Catalaans parlement stemt weg naar onafhankelijkheid.

Maandag was opnieuw een historische dag voor Catalonië. Tot groot ongenoegen van de unionistische partijen en Madrid, stemde de meerderheid van het Catalaans parlement voor een resolutie waarmee het zich o.a. niet langer gebonden voelt door bepaalde Spaanse wetten en de uitspraken van het Grondwettelijk Hof.

Filibusterende unionisten

Even leek het erop dat het ontwerp van resolutie niet tot het Catalaans parlement zou geraken. De unionistische partijen hadden dit ontwerp namelijk al naar het Grondwettelijk Hof gedragen, met de vraag de behandeling ervan als ongrondwettelijk te verklaren. Hoewel het Grondwettelijk Hof berucht gepolitiseerd is, zoals ook aangeklaagd door Transparency International, besliste het toch deze redenering niet te volgen. Een ontwerpresolutie met een intentieverklaring nog voor de behandeling ervan door een parlement verbieden, zou wel op heel lage democratische standaarden duiden, zo had ook het hof door.

Filibusteren dan maar, dacht de conservatieve Partido Popular. Het weigerde zo lang mogelijk een parlementaire groep te vormen om zo de eerstvolgende voltallige zitting van het parlement uit te stellen. Voorzitster Carme Forcadell, bijgestaan door haar juridische dienst, wees echter op precedenten en liet de vergadering doorgaan.

Resolutie zonder verrassing aangenomen

De stemming verliep bijgevolg zonder grote verrassingen: 72 stemmen vóór van de eenheidslijst Junts pel Sí (Samen voor Ja) en de CUP (Kandidatuur voor Volkseenheid) en 63 tegen. Maar over wat stemden de partijen juist? Hier de negen resolutiepunten, zoals verklaard door het Catalaans parlement (in eigen vertaling):

Het komt er dus op neer dat het Catalaans parlement zich niet meer ondergeschikt acht aan de Spaanse Grondwet en het proces wil aanvatten om een eigen staatstructuur en grondwet op te zetten. Er hoeft geen twijfel over te bestaan dat het Grondwettelijk Hof deze resolutie als ongrondwettelijk zal beschouwen en zal schorsen, tot het deze definitief vernietigt.

De kwestie is wat hierna gebeurt. Indien de Catalaanse regering – nog niet gevormd – maatregelen neemt in strijd met de Spaanse wet en de uitspraken van het Grondwettelijk Hof, op herhaaldelijke en volgehouden wijze, dan zal de Spaanse regering zich genoodzaakt zien in te grijpen. De Spaanse regering heeft amper 1,5 maand geleden al een wet aangenomen die het Grondwettelijk Hof rechtstreeks de macht geeft om politici en ambtenaren uit hun functie te zetten, indien dezen zijn uitspraken niet respecteren. Andere repressieve en recentraliserende wetten werden recentelijk aangenomen met als doel de Catalaanse rebellie in de kiem te smoren. Indien de Spaanse regering geen maatregelen treft tegen Catalaanse politici, geeft het de weg vrij voor een onafhankelijk Catalonië. Gezien hun standpunten, lijkt dit onwaarschijnlijk. Rajoy en zijn Partido Popular hebben nu al hun pijlen gericht op de Catalaanse parlementsvoorzitster Carme Forcadell, ook oud-voorzitster van de grootste onafhankelijkheidsbeweging. Ze beschouwen haar als een ‘oproerkraaister’.

Opstand binnen links kartel CSQEP?

Binnen het kamp van CSQEP (Catalonië, Ja we kunnen), het pro-referendumkartel, is ondertussen een opstand aan de gang. Een van de parlementsleden wou uitdrukkelijk ja stemmen op de resolutie, maar werd op risico van uitsluiting verplicht neen te stemmen. Met harde partijdiscipline werd zelfs neen gestemd op het annex met sociale maatregelen, tot ongenoegen van velen. Het gevolg is dat de pro-onafhankelijkheidsvleugel nu in opstand gekomen is: het gevecht werd op alle sociale media uitgevochten. Een fraai beeld geeft het kartel hier opnieuw niet mee. Na de overwinning van Ada Colau in Barcelona, stelden de resultaten voor het Catalaans parlement teleur (-2 zetels), o.a. wegens het uitblijven van een duidelijk standpunt over onafhankelijkheid. Ook voor de algemene Spaanse verkiezingen wordt geen goed resultaat verwacht, nu Podemos ook op Spaans niveau tanend is in de peilingen.

Wat met Artur Mas?

Ondertussen zit Artur Mas nog steeds met een probleem: hij heeft momenteel geen steun voor een nieuw mandaat buiten de lijst van Junts pel Sí. Het antikapitalistische CUP, pro-onafhankelijkheid, heeft uitdrukkelijk te kennen gegeven in geen geval voor de liberaal Mas te zullen stemmen. Mas heeft twee positieve stemmen en acht onthoudingen nodig van de CUP om verder te kunnen. De CUP weigert dat echter halsstarrig. De onderhandelingen erover zitten zo muurvast, dat Mas al dreigde nieuwe verkiezingen te zullen houden. Na de tweede stemming komende donderdag, die Mas naar verwachting zal verliezen, krijgt het parlement tot 9 januari om een minister-president te verkiezen, zo niet moeten automatisch nieuwe verkiezingen worden gehouden.

Op 20 december krijgt Spanje algemene verkiezingen die ongetwijfeld volledig in het licht zullen staan van het Catalaanse vraagstuk. Zowel de rechtse partijen Partido Popular en Ciudadanos als de sociaaldemocratische PSOE hebben al te kennen gegeven geen millimeter breed te willen toegeven aan Catalonië. Enkel Podemos zou een Catalaans referendum willen toelaten. Zowel in Spanje als in Catalonië staat men dus diametraal tegenover elkaar. Hoewel de wateren stiller kunnen worden eens de Spaanse verkiezingen achter de rug zijn, lijkt een onderhandelde oplossing verder weg dan ooit.

Foto (c) Reporters (Raul Romeva (Junts Pel Si) spreekt in het Catalaanse Parlement bij het debat over de resolutie over de weg naar onafhankelijkheid)