De implosie van de Open Vld

In 2012 verscheen bij uitgeverij Pelckmans De hulpelozen van de macht; het federale graf van de Vlaamse regeringspartijen. Auteur van het boekje, Jean-Pierre Rondas hekelt er de B-partijen die zich Vlaams laten verkiezen, maar Belgisch regeren. Volgens Rondas is dat belgicisme hun enig overblijvende ideologie en hij voorspelt dat ze daaraan ten onder zullen gaan.

Implosie

Mogen we even citeren? Op p. 18 lezen we: ‘Als een van de Vlaamse traditionele partijen implodeert, heet het bij een partijvoorzitter, dan is het afgelopen met België (De Standaard 26 december 2011). Terwijl in deze regering stappen, denk ik dan, zo’n implosie net onvermijdelijk heeft gemaakt. Laat me raden welke Vlaamse traditionele B-Partij het eerst implodeert als een oude televisiekast. Ik wed op: eerst Open Vld, dan CD&V, en dan pas sp.a.’ Rondas schrijft dit net na de vorming van de regering-Di Rupo. U weet wel, die regering zonder Vlaamse meerderheid.

In het dubbelinterview Maddens-Rondas van het laatste papieren nummer van Doorbraak, herhaalt Rondas dat nog eens: ‘Heb je het liberale programma gelezen in de krant? Daar kan je geen verkiezingen mee winnen. De ruzie over twee De Croos op één lijst, zal ook niet helpen. De traditionele partijen zeggen “wij hebben nog 45% en de anderen zijn verdeeld”. Hoelang kan je daarmee doorgaan? Ik vraag me af waarom ze niet één partij vormen.’ Die opmerking over die ene ‘traditionele partij’ maakte hij in De hulpelozen van de macht ook al.

Blauw-blauw

Open Vld zit inderdaad in moeilijke papieren. Enig lichtpunt is Maggie De Block, die blijkbaar in haar eentje de implosie zal moeten voorkomen. Probleem is dat het heel erg moeilijk wordt de meerwaarde van de Open Vld in het partijlandschap te duiden. Hendrik Vuye maakte in de aanloop naar het Open Vld-congres een analyse van het bochtenwerk van de liberale partij op Doorbraak. Zijn conclusie: ‘Eén ding weten we met zekerheid. Wat het programma van de Open Vld ook moge zijn, niemand moet dit ernstig nemen. Het blauwe programma wordt na de verkiezingen toch steevast blauw-blauw gelaten. Praatjes, allemaal praatjes van de blauw-blauwe partij.’

En zo lijkt het ook te zijn. Kijk naar de actualiteit. Kon de liberale partij de regering tegenhouden om het loon te halveren van Johnny Thys, de topman van B-post (een beursgenoteerd bedrijf waarvan de overheid hoofdaandeelhouder is)? Moet Open Vld de hoge lonen van topmanagers verdedigen? Als je de reacties van andere (top-managers) bekijkt in de media, toch een kernpubliek van de liberale partij, dan heeft ze daar geen goede beurt gemaakt. Dat liberalen meegaan in het (over)reguleren van alles is op zich toch al een probleem. Als de liberalen al niet akkoord zijn met de maatregelen van de PS-minister, blijkbaar zijn ze ook niet in staat ze tegen te houden. Waar zit dan de winst van regeringsdeelname?

De nieuwe bankenwet van de regering blijkt ook al niet goed te zijn voor aandeelhouders, en dan was de bankenwet al aangepast voor Open VLD, zei minister Geens in de media. Het was een dossier waarin de Open Vld zich duidelijk probeerde te profileren en beweerde de ‘gewone spaarder te beschermen’. De lof was niet unaniem bij wat toch een liberaalgezinde achterban mag genoemd worden. N-VA pikte er gretig op in.

Parys

Nog pijnlijker was de overstap van een liberale prins, Lorin Parys, van Open Vld naar N-VA. De man die nog in team met Rutten opkwam bij haar verkiezing als voorzitter van de Open Vld, verliet die partij met enkele heel pijnlijke en zeer schadelijke quotes die hij in alle media gretig rondstrooide. Wat dacht u van: ‘Als Rutten zich moet excuseren voor alle nieuwe belastingen die de partij mee heeft goedgekeurd, heb ik daar nog weinig aan toe te voegen’. En: ‘Ik heb er mij in 2011 al tegen verzet dat Open Vldzou meestappen in de regering-Di Rupo en dat ongenoegen is alleen maar groter geworden.’ Of deze: ‘Ik geloof dat je de sociaaleconomische hervormingen die ons land nodig heeft maar kan doorvoeren als je de staatsstructuur grondig verandert. Ook Open Vld vond dat tot voor kort. Zíj zijn van gedacht veranderd, niet ik.’

Met die laatste opmerking verwijst Parys onder andere naar de bocht op het Open Vld-congres waarin het ‘confederalisme‘ werd afgezworen en vervangen door federalisme. Of zoals Jean-Pierre Rondas dat noemt, het neo-unitair belgicisme als enig overblijvende ideologie. Het lijkt erop dat Open VLD hier boven alles anders wou zijn dan de N-VA, een tactiek als een ander, maar uitgaan van eigen sterkte, eigen profiel, eigen ideologie lijkt een sterker uitgangspunt.

Zoals het er nu naar uitziet, draait het in de verkiezingen van 25 mei 2014 niet alleen om de vraag ‘hoe groot wordt de N-VA’ maar ook ‘hoe klein wordt de Open VLD’. Die vraag kan dan weer in de liberalen hun voordeel spelen. Zo blijft het spannend.