JavaScript is required for this website to work.
Europa

Brexit versterkt Iers herenigingsstreven

Theo Lansloot13/1/2017Leestijd 2 minuten

Na de brexit vragen vele Noord-Ieren, zelfs felle unionisten, een Iers paspoort aan.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Sinn Féin-leider Martin McGuinness stapte op 10 januari op als vicepremier van Noord-Ierland. Het voorwendsel was een schandaal omtrent het ‘Renewable Heating Incentive’ (RHI) plan. Dat was bedoeld om bedrijven te subsidiëren die in duurzame energie investeren.

Het plan kostte de belastingbetaler 500 miljoen pond omdat het extra en nutteloos energieverbruik stimuleerde. Het programma werd in februari 2016 stopgezet nadat een klokkenluider had uitgebracht dat een landbouwer 1 miljoen pond (1,15 miljoen euro) steun kreeg om een lege hangar 20 jaar te verwarmen. Maar ook na de stopzetting kunnen de betrokkenen contractueel nog 20 jaar van de subsidies blijven genieten.

Huidig premier Arlene Foster van de ‘Democratic Unionist Party’ (DUP) was minister van Industrie toen zij het systeem in 2012 opstartte. Sinn Féin vindt dat zij wegens dat schandaal moet aftreden en eist nog dit jaar nieuwe verkiezingen. Omdat zij dat weigert, stapt Martin McGuinness dan maar zelf op.

Daardoor komt het in 1998 tussen Sinn Fein en DUP gesloten verdrag over de machtsdeling in Noord-Ierland (Goede Vrijdagakkoord) in het gedrang. McGuinnes stond jarenlang aan het hoofd van het Iers Republikeins Leger of ‘Irish Republican Army (IRA)’ in Noord-Ierland. Hij was ook de hoofdonderhandelaar van het Goede Vrijdagakkoord. De Europese Unie stond daarbij borg voor de wederopbouw via Europese structuurfondsen, voor de integratie van politieke gevangenen en de bevordering van een vreedzame en stabiele samenleving. De EU trok daarvoor miljarden euro uit. Het akkoord opende de poort voor buitenlandse investeerders en welvaart. Het wegvallen van die Europese steun zou voor Noord-Ierland noodlottig zijn. Bijna 90% van het inkomen van de boeren bestaat immers uit Europese subsidies en Londen is niet in staat die financiële verplichtingen van de EU over te nemen.

Met 56% hebben zowel protestanten als katholieken de brexit verworpen. Sinn Fein was tegen en de DUP voor. Op grond van het Goede Vrijdagakkoord is een vicepremier nodig die samen met de premier het land bestuurt. Sinn Fein is echter niet van plan een nieuwe vicepremier voor te dragen en beoogt aldus nog in 2017 verkiezingen af te dwingen. De partij is in haar opzet reeds geslaagd want op 2 maart zullen de kiezers moeten gaan stemmen. De verkiezingen zullen in de schaduw van de door de brexit veroorzaakte onzekerheid plaatsvinden. De DUP en de Conservatieven blijven de brexit voorstaan. De katholieke Sinn Fein is fel tegen en beoogt een hereniging met de Ierse Republiek. Dat Sinn Fein de verkiezingen wint valt helemaal niet uit te sluiten, integendeel.

Nog krachtens het Goede Vrijdagakkoord mogen Noord-Ieren zowel een Iers als een Brits paspoort hebben. Na de brexit vragen vele Noord-Ieren, zelfs felle unionisten, een Iers paspoort aan. Iets wat voordien ondenkbaar was.

In zowel Belfast als Dublin wordt gevreesd dat door de brexit er opnieuw een feitelijke grens tussen de twee delen van het eiland ontstaat. De Ierse EU-commissaris voor Landbouw, Phil Hogan, is Sinn Fein al bijgetreden.

Over zowat twee maanden vindt in het Noord-Ierse parlement een debat over het energieschandaal plaats. Het valt niet uit te sluiten dat Sinn Fein dit aangrijpt om ook de hereniging van de Ierse Republiek en Noord-Ierland op de politieke agenda te plaatsen.

Opmerkelijk is dat op 10 januari de Japanse Buitenlandminister, Fumio Kishida, in Dublin een onderhoud had met zijn Ierse ambtgenoot, Charlie Flanagan. Nadien verklaarde hij dat Tokio nauwe banden wenst met Ierland omdat dit land grenst aan het VK waarmee het belangrijke economische betrekkingen onderhoudt.

Evenmin te vergeten is dat op 1 juni vorig jaar Vlaams minister-president Geert Bourgeois samen met Martin Macguinness de slagvelden in de Westhoek bezocht en aldus, vooral dan na de brexit, terecht uiting gaf aan het belang dat Vlaanderen aan de evolutie in Noord-Ierland en in Ierland in het algemeen hecht.

 

Foto: (c) Reporters

Categorieën

Theo Lansloot (1931 -2020) was licentiaat handels- en financiële wetenschappen. Hij was als ambassadeur op rust publicist bij verschillende media. Door zijn professionele achtergrond was hij welbeslagen inzake diplomatie en internationale politiek. Ook volgde Theo de verhoudingen tussen Nederland en Vlaanderen op de voet.

Commentaren en reacties