JavaScript is required for this website to work.
post

Catalonië onafhankelijk in 2017?

Regering blijft vastberaden op pad naar onafhankelijkheid

Bart Maddens13/9/2016Leestijd 3 minuten

Op de nationale feestdag van Catalonië werd duidelijk dat de regering wel degelijk inzet op onafhankelijkheid.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Hoe zit het nu met de Catalaanse onafhankelijkheid? De Belgische media en politici lijken er nogal gerust in. Het zal daar wel koelen zonder blazen, denkt men. De separatisten hebben hun wensen eens te meer voor werkelijkheid genomen. Maar de Diada van vorige zondag heeft duidelijk gemaakt dat Catalonië wel degelijk op koers zit naar onafhankelijkheid.

Was dit de laatste Catalaanse feestdag binnen een Spaanse context? Vieren de Catalanen volgend jaar op 11 september de eerste nationale feestdag van de nieuwe Catalaanse republiek? Dat was wat de internationale pers zondag wou vernemen van minister-president Carles Puigdemont.

De jongste maanden was er immers twijfel gerezen over de vraag of de regering zich nog wel houdt aan het stappenplan naar onafhankelijkheid, de in Spanje inmiddels berucht geworden ‘Hoja de Ruta’. Her en der werd voorgesteld om dit stappenplan te verlaten.

Vooraleer verdere stappen te zetten in de richting van onafhankelijkheid zou de Catalaanse regering een ‘eenzijdig onafhankelijkheidsreferendum’ moeten organiseren, een zogenaamd RUI (‘Referéndum Unilateral de Independencia’). Sommigen spreken ook van een RUV (‘Referéndum Unilateral Vinculante’), een eenzijdig bindend referendum. Vooral het links-separatistische CUP pleit daarvoor. Even leek de partij dat zelfs als voorwaarde te stellen voor haar steun aan Puigdemont bij de komende vertrouwensstemming op 28 september. In juli toonde ook een meerderheid van de Assemblea Nacional-leden zich voorstander van zo een RUI.

Maar naar aanleiding van de Diada heeft Puigdemont nu de puntjes op de i gezet. Zijn regering houdt vast aan het oorspronkelijke stappenplan dat Junts pel Sí vorig jaar heeft voorgelegd aan de kiezer. De minister-president is enkel bereid om daarvan af te stappen als er met de Spaanse regering een akkoord kan worden bereikt over een bindend referendum ‘op zijn Schots’. Hij wil eind september een ultieme poging doen daartoe. Het is voor Puigdemont echter het één of het ander: ofwel een echt referendum, ofwel het stappenplan naar onafhankelijkheid. Maar een RUI ziet hij niet zitten.

Want in zekere zin hebben de Catalanen dat RUI al gehad, namelijk in november 2014. Ten minste, dat was het oorspronkelijke plan van de regering Mas. Maar toen het Grondwettelijk Hof zich daartegen verzette krabbelde Artur Mas terug en werd er in de plaats een vrijblijvend ‘participatief proces’ georganiseerd dat een karikatuur was van een echt referendum. Internationaal maakte Catalonië daarmee geen al te beste beurt. Ook daarom is Puigdemont vandaag allergisch voor een eenzijdig referendum voorafgaand aan de onafhankelijkheidsverklaring.

De kans dat Madrid instemt met een echt referendum is natuurlijk volstrekt onbestaande. Daar maakt men zich in Catalonië geen enkele illusie over. Maandag verwaardigde premier Mariano Rajoy zich al eens niet om te reageren op het voorstel van Puigdemont. Het linkse Podemos is de enige nationale partij die voorstander is van een Catalaans referendum, maar die maakt daar geen breekpunt van.

De ‘Hoja de Ruta’ blijft dus de bijbel voor de Catalaanse regering. Als die straks, zoals verwacht, het vertrouwen krijgt van de CUP, dan kan dat stappenplan in snel tempo verder worden uitgevoerd. Met het stemmen van de plechtige verklaring in het Catalaanse Parlement, op 9 november van vorig jaar, werd al een eerste belangrijke stap gezet. Momenteel is de regering bezig met de administratieve en juridische voorbereiding van de loskoppeling tussen Catalonië en Spanje. Eens die voorbereiding is afgerond zal het Catalaanse Parlement de onafhankelijkheid uitroepen, een juridische transitiewet goedkeuren en grondwetgevende verkiezingen uitschrijven. Waarschijnlijk zal de onafhankelijkheidsverklaring vervat zitten in het eerste artikel van de transitiewet.

Volgens Puigdemont zal de Catalaanse regering in juli volgend jaar klaar zijn met het voorbereidende werk. De onafhankelijkheid kan dan worden uitgeroepen in de zomer van volgend jaar. De grondwetgevende verkiezingen zullen dan wellicht plaatsvinden kort na de Diada. Op dat moment zal Catalonië zich bevinden in een ‘transitiefase tussen post-autonomie en pre-onafhankelijkheid’, aldus Puigdemont. In een volgende stap zal de nieuwe Grondwet dan in een referendum worden voorgelegd aan de Catalanen. Als die wordt goedgekeurd is de onafhankelijkheid een feit.

Het valt natuurlijk nog te bezien of alles zal verlopen volgens plan. De regering moet eerst nog de horde nemen van de vertrouwensstemming op 28 september. En Madrid zal gegarandeerd al het mogelijke doen om stokken in de wielen te steken. De vervolging van parlementsvoorzitter Carme Forcadell door het Grondwettelijk Hof is daarvan enkel maar een voorsmaakje.

Vast staat wel dat de speeltijd definitief voorbij zal zijn tegen de zomer van volgend jaar. Tegen de volgende Diada moet de Rubicon zijn overgestoken. Of anders liggen het stappenplan en de Catalaanse onafhankelijkheidsdroom aan diggelen. Maar vorige zondag is opnieuw gebleken dat de vastberadenheid van de Catalaanse regering niet mag worden onderschat. Carles Puigdemont zei het al bij zijn aantreden : ‘Dit is geen tijd voor lafaards’. En hij lijkt het nog te menen ook.

 

Foto (c) Reporters – Carles Puigdemont tijdens een persconferentie voor de internationale pers in Barcelona, tgv. de Catalaanse feestdag. 


Dit artikel kadert in het project ‘Soevereiniteitsbewegingen in Europa’ dat tot stand komt met de steun van de Vlaamse overheid.

Bart Maddens (1963) is germanist en politieke wetenschapper. Als student was hij actief in het KVHV van Leuven en in de Volksunie-Jongeren. In de jaren 1990 was hij lid en bestuurder van het IJzerbedevaartcomité. Vandaag publiceert hij regelmatig opiniestukken over de Vlaamse Beweging en de staatshervorming. Hij is auteur van onder meer 'Omfloerst separatisme. Van de vijf resoluties tot de Maddens-strategie'. 

Commentaren en reacties