Cameron verdient een klap van de koninklijke handtas

De overwinning voor de Conservatieven mag David Cameron op zijn persoonlijke conto schrijven. De bevolking vertrouwde hem meer dan Labourleider Ed Miliband, die vaak als te onnozel en te links werd afgedaan. Nochtans lagen de kaarten voor de Labourcampagne goed tot de dag van het debat met de oppositieleiders op de BBC. Miliband portretteerde zich als de ervaren leider tussen de kleine linkse Green Party, de enige rechtse stem tijdens het debat van de UK Independence Party (UKIP), de Welshe nationalisten en de partijleidster van de Scottish National Party (SNP). Het was die laatste, Nicola Sturgeon, die tijdens dat debat de Labour-man in de hoek duwde. ‘Werk samen met ons om Cameron uit Downing Street te houden!’, riep ze hem toe. Vanaf die avond was Labour een vogel voor de kat. Het campagnebeeld van de Tories dat Miliband – mocht hij aan de macht komen – zou moeten luisteren naar de Schotse nationalisten joeg vele Engelsen en Welsh in de armen van de Conservatieven. Het wordt wel eens uit het oog verloren, maar in Wales konden de Tories voor het eerst sinds jaren vooruitgang boeken.

Op het menu van Cameron: Europa en Schotland

Nu de verkiezingen achter de rug zijn en haast alle tegenstanders van de premier knock-out werden geslagen, staat Cameron voor een enorm moeilijke opdracht. De leider van UKIP, Nigel Farage, trad dan wel en dan weer niet of toch misschien wel terug, het was zijn partij die Cameron onder druk wist te zetten en hem deed beloven de bevolking tegen 2017 bij referendum te laten beslissen over het Britse EU-lidmaatschap. De SNP slaagde in eenzelfde opzet met een kantje boordje – referendum over de Schotse onafhankelijkheid. Nu komen twee thema’s, Schotland en de EU, samen als grote uitdaging voor Downing Street 10.

De Schotse nationalisten, links en eurofiel, staan enorm sceptisch tegenover het EU-referendum. Ook al is het Camerons bedoeling betere voorwaarden te krijgen voor het Britse lidmaatschap van de Unie en het volk ervan te overtuigen dat het Verenigd Koninkrijk in de EU moet blijven. Hij zal de steun krijgen van de bedrijfswereld, Labour en zelfs de SNP. De tegenstand zal komen van UKIP, in stemmenpercentage de derde partij van het land, en nog veel erger, van een deel van zijn eigen achterban. De eurosceptische vleugel weet dat Camerons meerderheid krap is met twaalf zetels en hoewel ’s mans morele autoriteit nu groot is, zal  de balorige tak van de partij zich niet inhouden in de aanloop naar het referendum. In 1992 had John Major door het Verdrag van Maastricht en Black Wednesday (een rampdag op de beurs waarbij het pond zware klappen kreeg) dezelfde katten te geselen. Het was door toedoen van misnoegde Tories dat toen UKIP ontstond. Vijf jaar later ging de partij totaal verdeeld ten onder. Die verdeeldheid hangt opnieuw als een zwaard van Damocles boven het hoofd van Cameron.

Daarnaast weet Cameron, een telg van een oud Schots geslacht, dat hij Schotland zal moeten paaien met onder meer fiscale autonomie. Alex Salmond, de vroegere eerste minister van Schotland en SNP-boegbeeld, gaf al te kennen de Tories niet te vertrouwen en ervan uit te gaan dat men in Schotland niet veel zal moeten verwachten. Londen zal rekening moeten houden met de almaar groeiende ontevredenheid over het uitblijven van meer autonomie, in ruil voor trouw aan het Verenigd Koninkrijk sinds het onafhankelijkheidsreferendum. Anders gaat de roep voor een herkansing steed luiderklinken.  Downing Street wil hier niet van horen, maar wanneer David Cameron er helemaal niet in slaagt  om een brexit te voorkomen dan mag hij er donder op zeggen dat het pro-Europese Schotland een nieuwe raadpleging zal eisen en volop voor onafhankelijkheid zal kiezen. Gelukkig voor de premier is de leiding van de Schotse nationalisten aan het bekvechten over de te volgen koers. Salmond heeft al geroepen om een nieuw referendum, maar de huidige partijleider Nicola Sturgeon is het daar niet mee eens. Tijdens de verkiezingscampagne herhaalde ze keer op keer dat ze niet ging voor een onafhankelijk Schotland, hoewel het nog steeds haar einddoel blijft. De SNP presenteerde de kiezer vooral een sociaaleconomisch programma, waarmee het de kiezers van het pro-Britse Labour aantrok. Herhaaldelijk vertelde Sturgeon dat haar programma bedoeld was voor alle inwoners in het Verenigd Koninkrijk. Nu terugkomen op die woorden zou een vertrouwensbreuk betekenen met het meer gematigde SNP-electoraat. Het doet verdacht veel denken aan een bepaalde Vlaams-nationalistische partij die in 2014 dezelfde strategie volgde. Een strategie die blijkbaar geen windeieren legt voor diegene die deze tactiek uitrolt.

Een klap van de handtas

Het SNP bekvechten – samen met een op apegapen liggend Labour en de weggevaagde Liberal Democrats – gunt David Cameron wel de tijd om de zaken met fluwelen handschoen aan te pakken. Desondanks worden de komende jaren de moeilijkste voor de Britse politiek en vooral voor ’s lands electorale numero uno. Het EU-referendum raakt het hart van het koninkrijk en zet zelfs de hele Britse unie op het spel. David Cameron zou wel eens de geschiedenis kunnen ingaan als de laatste premier van het Verenigd Koninkrijk.

Zou Hare Britse Majesteit hem al deze risico’s hebben ingepeperd tijdens de audiëntie na de verkiezingen? Of zou ze hem gewoon met haar inmiddels legendarische handtas een klap hebben verkocht? Ze heeft er immers alle redenen toe.

© Reporters