Procedures bij de Raad van Vergunningsbetwistingen (RvVB) maken bouwen in Vlaanderen stilaan virtueel onmogelijk. Een recent voorbeeld is de bouw van een McDonald’s-restaurant in Geraardsbergen. Een aflopende wei met verwilderd gras en 59 bomen zonder natuurbescherming leverden een schorsing op van de toegekende vergunning.

Bij elke bouwaanvraag dienen vzw’s uit de milieubeweging bezwaarschriften in. Als ze verliezen na beroep bij de provincie trekken ze steevast naar de Raad voor Vergunningsbetwistingen en slagen dan alsnog in hun doel. Dat leidt bijna altijd tot schorsing op basis van het Natuurdecreet. Zelfs als het helemaal niet om natuurgebied gaat. De Raad besliste in het geval van Geraardsbergen op 13 december bijvoorbeeld dat de gemeente niet genoeg ‘redelijke maatregelen’ nam om de natuurwaarden van de verwilderde weilanden te beschermen.

Gemeenschapsvoorzienigen en openbaar nut

Onlangs moest de Raad voor Vergunnigsbetwistingen (RvVB) een zaak behandelen waar een Oudenaardse milieu-vzw de gemeente Geraardsbergen en indirect McDonald’s aanviel door een vergunning te betwisten.

De vzw die tegen de McDonald’s een procedure startte, kreeg subsidies van de Vlaamse regering. Milieufront Omer Wattez (MOW) vzw ontving in 2022 van het departement omgeving van Vlaamse regering twee subsidies om hun loonkosten te betalen. Bekende kopstukken zijn de biologe Jeanine Tassyns, voormalig milieu-inspecteur bij OVAM en Patrick Vandemenschbrugge van de Fietsersbond. Geen van de bestuursleden van het Milieufront woont in Geraardsbergen.

McDonald’s had op 18 december 2021 een omgevingsvergunning voor een nieuw fastfood-restaurant aangevraagd. Dit hield in dat langs de weg een gebouw zou komen met 61 parkeerplaatsen. Daarom zouden 59 bomen worden gerooid. Tijdens de bouwwerken zou de bouwheer het terrein vlak maken. Ophogen op bepaalde plaatsen zodat het een horizontaal oppervlak zou krijgen naast de weg. De percelen grond lagen deels in woongebied, deels in een zone voor ‘gemeenschapsvoorzieningen’ en ‘openbaar nut’.

Verwilderd weiland

Volgens de biologische waarderingskaart (BWK) van het instituut voor Natuur- en Bosonderzoek van de Vlaamse overheid is de streek aangeduid als ‘biologisch waardevol’ door de aanwezigheid van ‘verruigd grasland met struik- of boomopslag’ en ‘struweelopslag van allerlei aard’. Vrij vertaald verwilderde weilanden langs de baan met struiken en bomen erop.

Ondanks negen bezwaarschriften oordeelde het Agentschap Natuur en Bos (ANB) op 4 februari 2022 gunstig voor het project dat ondertussen ook een boscompensatievoorstel bevatte. Op 13 juni 2022 verleende de gemeenteraad van Geraardsbergen een omgevingsvergunning (bouwvergunning en dergelijke) ‘onder voorwaarden’.

Milieufront Omer Wattez diende echter meteen een bestuurlijk beroep in. Opnieuw gaf het Agentschap Natuur en Bos een gunstig oordeel. Vooral omdat het woongebied is en geen verboden begroeiing gewijzigd werd. Op 7 november 2022 besloot de provincie het beroep niet in te willigen. Hieruit volgde een hoorzitting en het besluit dat het beroep ongegrond was.

Verkoop afgeblazen

Milieufront Omer Wattez wou daarop de bouwwerken stilleggen en stapte naar de Raad voor vergunningsbetwistingen. McDonald’s was vooral boos over die laatste zet omdat het Milieufront nagelaten had om bij de provincie een repliek in te dienen en zelfs niet aanwezig was op de hoorzitting.

De economische gevolgen waren divers. Ondertussen hield McDonald’s de boot af om de gronden definitief aan te kopen. Een verkoop ging dus nog niet door. Ten tweede konden de bouwbedrijven en de bedrijven voor grondverzet niet beginnen. Ten derde nam McDonald’s nog geen extra personeel aan.

Geen beschermde planten of dieren

Zoals bijna altijd besloot de Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvVB) om al de doorlopen procedures aan de kant te schuiven om volledig te focussen op bepaalde paragrafen in het Natuurdecreet. Zoals bijna altijd kwam dit erop neer dat de gemeente te weinig maatregelen nam om de natuur te beschermen. Vaak is het argument ook dat de gemeente niet genoeg onderzoek deed om dit te doen. In wetboek-jargon klinkt het dan dat de gemeente de in ‘artikel 16, §1 Natuurdecreet opgelegde zorgplicht’ niet afdoende nakwam.

De conclusie is dat zelfs zonder natuurgebied of beschermde planten of dieren in de omgeving het bouwen van bedrijfsgebouwen stilaan zo goed als onmogelijk wordt in Vlaanderen. Met Vlaamse subsidies betaalde milieuverenigingen blokkeren na een peperdure procedureslag voor de belastingbetaler elk project.