Over de goedkeuring van het stikstofakkoord blijft het water tussen de Vlaamse coalitiepartners N-VA en CD&V bijzonder diep. En letterlijk niemand van de Vlaamse partijvoorzitters is vragende partij voor een heruitgave van de Vivaldi-coalitie. Dat zijn de twee belangrijkste conclusies na het grote voorzittersdebat op het Rentrée-debat van Vlaams ondernemingennetwerk Voka.   

Het recept is intussen bekend: breng alle Vlaamse partijvoorzitters samen en dwing hen voor een publiek van kritische ondernemers en bedrijfsleiders kleur te bekennen over een aantal brandend actuele thema’s en cruciale uitdagingen voor dit land. En dus gaven zeven Vlaamse toppolitici gisterenavond in een goed gevulde Brusselse Bozar het officieuze startschot van de campagne voor het verkiezingsjaar 2024.

Bijzonder opvallend toch: Conner Rousseau (Vooruit) bleef voor het tweede opeenvolgende jaar afwezig en liet zich vervangen door Bruno Tobback. Al even opvallend: Tom Van Grieken – als we de peilingen mogen geloven toch de voorzitter van de grootste partij in Vlaanderen – kreeg opvallend weinig spreektijd toebedeeld door beide VTM-moderatoren. Tot grote ergernis van de Vlaams Belang-voorzitter.

Stikstofdecreet

Dat de Vlaamse regering de volgende weken al meteen zwaar aan de bak moet met het stikstofdossier is bekend, een dossier waarin Open Vld en N-VA voor de vakantie min of meer cavalier seul speelden. Tot grote verbazing van Bart de Wever (N-VA) ging waarnemend Open Vld-voorzitter Tom Ongena gisteren niet mee in de denkpiste dat het nu voorliggende decreet absoluut zo snel mogelijk gestemd moet worden. De argumentatie van De Wever is bekend: een duidelijk stikstofkader is cruciaal voor het Vlaamse bedrijfsleven. Het is volgens hem ook onvermijdelijk dat onze intensieve veebouw afgebouwd moet worden, al hoopt hij dat het huidige decreet nog wat versoepeld kan worden.

Maar voor Open Vld moet de Vlaamse regering absoluut wachten op het advies van de Raad van State. Pas dan is volgens Tom Ongena een robuust akkoord mogelijk. CD&V-voorzitter Sammy Mahdi ziet dat totaal anders: volgens hem is er vandaag de facto al een vergunningsstop, en moeten we nu absoluut werk maken van rechtszekerheid voor ondernemers én landbouwers. Een nieuw wetgevend kader moet landbouwers opnieuw de kans geven om te investeren, vindt Mahdi.

Open doekje

Ook Bruno Tobback (Vooruit) wil wachten op het advies van de Raad van State, maar toonde zich tegelijk bereid om de Vlaamse regering eventueel aan een wisselmeerderheid te helpen. ‘Tegen iedereen ja zeggen, is onmogelijk. De Vlaamse regering moet dus keuzes maken, en mag die verantwoordelijkheid niet doorschuiven naar de rechters.’

Op de kritiek van onder meer Groen en Vlaams Belang dat deze Vlaamse regering zich wel héél welwillend opstelt tegenover Ineos – het Britse chemiebedrijf dat zijn vergunning voor een gigantische investering in de Antwerpse haven vernietigd zag omwille van te hoge stikstofwaarden – reageerde De Wever vlijmscherp. ‘Het klopt dat Ineos en onze landbouwers in theorie in hetzelfde schuifje zitten, maar voor een investering van 5 miljard doen we iets meer moeite, mag het?’ Dat leverde hem, niet geheel verrassend, een open doekje op.

Werkloosheidsvergoeding

Over de vraag of de werkloosheidsvergoedingen in ons land beperkt moeten worden tot een periode van maximaal twee jaar was er duidelijk meer eensgezindheid. Op Groen, PVDA en Vooruit na, zijn alle Vlaamse partijen vóór. Sammy Mahdi haalde daarbij ook opvallend zwaar uit naar de Franstaligen. ‘De VDAB moet helemaal niet nauwer samenwerken met het Waalse Forem’, zei hij tegen Raoul Hedebouw. ‘We hebben in Vlaanderen niet bepaald nood aan een Waals beleid inzake arbeidsmarkt.’

Bovendien mag er in Wallonië stilaan ook wat meer respect zijn voor het Nederlands, stelde Mahdi vast. ‘Amper 47 procent van de Franstalige leerlingen studeert Nederlands anno 2023, dat is toch intriest?’ Tom Van Grieken zag hier zijn kans schoon om Voka in eigen huis nog even aan te pakken over hun pleidooi voor meer arbeidsmigratie. ‘Onbegrijpelijk’, klonk het. ‘Gaan we nu echt de fouten van vijftig jaar geleden opnieuw overdoen?’

Van Grieken wees in dit verband ook op een studie van de UGent, waaruit blijkt dat 43 procent van de niet-Europese vreemdelingen in ons land niet aan het werk is. ‘De vijver waarin we kunnen vissen is dus nog groot genoeg’, zei hij. Ook Bruno Tobback (Vooruit) toonde zich maar een koele minnaar van meer arbeidsmigratie, en lijkt zo dus de nieuwe, flinkse koers van zijn voorzitter te volgen. ‘Voor sommige sectoren zullen we wellicht arbeidsmigratie nodig hebben, maar dat mag niet de goedkoopste, gemakkelijkste optie zijn. Want die komt ook met een stevige maatschappelijke kost op lange termijn’, verklaarde Tobback.

Geen Vivaldi 2

Als uitsmijter kregen alle partijvoorzitters de vraag of ze een heruitgave van de federale Vivalidi-coalitie zagen zitten. Het antwoord was ontluisterend: letterlijk geen enkele Vlaamse partij zit te wachten op Vivaldi 2. Over een eventuele voortzetting van de huidige Vlaamse coalitie waren de meningen verdeeld. Het moge duidelijk zijn: de campagne is wel degelijk gestart. Of er tegen het volgende  voorzittersdebat van Voka in september 2024 een nieuwe federale regering zal zijn, is veel minder zeker.