De Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging: wie is wie?

In de laatste artikelen over de actuele ontwikkelingen in Catalonië gaven we u een beschrijving van binnenuit. Het laat een beeld zien dat veel complexer is dan de algemene media ons meegeven. Spanje, is dat PP en PSOE en nog enkele protestpartijen zoals Ciudadanos en Podemos ernaast? Misschien. Het beeld in Catalonië is echter meer versnipperd en heeft zich de laatste tijd volledig herschikt naar de breuklijn onafhankelijkheid vs. unionisme. Kenmerkend voor de Catalaanse politiek is dat deze herschikking gebeurd is onder druk van het maatschappelijke middenveld. Van onder naar boven, met de politieke partijen als volgers. We herinneren ons allen de massabetogingen in Catalonië, jaar na jaar. Vandaag geven we u een alfabetisch overzicht van de actoren in de onafhankelijksheidsbeweging en de unionistische beweging.

AMI – Associació de Municipis per la Independència

De Vereniging van Gemeenten voor Onafhankelijkheid is zoals de naam aangeeft het platform van de gemeenten die zich ertoe verbinden mee te werken aan de realisatie van de Catalaanse onafhankelijkheid. Momenteel zijn 714 van de 947 Catalaanse gemeenten lid van AMI, wat 75,4% is van alle gemeenten. Barcelona is geen lid van AMI. Vorig burgemeester Xavier Trias (CiU-CDC) twijfelde, o.a. omdat hij geen absolute meerderheid had in de gemeenteraad en hij zich niet wou verbranden ten aanzien van de opkomende verkiezingen. Huidig burgemeester Ada Colau (Barcelona en Comú) houdt aan dat de inwoners van Barcelona zelf moeten beslissen of ze Barcelona bij AMI willen hebben. Met de huidige electorale kalender ziet het er niet naar uit dat er nog zo’n referendum komt.

AMI werd tot vandaag geleid door Josep-Maria Vila d’Abadal, de vorige burgemeester van Vic. Hij was lid van het christendemocratische UDC, maar verliet de partij uit onvrede met het lauwe enthousiasme voor onafhankelijkheid vanuit het partijbestuur. Hij wordt opgevolgd door Carles Puigdemont i Casamajó (CDC), burgemeester van Girona sinds 2014.

AMI is vooral een financieel belangrijk platform gezien de leden van AMI alle belastingen betalen en doorsturen naar Madrid via de belastingdienst van de Catalaanse regering, een dienst die momenteel enkel als doorgeefluik fungeert, maar al opgezet is als deel van de Catalaanse staatsstructuur in wording.

ANC – Assamblea Nacional Catalana

De Catalaanse Nationale Assemblee is de jongste maar ook grootste en actiefste onafhankelijkheidsbeweging. Gesticht in 2011 kent ze ondertussen meer dan 40.000 betalende leden en kan het rekenen op meer dan 80.000 vrijwilligers. Het is een niet partijgebonden organisatie met eigen secretariaat en afdelingen in het buitenland, zoals ANC Brussel (voor België en EU) en ANC Nederland. Terwijl de afdelingen in het buitenland onafhankelijk opereren, dienen ze vooral om de internationale opinie bewust te maken van wat er zich afspeelt in Catalonië. Het secretariaat van ANC in Barcelona ondersteunt het verkozen partijbestuur en staat in voor de logistiek en organisatie van vele grote evenementen.

Denk aan de massabetogingen in 2014 en 2012, de ‘Catalaanse weg’ met een mensenketting van noord tot zuid (in analogie met de onafhankelijkheidsbeweging in de Baltische staten tijdens het desintegreren van de USSR). Ook op 11 september 2015 wordt opnieuw een massabetoging gepland in Barcelona.

ANC is sinds haar korte bestaan uitgegroeid tot een zeer belangrijke factor in de Catalaanse politiek. Sinds haar oprichting en tot voor kort was de charismatische Carme Forcadell i Lluís voorzitster. Toen haar mandaat afliep nam Jordi Sànchez i Picanyol haar rol over. Carme Forcadell zal nu als tweede op de onafhankelijkheidslijst prijken (van regio Barcelona). Hoewel ze dicht bij de liberale minister-president Artur Mas (CDC) staat, was ze van 2003-2007 nog schepen voor het centrumlinkse ERC.

ANC voert een onpartijdig discours en heeft vooral aanhangers bij CDC, ERC en de CUP.

Ara és l’hora

Ara és l’hora betekent letterlijk: Nu is het uur, of nog: Het uur is aangebroken. Ara és l’hora is het gezamenlijke platform waarmee ANC en

 Òmnium Cultural sinds 2014 de grootste communicatiecampagnes en evenementen organiseren.

Òmnium Cultural

Òmnium Cultural is de Catalaanse taal- en cultuurvereniging. Ze werd opgericht in 1961 en was gedurende een tijd verboden onder de dictatuur, waardoor ze zich verplicht zag clandestien te werken. Òmnium Cultural was steeds een apolitieke vereniging die als doel had de Catalaanse taal en cultuur te bevorderen in Catalonië. Onder het voorzitterschap van Muriel Casals i Couturier sinds 2010, ging Òmnium een meer politieke koers varen (wegens de uitspraken van het Grondwettelijk Hof tegen het statuut van het Catalaans). Het koos hierbij om resoluut aan de zijde te staan van ANC e.a. voor onafhankelijkheid. Muriel Casals zelf was nog een tijd lid van de Catalaanse ecosocialisten, maar militeert al geruime tijd niet meer. Zij zal binnenkort aftreden om tijdens de verkiezingen van 27 september op plaats 3 te gaan staan van de onafhankelijkheidslijst voor de regio Barcelona.

Òmnium Cultural telt ondertussen meer dan 50.000 leden, een getal dat enorm aangezwollen is sinds haar keuze voor onafhankelijkheid. Het organiseert samen met ANC, onder het lemma ‘Ara és l’hora’ de vele campagnes en manifestaties.

SCC – Societat Civil Catalana

Societat Civil Catalana of de ‘Catalaanse samenleving’ is het antwoord van de unionistische actoren op ANC en werd opgericht in 2014. Het is een organisatie die gesteund wordt door de Partido Popular, de PSOE, Ciudadanos e.a. kleinere Spaans-unionistische partijen, dit in tegenstelling tot ANC, dat partijonafhankelijk wil blijven.

De voorzitter van SCC, Josep Ramon Bosch i Codina, wordt gelinkt aan verscheidene extreemrechtse en falangistische organisaties en was nog lid van de PP. Hoewel de organisatie zelf vooral Spaans-unionistisch is, heeft het geen partijpolitieke standpunten los hiervan. Haar ledenaantal is onbekend.

SCC probeert zoals ANC grootschalige evenementen organiseren, maar slaagt daar niet in. Zo organiseerden ze op 11 september 2014 een tegenbetoging in Tarragona voor deze van de onafhankelijkheidsbeweging in Barcelona. Terwijl er in Barcelona 1,5 miljoen mensen opdaagden, waren dat er in Tarragona 3000. Op 12 oktober 2014 wilde SCC dit overtreffen door de Spaanse feestdag ‘Dia de la Hispanidad’ (Dag van de Spaansheid) te vieren in centrum Barcelona, op het bekende Plaça Catalunya. Er kwamen 38.000 mensen opdagen, zowat de helft van het plein.

SCC won in 2014 de Europese Burgerprijs, een initiatief gecreëerd door het Europese Parlement en waarbij Europarlementariërs elk jaar hun kandidaat naar voor kunnen schuiven. Het toekennen van deze prijs aan SCC werd met verbijstering ontvangen in Catalonië. Het was echter vooral een partijpolitiek initiatief van de Spaanse unionistische partijen in het EU-parlement. De prijs voor SCC was vooral bedoeld voor de interne markt als een zogezegd signaal van Europa. Niet onbelangrijk: 46 andere entiteiten kregen deze prijs ook in 2014.

Súmate

Súmate of ‘Kom erbij’ is het kleine broertje binnen de onafhankelijkheidsbeweging. Het verzamelt de Spaanstalige Catalanen die ijveren voor onafhankelijkheid. Hoewel Súmate wat verwaarloosd wordt door de andere onafhankelijkheidsbewegingen wegens haar kleine ledental, is haar belang van grote –en onderschatte- waarde. Het is een beweging die weet wat er onder de Spaanstaligen leeft, die in talrijke getallen in Barcelona en haar rode gordel wonen’. Súmate weet hoe die naar het onafhankelijkheidsproces kijken en voert actief campagne naar hen toe. Zij voeren dan ook het moeilijkste en ondankbaarste werk uit.

Eduardo Reyes, geboren in Andalusië en uit een Spaanstalige immigrantenfamilie, is de voorzitter van Súmate.

Volgt u nog? Morgen geven we u de politieke partijen mee!