JavaScript is required for this website to work.
post

Carles Puigdemont: ‘Volgend jaar ben ik geen Catalaans minister-president meer’

Christophe Bostyn6/1/2017Leestijd 4 minuten

De Catalaan haalt zich opnieuw de woede van Madrid op de hals

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Carles Puigdemont sprak tot de verbazing van velen gisteren deze woorden uit op de radio, tijdens het ochtendpiekuur. Puigdemont is nog net geen jaar minister-president van Catalonië en geeft aan er deze zomer al de brui aan te willen geven. Hoe moeten we dit begrijpen?

Puigdemont aan het woord

De letterlijke woorden van Carles Puigdemont zijn: ‘De legislatuur eindigt deze zomer en zes maanden na het referendum (over Catalaanse onafhankelijkheid) zullen we grondwetgevende verkiezingen houden. Het is nooit mijn roeping geweest om president te zijn van de Generalitat (Catalaanse regering) en dat heb ik al vaak gezegd. Mijn taak omhelst deze periode en eindigt hier. Wat erna komt, is een nieuwe etappe die nieuwe middelen en nieuw leiderschap zal vragen,’ zo verklaarde hij.

Hij verduidelijkt hierbij dat: ‘Het scenario, het compromis dat ik heb en de taak die ik gekregen heb, is de periode te volbrengen van post-autonomie naar pre-onafhankelijkheid. En hiermee eindigt het. Wat ik wil is dat wat hierna komt een nieuwe staat is.’

De Catalaanse minister-president verraste dan wel, hij geeft hiermee aan zijn belofte en het stappenplan naar onafhankelijkheid te zullen respecteren. Dat kwam hem op zware kritiek te staan van de Spaanse regeringsvertegenwoordiger in Catalonië, die hem als onverantwoordelijk bestempelde.

De grote treinbotsing komt eraan

Puigdemont zet zo een nieuwe stap in de bevestiging dat het de Catalaanse regering menens is met de plannen voor onafhankelijkheid. De door Madrid recent opgezette ‘Operatie Dialoog’, gezien als een PR-stunt vanuit Barcelona, lijkt dan ook een moeite voor niets. De pro-onafhankelijkheidscoalitie geeft al langer aan ‘niet meer te geloven in de vele beloften uit Madrid, waarvan nooit één waargemaakt wordt.’

Concrete stappen in de richting van Catalonië worden vanuit Madrid ook niet gezet. Spaans eerste minister Mariano Rajoy (Partido Popular) herhaalde nog eens dat een referendum over onafhankelijkheid onbespreekbaar is. Over andere verzuchtingen voor meer autonomie wordt gezwegen, wat ook niet zo verwonderlijk hoeft te zijn gezien Rajoy als toenmalig oppositieleider persoonlijk de campagne leidde tegen het nu ingekorte Catalaans autonomiestatuut. Het snoeien in dit autonomiestatuut in 2010 luidde de eerste massabetoging voor een eigen staat in in Barcelona.

Is het Puigdemont echt menens?

Carles Puigdemont werd door de liberaal Artur Mas aangeduid als zijn opvolger aan het hoofd van de Catalaanse regering, nadat het radicaal-linkse CUP zijn veto uitsprak tegen Mas. De naam van Puigdemont kwam als een volkomen verrassing. Puigdemont was Catalaans parlementslid en burgemeester van de noordelijke stad Girona. Hij had voordien geen regeringsfunctie uitgeoefend en was geen dichte medewerker van Mas. Zijn charisma en levenslange steun voor Catalaanse onafhankelijkheid waren ongetwijfeld factoren die meespeelden om Puigdemont aan te duiden.

De problemen met het radicaal-linkse CUP (Kandidatuur voor Volkseenheid), pro-onafhankelijkheid, waren echter niet van de baan met de benoeming van Puigdemont. De begroting van 2016 werd nooit goedgekeurd en ook nu opnieuw wroet de regeringscoalitie al maanden om de CUP te overtuigen de begroting voor 2017 te zullen goedkeuren. Mocht dit niet gebeuren, dan zou dit een ernstige dreun zijn voor de onafhankelijkheidsplannen van Puigdemont’s coalitie. Verschillende ‘staatsstructuren’ zouden daardoor niet voorbereid kunnen worden noch het referendum. De woorden van Puigdemont moeten dan ook gezien worden als een boodschap naar de CUP dat het hem menens is.

Alternatief-links zet de bocht in

Wat velen al zagen aankomen, blijkt zich intussen te voltrekken: de andere alternatief-linkse coalitie, van o.a. post-communisten en ecologisten begint nu terug te krabbelen inzake steun aan het referendum. Eerst klonk het dat ze een referendum eisten, onderhandeld of niet (d.m.v. ongehoorzaamheid). Dan moest het referendum toch best onderhandeld worden met Madrid en nu Rajoy definitief de deur dichtklapte, klinkt het dat het referendum dan toch maar beter vergeten wordt. Als alternatief schuiven ze nu nieuwe autonome verkiezingen voor. Of alternatief-links effectief woord zal breken, zullen we over enkele maanden weten. Gezien 60% van hun kiezers zelfs voor een niet-onderhandeld referendum is te vinden, hebben ze alvast veel te verliezen.

Komt er wel een referendum?

Dat is de grote vraag. Zal de Catalaanse regering de onvermijdelijke stap zetten naar de illegaliteit binnen de Spaanse jurisdictie en – zoals het zelf stelt – handelen volgens de eigen en nieuwe Catalaanse wetgeving en juridisch overgangskader? Wanneer de Catalaanse regering effectief een referendum zal kunnen organiseren, naar de nodige internationale normen, dan is het de vraag of de Spaanse staat tussenbeide zal komen. In de laatste legislatuur duwde Rajoy al een hervorming van het – politiek benoemde – Grondwettelijk Hof door, waarbij het de gerechtelijke kracht krijgt politici en publieke ambtenaren uit hun ambt te zetten wanneer deze de uitspraken van dit hof niet respecteren. In tegenstelling tot wat men zou kunnen verwachten, is een gerechtelijke procedure en proces hier niet bij nodig.

Rajoys vorige regering liet ook wettelijk bepalen dat alle regionale politiemachten onmiddellijk onder bevel kunnen geplaatst worden van de centrale regering. De Spaanse regering wil zo alle sleutels in handen hebben om mogelijke Catalaanse ongehoorzaamheid tegen te gaan. Wanneer echter onder geen enkel beding een referendum kan gehouden worden, stelt het stappenplan van de Catalanen dat – via de huidige parlementaire meerderheid – de afscheiding van Spanje toch ingezet zal worden. Houd u dus al maar schrap voor 2017!

 

Foto (archief): Carles Puigdemont op officeel bezoek in Vlaanderen (30 april 2016) (c) www.president.cat Generalitat de Catalunya. Departament de Presidència. Auteur: Jordi Bedmar.

Christophe Bostyn is Spanje- en Cataloniëkenner. Hij volgt de Spaanse en Catalaanse politiek op de voet en publiceert daar regelmatig over.

Commentaren en reacties