Arm Vlaanderen

Een in de lente 1918 geschreven vlugschrift Waarom? doet sinds kort de ronde op het internet. Waarom? Eenvoudig: Daarom, zoals op het achterflap staat. Het is een tijdsdocument dat in enkele slagzinnen en afbeeldingen de wortels blootlegt van alles wat Vlaanderen na 1830 moest ondergaan. Zo biedt het een grondslag van een streven naar autonomie voor en zelfs onafhankelijkheid van Vlaanderen. De huidige en toekomstige generaties kunnen er heel wat van leren om de tegenwoordige problematiek in dit land in zijn juiste context te plaatsen.

De auteur is Claudius Severus die schrijft namens drie Vlaamsgezinde verenigingen uit die tijd: ‘Jong Vlaanderen’, ‘Den Vlaemschen Landsbond’ en ‘Vrij Vlaanderen’. De Nederlandse dominee en orangist Domela Nieuwenhuis Nyegaard was voorzitter van ‘Jong Vlaanderen’. Achter het pseudoniem Claudius Severus schuilt waarschijnlijk Lodewijk Severijns, lid van ‘Jong Vlaanderen’. Het colofon is een bloemlezing van de slechts enkele intellectuelen die Vlaanderen toen rijk was.

Zij zaten grotendeels in het politiek misschien wat naïeve activisme, het met de Duitse bezetter collaborerende deel van de Vlaamse beweging. Begrijpelijk, want in België kregen zij voor hun gewettigde grieven helemaal geen gehoor. Charles Rogier belichaamde zowat de verachting die de Franstalige minderheid voor de Nederlandstalige meerderheid in dit land toen voelde en nog steeds voelt. Rogier zelf was een Fransman uit Luik die met een bende ‘vrijwilligers’ bij de eerste rellen in Brussel onder het zingen van La Marseillaise de stad binnentrok. Dit leidde tot een staat die niemand had gewild en het ook nooit is geworden. De Waalse politicus Jules Destrée schreef al op 15 augustus 1912 in zijn bekende open brief aan Albert I: ‘Sire, il n’ y a pas de Belges’. De recente CETA –affaire heeft dit nog maar eens bevestigd.

Gelukkig stak het Verenigd Koninkrijk een stokje voor het door Parijs met de Belgische Revolutie beoogde herstel van het napoleontisch imperium. 

Vlaanderen is vandaag een welvarende regio, maar betaalde daarvoor ook een zware prijs. De traditionele partijen gingen via tal van ‘compromis à la belge’ steedsweer door de knieën. Een zelfstandig Vlaanderen zou het er beslist nog beter van vanaf brengen.

Het pamflet Waarom? afdoen als propaganda van collaborateurs en daarom de inhoud ervan volledig verwerpen zoals sommige belgicisten doen, is te kort door de bocht. Collaboratie is hoe dan ook een heikele kwestie. Tijdens Wereldoorlog II ontving Hitler slechts twee landgenoten op hun eigen verzoek. De Waal Léon Degrelle en Leopold III. Degrelle werd in België bij verstek ter dood veroordeeld nadat hij was kunnen ontkomen naar Spanje waar hij een nieuwe identiteit kreeg en tot aan zijn dood een rustig leventje leidde. Hij zou volgens hardnekkige geruchten herhaaldelijk zijn thuisland hebben bezocht.

Na zijn dubieuze rol tijdens Wereldoorlog II, kreeg Leopold III bij de volksraadpleging in 1950 over zijn toekomstige rol in het land toch een meerderheid achter zich. Het toen nog heel katholieke Vlaanderen stemde met 72% overweldigend voor. In Wallonië en Brussel was echter meer dan de helft tegen. Ook Leopold hield er tot het einde van zijn dagen, samen met zijn gezin, een aangenaam en luxueus bestaan op na.

Hitler ontving geen enkele Vlaming. De repressie was in Vlaanderen niettemin veel genadelozer dan in de rest van het land …