JavaScript is required for this website to work.
Europa

CETA door EP gejaagd

Lukas De Vos25/11/2016Leestijd 3 minuten

Het Vrijhandelsverdrag tussen de Europese Unie en Canada (CETA) wordt snel met de zweep door het Europees Parlement gedreven.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Een vraag van een kleine honderd parlementsleden om eerst een advies te vragen aan het Europees Hof van Justitie in Luxemburg is door de grote partijen weggestemd, met 419 tegen 258 stemmen.

Nochtans heeft het Verdrag, waarover enkele Belgische deelstaatregeringen bijzonder lastig deden, verregaande gevolgen voor de Europese burgers. Maar de fractieleiders vonden bijkomend onderzoek onnodig, nu een aanhangsel is toegevoegd aan het Verdrag dat de meeste bezwaren van de Waalse regering en de Duitse Gemeenschap ondervangt. Het blijft niettemin onduidelijk welke juridische waarde dat aanhangsel zal krijgen. En het blijft ook bang afwachten voor de ondertekenaars of het Grondwettelijk Hof in Karlsruhe de tekst in overeenstemming zal vinden met de Duitse grondwet. Gebeurt dat niet, dan wordt het Verdrag, na bijna acht jaar onderhandelen, alsnog naar de schroothoop afgevoerd.

Net daarom voelden enkele commissies in het Europees Parlement, dat vanaf maandag ‘gevat werd’ door het Verdrag en zijn afwikkeling, de noodzaak om een en ander kritisch te toetsen. Voor de fractieleiders volstaat het (voorspelbaar positieve) advies van de commissie Internationale Handel. Maar met name de Privacycommissie tekent grote bezwaren aan, net als die van Sociale Zaken en die van Milieu. ‘Het gaat om rechtszekerheid en rechtsgelijkheid’, zegt rapporteur van de milieucommssie (en intussen alweer rapporteur-af) Bart Staes van de Groenen, ‘Zo krijgen buitenlandse bedrijven meer rechten dan Europese, nu bevestigd wordt dat ze voor het ICS (het Investment Court System) lidstaten kunnen vervolgen als hun winsten door nationale wetgeving worden aangetast’. Dat ICS staat buiten de nochtans goed funktionerende handels- en arbeidsrechtbanken in de EU, en lijkt een overbodig instrument dat alleen gemaakt is ten dienste van de multinationals.

Maar er is meer. Het Verdrag voorziet ook in wederzijdse erkenning van elkaars wetgeving. Die wordt dan gelijkwaardig geacht. Daartegen hebben de commissies Milieu en Sociale Zaken verzet aangetekend. Voedselveiligheid, bijvoorbeeld, wordt aan zeer uiteenlopende kriteria verbonden. De opgelegde landbouwstandaarden zijn veel strenger in Europa, en kunnen daardoor een oneerlijk concurrentieel voordeel geven aan grote voedselbedrijven in Canada. Werknemersbescherming is veel strikter in de EU. Alleen grote bedrijven kunnen zich een geding voor ICS veroorloven, mede omdat de definitie van een kmo mijlenver uiteenligt in beide kampen (duizend werknemers in Canada is geen uitzondering; bij ons loopt dat vaak van een tiental tot honderd mensen, en 80% van onze bedrijven bestaat uit kmo’s). De kost voor een rechtszaak loopt makkelijk op van 6 tot 10 miljoen dollar, dat kunnen de kleintjes nooit betalen.

Het is vooral vreemd dat de toets bij het Hof van Justitie is afgewezen. De tijdsdruk is daar niet vreemd aan. Na de goedkeuring door de 28 lidstaten van CETA krijgt het parlement een half jaar de tijd om zijn definitief standpunt vast te leggen. Onder druk van de Raad was die periode al gehalveerd, want die wil het Verdrag laten ingaan op 1 maart 2017. Dan had het EP nog vier zittingen om over de tekst te gaan. Dat zijn er nog minder geworden, omdat nu al de voorbereidselen zijn genomen om in december te laten stemmen. Op tafel ligt reeds een uitnodiging voor de Canadese eerste minister Trudeau, om op die zitting zijn opwachting te maken. De kommissie Internationale Handel is met aandrang verzocht voor 5 december zijn uitspraak te doen. Een poging van Heidi Hautala (Groen-EVA) om ten minste het dossier tot december te verdagen vond geen genade in de ogen van de meerderheid. Te elfder ure voelden de fractieleiders zich toch ongemakkelijk genoeg om alsnog de geïnteresseerde commissies toe te staan een rapport op te maken. Een stemming in december wordt dan ook onmogelijk.

Dan blijft natuurlijk nog de ratificatie. Dat is de tweede mogelijke struikelsteen voor CETA. Want Waals minister-president Paul Magnette heeft zich vastgezet door CETA alleen maar te aanvaarden als alle gedane toezeggingen in het aanhangsel ook worden uitgevoerd. De Europese Commissie is niet gediend met de ‘eigengereidheid’ van de lidstaten. Maar tegelijk de lof zingen van democratische besluitvorming, en de banvloek afroepen over het Belgisch systeem van gelijkwaardigheid van alle wetten, federale en deelstatelijke, dat lijkt andermaal te bevestigen dat een ‘elite’ nog altijd wil bepalen hoe de EU gestuurd moet worden. ‘En dan zou het mij niet verbazen dat nog veel meer Europese burgers afhaken’, zegt Claude Rolin (cdH-EVP). ‘Bij de volgende verkiezingen komen er dan mogelijk 200 tot 250 eurosceptici binnen. Dan staat Europa verder af dan ooit van de beoogde integratie en harmonisering van de nationale wetgevingen’. ‘Nog een geluk dat Trump president van de VS wordt’, besluit Marc Tarabella (PS, S&D). ‘Het vrijhandelsverdrag met de VS, TTIP, mogen ze nu wel op hun buik schrijven. Voorgoed’.

 

Categorieën

Lukas De Vos (1949) is senior journalist (VRT, knack.be), docent, essayist. Recente boeken: 'Land! Land!'(2011); 'Heen' (2012); 'Ivo Michiels Poortwachter Woordwachter' (2013); 'Met Thrillend Oog' (2016); 'Apache, Niet Zomaar een Indianenverhaal' (2017). Europakenner, Aziëdeskundige, filmspecialist (Snapshots VVF). In voorbereiding: 'De Duitse Strop' (2018).

Meer van Lukas De Vos

Rechts gaat vooruit bij de recente federale verkiezingen in Zwitserland. Maar het land functioneert helemaal anders dan andere Europese democratieën.

Commentaren en reacties