De Amerikaanse regering oefent via wetenschappelijke organisaties druk uit op de Europese Unie om miljarden euro te blijven steken in defensieonderzoek en defensieaankopen voor de NAVO. Daarnaast moet de EU het Israëlische militair-industriële complex blijven financieren. Om de Britten te straffen voor de brexit wil de EU alle niet-EU-landen uitsluiten van deelname aan EU-projecten.

Net geen honderd miljard euro (95,5 miljard euro). Dat is het budget van Horizon Europe. Horizon Europe is het programma dat onderzoek en innovatie moet ondersteunen met Europees geld. Het nieuwe programma start in 2021 en loopt tot 2027. De R&D-thema’s zijn vooral ideologische thema’s zoals klimaatverandering, duurzaamheid en andere zogenaamde ‘global challenges’. De burger moet zich echter niet vergissen. In dit alles zit een flink pakket militaire subsidies en defensieonderzoek. Dit laatste doet de EU open en bloot. Al valt een groot deel van supercomputing en ruimtevaart ook onder dubbelgebruik. Het is als zodanig niet onder de noemer defensieonderzoek opgenomen.

Stokpaardjes van de Europese Commissie

Eén van de nieuwe onderdelen binnen Horizon Europe (dat Horizon 2020 opvolgde) is de European Innovation Council. Deze EIC moet innovatie ondersteunen die ‘een mogelijke doorbraak van disruptieve aard’ kan veroorzaken. Innovaties die te riskant zouden zijn voor private investeerders. 70 procent van dat budget is voorzien voor KMO’s (MKB’s). Hiervoor bepaalde de Europese Commissie vijf missies: ten eerste klimaatverandering, ten tweede schonere oceanen, rivieren en binnenwateren, ten derde kanker, ten vierde bodemgezondheid en voedselveiligheid en ten vijfde klimaatneutrale en slimme steden. Allemaal stokpaardjes van de Europese Commissie. Wie (veel) geld wil ontvangen moet dus dezelfde ideologische standpunten onderschrijven en gaan preken dat dit de belangrijkste uitdagingen zijn voor de mensheid (in de EU).

In ruil eist de Europese Commissie dat alle publicaties over het onderzoek en de wetenschap voldoen aan een open science policy. Dus is het verplicht om alles in open access te publiceren. Dus geen commerciële wetenschappelijke uitgeverijen die eindredactie, peer-review enzovoort doen, maar gewoon alles op het internet gooien. Merkwaardig overigens, want de wetenschappelijke uitgeverijen zijn net een sector waar Europese bedrijven de wereldmarkt beheersen.

Jarenlang subsidiëren van Israël, Turkije en Marokko

Aan al deze zeer vreemde eisen leek niemand in de academische wereld en de bedrijfswereld zich te storen, maar over andere zeer rationele regeltjes ontstond recent commotie. Na jarenlang subsidiëren van Israëlische, Turkse, Oekraïense, Zwitserse en andere bedrijven en universiteiten wil de Europese Commissie het geweer na de brexit van schouder veranderen. Omdat ze de Britten de voordelen van EU-funding willen ontzeggen, moeten ze nu een logische maatregel invoeren. Namelijk dat landen die geen onderdeel zijn van de Europese Unie niet kunnen gebruik maken van Europese onderzoeksprogramma’s met EU-geld.

Dit schoot vooral het Amerikaanse Science Magazine eerder deze maand in het verkeerde keelgat. De in Brussel gevestigde Britse freelance journalist Nicholas Wallace publiceerde een hele reeks activistische artikels. Volgens zijn LinkedIn-profiel studeerde Wallace aan de door George Soros gefinancierde Hongaarse Central European University die door de regering Orbán werd gesloten.

Europees Defensiefonds betaalt vooral NAVO

De reden van die Britse en Amerikaanse aanval op de nieuwe regels is dat onderzoek naar quantum computing en ruimtevaart onder het Horizon-programma valt. Onder dezelfde koepel vinden we ook het EDF of European Defence Fund. Dat steekt miljarden in onderzoek van en voor de NAVO. Via EDF en andere programma’s zoals Pesco van het Europese Defensie-agentschap (EDA) betaalt de EU de helft van de investeringen van de EU-lidstaten binnen de NAVO.

Binnen de Europese meerjarenbegroting vanaf 2021 gaat 7,014 miljard euro naar het nieuwe European Defence Fund (EDF). 1,5 miljard euro gaat naar ‘military mobility’ of de logistiek van wapentuig binnen de EU-landen. Dit in de vorm van ‘dual use infrastructure’ om militaire middelen en personen te verplaatsen binnen de EU. 5 miljard euro gaat naar een nieuw ‘off-budget European Peace Facility (EPF)’. Een nogal schimmig financieringsvehikel dat buiten de controle van de Europese Rekenkamer zal vallen. De EU pompt constant veel geld in defensie en stelt via de European Union Military Staff (EUMS) Franse admiralen en Duitse, Italiaanse en Spaanse drie- en tweesterrengeneraals tewerk aan monstersalarissen.

Uitsluiten van niet-EU-landen plots problematisch

Het uitsluiten van niet-EU-landen is ineens dus een probleem. Nochtans bij de landbouwsubsidies binnen de Common Agricultural Policy (CAP) was dit geen discussiepunt. Wel maakten de Verenigde Staten steeds bezwaren bij het subsidiëren van landbouw. Nu treft de maatregel van de EU die landen die zelf kozen geen lid te worden of te blijven van de EU, zoals het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, IJsland en het volledig door de EU omringde Zwitserland. Ook de Amerikaanse bondgenoten Israël, Turkije en Oekraïne dreigen dus miljoenen euro mis te lopen die ze voordien onterecht kregen als ‘Europese samenwerking’.

In bepaalde programma’s van de EU zijn leden van de Europese Economische Ruimte (EER) of European Economic Area (EEA) wel welkom. Temeer omdat binnen het onderzoek naar ruimtevaart de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA de samenwerkingen beheert. Dit laatste is echter niet het geval voor supercomputers en meer bepaald quantum computing.

Gevolgen nihil

De verontwaardiging van Science en de American Association for the Advancement of Science (AAAS) is dan ook nogal hypocriet. Toch beweerde de Belgische ingenieur Lieven Vandersypen, een quantumnanowetenschapper aan de Technische Universiteit van Delft, dat het niet logisch is, omdat onderzoekers van buiten de Europese Unie belangrijke bijdragen leveren aan onderzoeken. Vandersypen is codirecteur van het Kavli-instituut. Het effect van uitsluiting op de projecten zou trouwens nihil zijn.

Beweren dat de door de Europese Unie gefinancierde R&D protectionistisch zou worden is overdreven. Ooit was het zo en het leverde ISDN, GSM, ARM-chips en andere belangrijke technologie op. Sedert pakweg twintig jaar deelt de EU geld uit aan bedrijven en instellingen (waaronder Israëlische staatsbedrijven die militaire technologie ontwikkelen) van buiten de EU. Het aantal succesverhalen is al decennia op één hand te tellen. Dus als ‘strategische autonomie’ en ‘technologische soevereiniteit’ in Brussel een probleem zijn dan is dat niet omwille maar ondanks het EU-beleid.

Rancune om brexit

De EU is trouwens bereid om bilateraal afspraken te maken zoals op 18 maart bleek toen Science Business meldde dat Zwitserland weer mee mag doen met de quantumcomputingprojecten. Het Verenigd Koninkrijk en Israël blijven voorlopig buitengesloten. In het eerste geval berust dit compleet op rancune wegens de brexit en voor de Britse exit uit het Erasmusprogramma dat het VK veel geld kostte. Wat betreft Israël is het eigenlijk maar heel normaal dat ze als niet-EU-land en Aziatisch land niet in aanmerking komen. De Duitsers willen omwille van voor de hand liggende redenen Israël er wel bij, ondanks de jarenlange Europese vermoedens van industriële spionage door het militair-industrieel complex rond Israëlische technologiebedrijven. De kritiek hierop dateert al van tijdens het zevende Frameworkprogramma (2007-2013) en Horizon 2020 (2013-2020) van de Europese Unie. Bepaalde bedrijven bleken zelfs illegaal gevestigd binnen de bezette gebieden.

Nu zijn spitstechnologische bedrijven in Israël interessante partners. De reden is dat Israëlische onderzoekers tijdens hun legerdienst mogen blijven onderzoek doen en hun octrooien ten persoonlijke titel behouden wanneer ze die registreerden tijdens hun dienstplicht. Zo kan het leger en vooral de luchtmacht steeds de nieuwste snufjes gebruiken in ruil voor geldelijk gewin voor de dienstplichtigen achteraf. Het vervolgens vinden van startkapitaal bij de overheid, staatsbedrijven of leveranciers binnen de defensiesector loopt uiteraard vlot.

De Amerikaanse kritiek op Horizon Europe gaat niet over de politiek correcte pseudowetenschap in het programma, maar over miljarden EU-geld voor Amerikaanse defensiebelangen.