Abrupt, ontgoochelend en voorspelbaar

Het scenario om de N-VA uit te sluiten is dus niet zomaar uit de lucht komen vallen op 21 juli. Het lag al klaar vóór de verkiezingen. Tot grote opluchting van het establishment is België op 13 juni door het oog van de naald gekropen. Had de N-VA twee à drie procent hoger gescoord, dan had het V-blok een blokkeringsminderheid gehaald en had men het scenario van Eyskens verticaal kunnen klasseren. Dan was er gewoonweg geen staatshervorming mogelijk zonder de N-VA.

Ook de Franstaligen hadden na de verkiezingen al snel gezien dat de N-VA mathematisch gezien helemaal niet zo ‘incontournable’ was. Maar in Vlaanderen waren de commentatoren op dat moment nog bedwelmd door het spectaculaire succes van De Wever. Wie toen (zoals ondergetekende) durfde te voorspellen dat er wel eens een regering zonder de N-VA zou kunnen worden gevormd, werd voor gek verklaard. Ook in de Vlaamse Beweging moest je daar op dat moment niet mee afkomen. Er heerste toen nog een rotsvast en kinderlijk naïef geloof in de goede afloop. Hoho, de Vlaams-nationalisten hadden de verkiezingen gewonnen en je zou eens wat gaan zien!

Uitsluiting
Alsof het Belgische regime zich veel gelegen laat aan verkiezingsuitslagen. De spontane reflex is om de Vlaams-nationalisten (als dat ook maar enigszins mogelijk is) uit te sluiten. In 2004 haalde het Vlaams Blok 24 % bij de regionale verkiezingen (eigenlijk niet zo gek veel minder dan de N-VA vorig jaar). Formateur Yves Leterme ontving toen ‘uit respect voor de kiezer’ een delegatie van die partij. Het onderhoud duurde welgeteld anderhalf uur. Leterme was nadien verrassend eerlijk: het Vlaams Blok werd niet uitgesloten wegens het ‘racisme’, maar wel omdat die partij (in de woorden van Leterme) ‘ijvert voor de onafhankelijkheid van Vlaanderen en elke vorm van interpersoonlijke solidariteit tussen Vlamingen en Walen wil afschaffen’. Met andere woorden: de échte reden waarom een kwart van de Vlaamse kiezers buitenspel werd gezet, was omdat die een te flamingante stem hadden uitgebracht. Tijdens het voorbije jaar hebben we precies hetzelfde meegemaakt als in 2004, maar dan wel in very slow motion.

Alhoewel, eventjes zag het ernaar uit dat men De Wever toch wou tolereren in de federale regering. Op voorwaarde natuurlijk dat hij zou verzaken aan zijn Vlaams-nationaal verkiezingsprogramma. Maar na de zomer werd snel duidelijk dat de N-VA aanstuurde op een staatshervorming die de rode lijn van het regime ver overschreed. Op dat moment was het zo goed als een uitgemaakte zaak dat de N-VA er moest worden afgereden. Het was gewoonweg een kwestie van tijd winnen tot er zich een aanleiding zou voordoen om De Wever te dumpen. ‘Le temps est un partenaire’ (aldus Joëlle Milquet in Le Soir, 23 okt.).

Nationale eenheid
Het probleem was dat er zich lange tijd geen aanleiding voordeed om een regering van nationale eenheid te kunnen vormen. De verhoopte speculatie tegen België bleef uit. Tot overmaat van ramp deed de economie het zeer behoorlijk. De besmetting met de EHEC-bacterie beperkte zich ‘jammer genoeg’ tot Duitsland. En verdorie toch, waarom moest die kernramp nu net aan de andere kant van de wereld plaatsvinden? Ten langen leste vestigde het regime dan de hoop op een ‘spontane’ volksopstand. In januari kon je geen radio of tv aanzetten zonder te vernemen waar en wanneer je moest gaan protesteren tegen het uitblijven van een regering. Maar de manifestatie van 23 januari was een doorslagje van de tricolore en hoofdzakelijk Franstalige betoging van november 2007. Van de 160 000 virtuele tentjes aan de Wetstraat 16 bleken er begin mei uiteindelijk maar een paar tiental echt te bestaan, bewoond door PVDA-militanten. Intussen scheerde Bart De Wever wel steeds hogere toppen in de opiniepeilingen.

En dan was er plots dat stukje goedkoop theater in Laken, waarna CD&V zich finaal toch de arm liet omwringen. Een ontknoping zoals bij een langlopende tv-soap waarvan de kijkcijfers plots kelderen: abrupt, ontgoochelend, maar o zo voorspelbaar.