In veel landen is de elektrische auto aan een gigantische opmars bezig. Om dat mogelijk te maken hebben overheden massaal miljarden subsidies uitgedeeld, enerzijds aan laadinfrastructuur en anderzijds aan belastingvoordelen. Maar als puntje bij paaltje komt, is de elektrische auto toch geen groen wondermiddel.

Opsplitsing uitstoot

2035 is het jaar dat er een Europees verbod komt op de verkoop van auto’s met een verbrandingsmotor. Niet langer zullen net opgehaalde auto’s de showroom met een ronkende motor verlaten. Het hoge gezoem van een elektromotor zal vanaf dan de boventoon voeren. Voor sommigen is het een droom, voor vele autoliefhebbers een nachtmerrie. De maatregel komt er om de aarde te beschermen tegen de uitstoot van brandstofmotoren. Maar de uitstoot van een auto bestaat uit meer dan alleen dat wat er uit de uitlaat komt.

De CO2-uitstoot van een auto bestaat uit twee aparte delen. Enerzijds is er de uitstoot die vrijkomt tijdens de productie van de auto. Dat gaat over de energie die nodig was om het staal en aluminium te produceren en in de juiste vorm te gieten, maar ook over de ontginning van de andere grondstoffen die voor de productie van een auto nodig zijn. Anderzijds is er de uitstoot die wordt geproduceerd om de auto te laten rijden.

Vaak is die laatste direct afkomstig uit de uitlaat van een auto. Met de overgang naar auto’s met een elektromotor komt de uitstoot niet meer uit de uitlaat, maar zit die verder in de energieketen. Voor elektrische auto’s met een batterij gaat het dan om de samenstelling van de elektriciteitsmix en voor waterstofmodellen over de manier waarop de waterstof is geproduceerd. Waterstof kan gemaakt worden van aardgas of direct uit elektriciteit, wat in beide gevallen efficiëntieverlies met zich meebrengt.

It’s all about production

Men zou kunnen betogen dat er nog een derde deel uitstoot van een auto is, die onder ‘overige uitstoot’ zou kunnen worden ingedeeld. Dat gaat over slijtage van banden en remmen waarbij fijnstof vrijkomt en over het recyclingproces als de auto zijn leven als heilige koe erop heeft zitten.

De uitstoot van elektrische auto’s verschilt in beide delen ten opzichte van die van een regulier model. Tijdens de productiefase is er in het geval van een voertuig op batterijen de extra uitstoot die wordt veroorzaakt om de accucellen te produceren. De uitstoot in het productieproces van de accucellen komt vooral van het mijnen van de zeldzame metalen die rijkelijk in deze cellen aanwezig zijn. Het mijnen van deze zeldzame metalen is een bijzonder intensief proces. Er zou ongeveer twee miljoen water nodig zijn om duizend kilo lithium te mijnen. Dat op plaatsen waar water relatief schaars is, zoals in Chili.

Milieuonvriendelijke mijnbouw en afhankelijkheid

Het principe van mijnbouw is op zichzelf een bijzonder milieuonvriendelijk gebeuren. Met gigantische machines verwijdert men alles wat zich tussen het aardoppervlak en de zeldzame grondstoffen bevindt. Ook worden er wegen naar de mijnen aangelegd die regelmatig door beschermde natuurgebieden gaan. Er bestaan overigens kinderarbeidsproblemen in Congolese kobaltmijnen en volledige afhankelijkheid van een klein aantal landen die het Westen lang niet altijd vriendelijk gezind zijn.

Zo wordt ongeveer de helft van het koper geproduceerd in Chili, Peru en China. Meer dan zestig procent van de kobalt komt uit Congo, meer dan tachtig procent van alle lithium komt uit Chili, Australië en China en meer dan de helft van zeldzame aardmetalen is afkomstig uit China. Dat zijn alleen de landen waar de grondstoffen gewonnen worden. Als men kijkt naar waar deze grondstoffen worden verwerkt, wordt het verhaal nog veel monotoner. China verwerkt meer dan de helft van de kobalt en het lithium en meer dan tachtig procent van de zeldzame aardmetalen. We zullen dus minder afhankelijk worden van kleine concurrerende oliestaten en veel afhankelijker van het grote en geopolitiek erg machtige China. Het is moeilijk voor te stellen dat er geostrategen te vinden zijn die dat een goede ruil vinden.

De uitstoot van de elektrische auto

Dan is er nog de uitstoot die gegenereerd wordt tijdens het rijden. Bij brandstofauto’s is dat vrij eenvoudig te berekenen. Men neemt het gemiddelde verbruik en met een simpele formule is de uitstoot berekend. Voor een elektrische auto zou het proces niet veel ingewikkelder moeten zijn. Men zou opnieuw het gemiddelde verbruik kunnen nemen en dat dan vermenigvuldigen met de uitstoot van de energiemix van het land.

Een recent Duits onderzoek heeft dat dan ook gedaan. Wat bleek? De CO2-uitstoot van een elektrische auto was in de eerste helft van 2022 hoger dan die van een brandstofauto. Door de Duitse kernuitstap zou dat in 2023 en 2024 alleen nog maar verder toenemen. Voor de wetgevers gelden echter andere cijfers, want zij behandelen elektrische auto’s als volledig uitstootvrij. Dat is geen onbelangrijk feit, aangezien men in Brussel op dit moment grammen CO2 telt.

Zoveel mogelijk auto’s

Afhankelijk van het aantal grammen CO2 dat gemiddeld per geproduceerde auto wordt uitgestoten, krijgen autofabrikanten een boete. Let wel, dat gaat alleen over de uitstoot die uit de uitlaat van de auto komt. Elektrische auto’s krijgen hierdoor de theoretische uitstoot van 0 gram/kilometer op hun palmares. Hierdoor worden fabrikanten gestimuleerd om zoveel mogelijk elektrische auto’s te produceren, omdat dat de gemiddelde uitstoot omlaag brengt, waardoor de boetes een stuk minder hoog zullen zijn. De boetes van meer dan 100 miljoen euro per jaar worden hierdoor louter doorberekend in de prijs van brandstofauto’s. Het prijsverschil tussen elektrische auto’s en hun brandstofgestookte broertjes wordt op deze manier kunstmatig verkleind.

De realist is door fanatieke klimaatadepten tot persona non grata gebombardeerd. Critici worden gezien als ketters wier drijfveren niet louter verkeerd of anders zijn, maar inherent kwaadaardig. De klimaatmaatregelen van vandaag en morgen zijn de uitkomst van het maakbaarheidsdenken van groene activisten en het subsidiedenken door groene lobbygroepen. Hierdoor ontbeert het beleid iedere vorm van realisme en pragmatisme. De elektrische auto is daar het schoolvoorbeeld van.