese grensbewakingsagentschap Frontex blijkt dat die Syriërs vooral via de westelijke Balkan en het oostelijke Middellandse Zeegebied de EU binnen komen.

Na de Syriërs volgen de Afghanen, de Turken en – opvallend genoeg – de Venezolanen en de Colombianen. Deze vijf nationaliteiten samen tekenden dit jaar voor 44 procent van alle asielaanvragen in de EU. Opvallend is ook de sterke toename van het aantal asielaanvragen uit Ivoorkust (9.300) en Guinee (8.700), twee landen waar het naar Afrikaanse normen relatief rustig is. Vooral Italië zag het aantal asielzoekers uit die twee landen fors toenemen, wat de veronderstelling voedt dat zij grotendeels via de zogenaamde Tunesië-route naar Europa afzakken.

In eerste aanleg kregen vier op tien asielaanvragen in de EU een positief antwoord, maar achter dit gemiddelde gaan grote verschillen per nationaliteit schuil. Zo kreeg liefst 95 procent van alle Syriërs die in de EU asiel aanvroegen ook effectief internationale bescherming. Voor de Afghanen zat dit percentage op 58 procent, voor de Turken op amper 28 procent.

Duitsland populairste asielland

De EU-lidstaten die dit jaar al het hoogste aantal asielzoekers te verwerken kregen, waren Duitsland (30 procent), Spanje (17 procent) en Frankrijk (16 procent). Italië lijkt opvallend afwezig in dit lijstje, maar heel wat asielzoekers die in Italië aan land komen, trekken zo snel mogelijk door naar een andere lidstaat om asiel aan te vragen. Volgens de Dublin-regels kan dit niet, in praktijk is het schering en inslag.

In eigen land staat de asielteller – weliswaar voor de eerste zeven maanden van dit jaar – al op ruim 18.000 aanvragen. Ook dit jaar zullen we dus wellicht de kaap van de 30.000 asielzoekers overschrijden.