Anciaux is een patriot

Bert is een geval apart. Nu hij zich heeft losgetrokken van zijn wortels wil hij die zoveel mogelijk ontkennen. Het begint al bij de inleiding van het interview. ‘Het is merkwaardig dat al die Vlamingen die zo hebben moeten strijden voor hun identiteit, die identiteit ontzeggen aan anderen.’ Ik weet niet over welke Vlamingen hij het heeft – heb wel een vermoeden – maar ik voel me alvast niet aangesproken. We kunnen het wel eens zijn met Bert dat het integratiedebat beter niet wordt  gevoerd als een strijd tussen identiteiten. Het probleem is niet dat iemand het recht zou ontnomen worden om zich Marokkaan, Turk, Syriër, moslim, kopt, hindoe of wat dan ook te noemen. Het gaat erom dat ‘Vlaming-zijn’ ook deel wordt van hun identiteit . Dat ze deel uitmaken van onze ‘imaginaire gemeenschap’, dat ze Vlaanderen zien als hun thuis, een huis waar ze ook aan meebouwen. Dat is de uitdaging. Je kan dat alles immers niet opleggen, zo maakbaar is dat niet. Het is dus geen ‘apartheidsverhaal’ dat mensen hun identiteit wil ‘afnemen’. Anciaux stelt de zaken ongenuanceerd voor.

Is het in die zin verkeerd dat migranten zich verenigen op basis van etnisch-culturele identiteit? Neen, het is wel een probleem als ze zich enkel verenigen op basis van hun etnisch-culturele identiteit. Organiseren ze zo geen segregatie? En net dat laatste is vaak de perceptie, soms zelfs realiteit, en vandaar misschien het argwaan dat Anciaux in zijn proefschrift ontdekte. Al ben ik geen doctor natuurlijk.

Hetzelfde zwart-witverhaal over de ‘neoracistische stroming in Vlaanderen’. Ook hier is het makkelijk om daar academisch en links-superieur laatdunkend over te doen. Is racisme goed te keuren? Natuurlijk niet! Maar er kan enigzins begripvol worden omgegaan met de reden van ontstaan daarvan. Vaak is er een realiteit die aanleiding heeft gegeven tot een haat voor een bepaalde bevolkingsgroep. Er zijn probleemwijken, criminaliteit, vechtpartijen … Het ‘neoracisme’ is daar een menselijke reactie op, een grove veralgemening, dat wel, maar de realiteit als basis ontkennen helpt ook niet. Net zoals het niet helpt te ontkennen dat er racisme bestaat. Dat mensen op straat uitgescholden worden omdat ze een hoofddoek dragen, een huis geweigerd worden omdat ze zwart zijn … Ook dat moeten we als samenleving afkeuren.

Nationalisme

We geven u het volledige citaat over nationalisme. Dan kan u zelf oordelen.

‘Ik ben altijd een volksnationalist geweest, omdat Vlamingen in hun eigen land werden gediscrimineerd. Maar nu hebben we alles voor het zeggen. Het huidige Vlaams-nationalisme is gericht tegen de ander. Ik beschouw me een Vlaamse patriot, omdat ik van mijn gemeenschap hou. Niet een Vlaams-nationalist.’

Kijk, als iemand mij vraagt of ik Vlaams-nationalist ben, vraag ik altijd wat ze daar precies mee bedoelen alvorens antwoord te geven. Anciaux kiest voor de andere aanpak. Met het begrip ‘volksnationalist’ grijpt hij terug naar het ‘Volksunie-jargon’. Het is toch een beetje een vreemde zaak, dat onderscheid tussen de goede ‘volksnationalisten’ en de slechte ‘staatsnationalisten’. Binnen een Belgische context was dat misschien nog te verdedigen, maar hoe zit dat dan als, zeg maar, Vlaanderen onafhankelijk wordt? Blijf je dan volksnationalist of word je dan plots een verachtelijk staatsnationalist of patriot? Het is een semantisch ratjetoe, een woordenbrij. Maar voor Bert is het de kern van de zaak: Vlamingen worden niet meer gediscrimineerd, dus het nationalisme is niet meer nodig én het huidige Vlaams-nationalisme is gericht tegen de ander.

Vlamingen worden niet meer gediscrimineerd. De tijd van Coucke en Goethals ligt inderdaad al lang achter ons, net zoals ‘pour les Flamands la même chose’ of het glazen plafond in de administratie voor wie Nederlandstalig is (als je de Brusselse magistratuur buiten beschouwing laat, toch). Het verhaal van het hedendaagse Vlaams-nationalisme is er niet een van discriminatie. Het is er een van slecht, inefficiënt bestuur, van grendels en blokkeringsmechanismen, van dubbele meerderheden en pariteit, van gebrek aan hervorming, van stilstand, wanbeheer, de eeuwige diplomatieke conferentie. Het is een verhaal over welvaart, welzijn en werk, een verhaal over de mogelijkheid om andere keuzes maken. Anciaux is blijven zitten in het discours van de vorige eeuw, en dan nog halfweg vorige eeuw. Hij was beter gedoctoreerd in geschiedenis.

Het Vlaams-nationalisme is ook niet gericht tegen de ander. Niet tegen wie ook een andere identiteit heeft (want dat hebben we allemaal) en ook niet tegen ‘de Walen’ of ‘de Franstaligen’. Zelfs het verhaal over de transfers is niet anti-Waals. Het is een verhaal over de mogelijkheid eigen keuzes te maken en Brusselaars, Walen en de Duitstalige gemeenschap datzelfde te gunnen. Het Belgische systeem dwingt de verschillende gemeenschappen in een rol van tegenstander.

De eigenlijke vraag is hier of Anciaux hier sprak als doctor of als politicus en of die twee elkaar soms tegenspreken?

Foto: © Reporters