Tussen de Oekraïense onheilstijdingen door, worden we gelukkig nog af en toe verrast door hilarische verhalen die op Twitter wereldoorlogjes veroorzaken. Zo het verhaal van de overval bij klaarlichte dag op de Oostendse bouwpromotor Bart Versluys, wiens Richard Mille RM 11-03 Titanium polshorloge, aankoopprijs 350.000 euro, van eigenaar veranderde terwijl hij net in zijn Bugatti ging stappen. Afgezien van wat geduw en getrek en pepperspray kwam Bart er met de schrik van af, het was de dieven enkel om dat glitterding te doen.

Dat mag natuurlijk niet, u zult mij niet horen beweren dat mensen die smakeloze en peperdure blingbling aan hun pols dragen, mogen beroofd worden. Maar het intrigeert wel: wat voor iemand is dat, een man die met een maanreizigerstoestel rondloopt, ter waarde van een huis, alleen maar om te kijken hoe laat het is?

Verre van zomaar wat uit mijn nek te willen kletsen, heb ik me als absolute leek in deze wat geïnformeerd bij deskundige media als P-magazine. Daar is men formeel: heren van stijl dragen geen opzichtig goud, hoogstens een trouwring. Met een Richard Mille op straat rondlopen is als met een megafoon uitroepen: ‘Kijk mij eens, ik ben rijk!’. Ook dat mag. Aan Bill Gates of Elon Musk is het niet besteed: het is iets voor parvenu’s en mannen die in luxebordelen gesignaleerd worden. Ook dat is niet verboden. Maar wat onderscheidt Balthazar Boma Versluys van een rijkaard met smaak? Het antwoord is niet ver te zoeken: hij is dé betonbaron van de Belgische kust, waar hij al meer dan honderd appartementsblokken heeft neergepoot, en het werk is nog lang niet af.

Rampgebied

De Vlaamse kust is een architecturaal-stedenbouwkundig rampgebied, daarover bestaat wereldwijd grote consensus. Een gruwelijke Atlantik Wal van appartementsblokken beheerst de kustlijn van De Panne tot en met Blankenberge. Daar voorbij heb je de haven van Zeebrugge en dan het sjieke Knokke waar Versluys andere plannen mee heeft, zie verder. Nu komt ook het achterliggende duinengebied in het vizier. Af en toe vind je aan de dijk, helemaal geprangd tussen de appartementsblokken, één ‘normale’ woning, of zelfs eentje in Art Nouveau stijl, wachtend op sloop, wat een haast surrealistisch zicht oplevert. In het Middelkerke van J.M. Dedecker, groot liefhebber van hoogbouw aan de dijk, stond er zo een.

Deze systematische verloedering is in de jaren ’60 begonnen dankzij de onkosjere cohabitatie van semi-corrupte (vooral blauwe) gemeentebesturen met een legertje betonboeren en promotoren, van vader op zoon aangevoerd door de familie Versluys.

Begin 2015 kocht Marc Coucke zich met 75 miljoen euro in bij de bouwgroep. Coucke had op dat moment een open oproep gelanceerd om hem een origineel investeringsvoorstel aan de hand te doen. Hij kreeg de meest gedurfde, buitenissige, waanzinnige maar soms ook wel boeiende voorstellen om kapitaal in te stoppen. Maar het werd uiteindelijk een zeer prozaïsche joint venture met zijn voetbalmaat en betonboer Bart Versluys.

De bedoeling was om de kustlijn nóg lelijker te maken en waar het kan nog hoger, tot 30 verdiepingen, waardoor je landinwaarts op een paar honderd meter van de kust helemaal geen zeegevoel meer hebt. Daar zijn ze aardig in aan het lukken.

Tabula rasa

Het kan nochtans anders. Ga eens over de grens, in Zeeuws Vlaanderen, en merk het verschil. In de zone tussen Cadzand, palend aan Knokke, en Breskens aan de Scheldemonding staat niet één hoog flatgebouw. Men heeft gekozen voor vrije duinen, kampeergelegenheid met chalets daarachter en laagbouw van appartementen in strandgemeenten als Cadzand. Dat heet ruimtelijke ordening, iets compleet on-Belgisch.

Het resultaat van de doorgedreven ‘democratische’ wansmaak à la Belge vertaalt zich ook sociologisch: in Oostende lopen op de dijk alleen nog Brusselse en Waalse gepensioneerden in jogging rond, blokbewoners die hoogstens een kremmeke gaan eten, en français uiteraard, en voor de lokale horeca niets betekenen. De Aldi is hun trefplek. De Koningin der Badsteden verpaupert aan een snel tempo, de echte Oostendenaar ziet het met lede ogen aan.

Tussen De Panne en Blankenberge is het allemaal van dat, De Haan is de eenzame uitzondering. Wie op een beetje rust en stijl is gesteld, gaat de grens over. Op die manier werkt de man met de luxehorloge, paradoxaal genoeg, mee aan de verloedering die middenklasse-toeristen afstoot.

Ja, ik weet dat u denkt: Bart Versluys doet niets onwettelijk en mag, nogmaals, met een horloge van 350.000 euro paraderen. Ja, maar ik had het over goede smaak, en het tegendeel daarvan, publieke wansmaak die ons opgedrongen wordt, wat ik óók een vorm van geweld vind. En waartegen maar één soort geweld is opgewassen: dat van de bulldozer. Dat feestje wil ik als geboren Oostendenaar nog meemaken: de grove borstel erdoor, tabula rasa. Vat dat in de meest ruime betekenis op.