België zonder de Belgen is niet België

De joodse gemeenschappen in Europa worden opnieuw belaagd. Europese joden worden aangevallen en pijnlijk veel joden overwegen een nieuwe toekomst in Israël. In Israël worden ze ook belaagd, maar daar zijn ze tenminste onder elkaar – en ze laten zich allerminst doen. 

Het is logisch, gepast en attent dat premier Charles Michel onderstreept dat joden ook in West-Europa een thuis hebben. Een eerste minister kan en mag nu niet stil blijven. Europa zonder de joden is Europa niet meer, België zonder de joden is België niet meer, Vlaanderen kan zichzelf geen natie noemen als er in die natie geen plaats zou zijn voor joden. 

Antisemitisme tiert helaas welig, ook in onze steden. De politiek toont hiervoor niet altijd voldoende begrip. Soldaten voor scholen zijn een pijnlijke noodmaatregel, maar wel het rechtstreekse gevolg van zeer reële bedreigingen tegen een geloofsgemeenschap. Kan men zich indenken dat politieke partijen tegen die soldaten tekeer zouden gaan als die soldaten bedreigde islamitische schooltjes zouden bewaken? 

Toch volstaat het niet om de joden in de armen te sluiten. Iedereen heeft hier een plaats. België is ook België niet meer zonder moslims. België is ook België niet meer zonder de katholieken. Die stellingen zijn in sommige kringen minder populair, maar ze zijn wel even waar. Zonder echte geloofsvrijheid verliezen we onze ziel. Zonder oprechte waardering voor religieuze diversiteit verliezen we ons hart.

Misschien helpt het om medeburgers niet meer te benaderen vanuit hun religie. Er zou een overkoepelende identiteit moeten zijn die de verschillen overstijgt. Moslim, atheïst, jood of postzegelverzamelaar: allemaal Belg/Vlaming – schrapt u zelf maar wat niet past. Niet ‘de joden’ worden bedreigd: sommige Vlamingen worden bedreigd, en dat al tientallen jaar lang. Belg of Vlaming zijn heeft immers niets te maken met je religie. 

Een sterk Vlaams project zou verenigend en zelfs verheffend kunnen werken. Het zou een civiele consensus kunnen worden waar iedereen zich achter kan scharen. Mensen zouden dan bewust kunnen kiezen voor een welomlijnd burgerschap. Het debat over dubbele nationaliteit kan dan heropend worden: misschien moeten we mensen echt wel vragen om voluit te kiezen voor één soort burgerschap. 

De weg naar een gemeenschappelijk civiel project is lang en moeilijk, maar de moeite waard. Zonder maatschappelijke consensus heeft een land misschien wel inwoners, maar geen burgers, die zich onderling verbonden en gesterkt voelen. Zeg dus: België zonder Belgen is niet België. En vraag u dan af wat het betekent om Belg te zijn. 

Foto: (c) Reporters