Brahmanen baas in westerse topbedrijven

 Ajit Shetty is een Indiër van een hoge kaste en ex-topman van Janssen Pharmaceutica en de moederfirma Johnson & Johnson. In Antwerpen leiden Indiërs tweederde van de handel in ruwe diamant. Zeven bekende Amerikaanse topondernemingen hebben een brahmaan als baas.

Er zijn migranten en migranten. In Antwerpen overheersen zij de Pelikaanstraat, de Vestingstraat en omgeving. De handel in ruwe diamant aan de Schelde was Joods maar is reeds jaren voor tweederde in de handen van 1500 jains, een hindoehandelsvolk uit India, met gelijklopende kenmerken met Joodse diamantairs: religieus en toegespitst op sterke en internationale familiebanden. De Antwerpse jains betaalden de grootste jaintempel van Europa. Dat opvallende bouwwerk langs een drukke baan in Wilrijk werd opgetrokken door duizenden Indiase ambachtslui.

Nicht van dr. Paul Janssen

Ajit Shetty (76) liep school bij de jezuïeten in Madras en haalde universitaire diploma’s in Cambridge en Pittsburgh. Hij huwde een nichtje van dr. Paul Janssen en integreerde zich perfect in de Vlaamse gemeenschap. Voor hij naar zijn kantoor in Beerse reed, stopte de belijdende hindoe vaak voor bezinning in de Mariakerk van Vosselaar, een bescheiden Kempische bedevaartplek.

Erg merkwaardig is dat de grote Amerikanen Adobe, Alphabet (eigenaar van Google), IBM, Match Group (eigenaar van Tinder), Microsoft, OnlyFans en Twitter allemaal een Indiase CEO hebben. In de jongste jaren ontvingen Indiërs meer dan tweederde van de Amerikaanse H-1B-visums voor hooggeschoolde inwijkelingen. Het Indiase subcontinent bulkt van talentvolle jonge mensen die gretig uitzwermen naar westerse ondernemingen.

Traditionele handelsdynastieën

The Economist zet daar interessante kantlijnen bij. De zeven bazen van de Amerikaanse ondernemingen zijn top-hindoes, waaronder vier brahmanen. De overige drie behoren tot kastes die verbonden zijn met de handel en zogenaamde ‘schrijvende’ beroepen als boekhouden. Zowel de brahmanen, de handelaars en de schrijvende professies zitten in de top van de pyramide die geklasseerd wordt bij de 30 procent “vooruitstrevende” (forward) kastes in tegenstelling tot de 70 procent “achtergebleven” (backward) kastes. Merkwaardig is dat in de Indiase bestuurskamers niet de brahmanen sterk aanwezig zijn, want de leden van deze ex-priesterkaste vind je hoofdzakelijk bij de hoogleraren, de advocaten en de wetenschappers.

De grote koppen van het Indiase bedrijfsleven stammen uit de traditionele handelsgemeenschappen, de vaishya’s of koopliedenkastes. In de Forbes-rangschikking van de twintig rijkste Indiërs in 2021 zijn er twaalf bania’s, een subkaste van de vaishya’s of van geldwisselaars met jains-bloed. Deze ondergroepen vormen geen 1% van de Indiase bevolking. Vijf van de bania-miljardairs zijn tegelijkertijd marwari’s, een hechte groep van mercantiele families uit Rajasthan met veel kruishuwelijken waaruit de eerste industriëlen van het subcontinent komen. Drie van de niet-bania’s zijn parsis, een kleine minderheid van zoroastrianen met een langlopende greep op het Indiase ondernemen.

Uit de kaste

Cyrus Poonawalla is één van die parsis en bezit het Serum Institute of India, de grootste fabrikant ter wereld van vaccins. In de lijst van twintig is er één moslim, Azim Premji, de meest genereuze filantroop van India. Enkel Shiv Nadar, de derde rijkste Indiër, werd geboren in wat officieel een ‘backward’ kaste is, maar die zich reeds een eeuw heeft losgehaakt van het oogsten van palmwijn. Kaste en zakelijk succes vallen samen, onderlijnt The Economist. Een studie van 2010 van de 1000 grootste Indiase ondernemingen noteerde dat 93% van haar bestuurders uit een ‘forward’ kaste komen. Meer dan 46% waren vaishya’s.

Waarom scoren brahmanen buiten India’s grenzen beter dan in eigen land? Een van de antwoorden is dat het Indiase zakenleven voorrang geeft aan bestaande netwerken en brahmanen daarom uitzwermen. Door hun priesterlijke traditie zijn zij eerder boekenwurmen en halen zij betere resultaten bij de examens waardoor zij nadien kiezen voor landen die hen kansen geven. In India wordt vandaag met mondjesmaat gepoogd om kinderen van lagere kastes vooruit te trekken. Door quota voor lagere kastes in eigen land zocht de moeder van de huidige Amerikaanse vice-president, Kamala Harris, een beurs voor een Amerikaanse hogeschool, behaalde er een PhD en werd kankeronderzoeker. Zo zie je maar: er zijn migranten en migranten.