Twee leken duwden Leuven na de splitsing naar de top van de internationale academische wereld: Piet De Somer en André Oosterlinck. Allebei wetenschappers, allebei ondernemers, allebei rectoren, allebei katholieken van het vrijgevochten soort, allebei Vlamingen van een nieuwe snit. Op 17 juni werd Oosterlinck gelauwerd. 

André Oosterlinck werd op 17 juni gelauwerd om zijn inzet als rector en als voorman van de Associatie KU Leuven. De koepel telt 5 hogescholen, 23 campussen en 110.000 studenten, 40% van het Vlaamse totaal. Voor de splitsing van de universiteit Leuven was het, met uitzonderingen als priester-natuurkundige Georges Lemaître – van de Big Bang-theorie – een mal voor het prangen van stads- en dorpsnotabelen die geneesheer, advocaat, notaris, politicus of leraar werden. Katholiek, goed en braaf volk. Ongewild heeft de splitsing van de unitaire katholiciteit een KU Leuven geschapen die voor de Vlaamse welvaart een Katanga is. Katanga met zijn mijnen was voor 1960 de brandkast van de Belgische en belgicistische elite. De vergelijking komt van Paul Huybrechts in zijn prachtige boek over de Leuvense wetenschapper-ondernemer-medicus Désiré Collen, die trouwens tegenkandidaat rector was van André Oosterlinck in 1995.

Nieuw Leuven

De splitsing bracht een terugkeer mee van tientallen jonge Vlaamse onderzoekers die werkten in Amerikaanse labo’s en in het Nieuwe Leuven geld en ruimte kregen voor hun research. De UCL bleef jarenlang aanmodderen als traditionele universiteit.  Het moet voor Paul Goossens en zijn gauchistische dissidenten, die door hun mei-’68 contestatie de onafhankelijkheid van Vlaams Leuven uitlokten, wrang zijn dat de vernieuwde universiteit ook het ondernemen, de ethische samenwerking met technologen, entrepreneurs en het vrije ondernemen als oogmerken koos. De KU Leuven schiep duizenden Vlaamse jobs en aandeelhouders.

Piet De Somer in de allereerste plaats, en André Oosterlinck met volle goesting nadien, braken de Ivoren Toren af wat leidde tot 300 hightech-ondernemingen gegroeid uit Leuvens onderzoek, een sterke bemiddelaar tussen universiteit en bedrijfsleven (LRD, Leuven Research & Development), een eigen lefgeldfonds, en studenten die de zuipcultuur eerder folklore vinden én kicken op start-ups, racewagens op zonne-energie en avant-garde research.

Wetenschappelijke driehoek

Half augustus 2012 klopte ik om 9 uur aan voor een gesprek in de Schapenstraat 34. Leuven was stil als een boerenerf. Een van de weinige professoren die overzomerde was André Oosterlinck, oud-rector van de KULeuven, stichter-voorzitter van de Associatie KU Leuven, voorzitter van ELAt, een netwerk dat universiteiten, hogescholen, bedrijven en overheden verbindt in de driehoek Eindhoven-Leuven-Aken.

In die drie universiteitssteden en op hun verbindingslijnen werken onderzoekers, technologen, wetenschappelijke instellingen (onder meer het Studiecentrum voor Kernenergie) sedert ELAt nauwer samen. Deze Wetenschappelijke Driehoek spiegelt zich aan de Science Triangle in Noord-Carolina (VS). Geen toeval was het dat André Oosterlinck met huid en haar betrokken was bij die Europese navolger. Met André Oosterlinck op de praatstoel schreef ik nadien een groot verhaal over ELAt voor Neerlandia, het aantrekkelijke tijdschrift van het ANV (Algemeen Nederlands Verbond, gesticht in 1895 voor de samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland).

Jaloezie

Wie is de nobele rector die vrijdag jongstleden gevierd werd? Een boerenzoon van 1946 uit het Oost-Vlaamse Kalken. Op zijn 14 kreeg hij een technologische zweepslag op de Wereldtentoonstelling 1958 in Brussel. Hij begon aan de technische humaniora in Wetteren en studeerde in Gent voor technisch ingenieur in de nieuwe specialisatie ‘automatisering’. Voor 2000 was de kloof in België tussen burgerlijk ingenieurs en technisch ingenieurs breed. De eerste groep beschouwde de tweede groep als haar butlers. Vandaag is het peis en vree en heten technisch ingenieurs al jaren industrieel ingenieur.

Siemens in Oostkamp was de eerste werkgever van André Oosterlinck. Hij leerde veel bij de groep van de computergestuurde productieplanning. Een nieuwigheid. In 1969 koos Oosterlinck voor de KU Leuven om via een zwaar brugprogramma elektrotechnisch-werktuigkundige ingenieur te worden. Zomerjobs deed hij bij Siemens. Burgerlijk ingenieur Oosterlinck werd academisch lovaniensis bij het piepkleine Centrum voor Menselijke Erfelijkheid van een kei, Herman vanden Berghe. Voor de latere rector een mentor en visionair.

Vanden Berghe’s centrum had een project lopen om chromosomen automatisch te classificeren. Niemand wist hoe dat moest gebeuren en Oosterlinck beet er zich in vast, onder meer door werkbezoeken aan experts van patroonherkenning in de VS. Oosterlinck doctoreerde, vormde een kleine onderzoeksgroep en stichtte in 1982 een eerste spin-off uit zijn laboratorium: ICOS Vision Systems. In 1997 werd de baby genoteerd op de New-Yorkse technologiebeurs Nasdaq. Een aandelenverkoop van de starter maakte van André Oosterlinck, en andere medewerkers, een rijk man. Wat de jaloezie en de roddels over de prof-entrepreneur een hoge vlucht deden nemen. Einde van de twintigste eeuw was geld het duivelsslijk voor de échte Leuvense academicus, geen Amerikaanse manieren bij een universiteit die in 2025 zes eeuwen oud zou zijn, aldus het toenmalige credo.

ESAT

André Oosterlinck liet er zich niks aan gelegen, werd gewoon hoogleraar, nam de leiding van de onderzoeksgroep ESAT (Electronics, Systems, Automation and Technology) en buurman en partner van IMEC, de creatie van Roger Van Overstraeten (een typische terugkeerder uit de VS die de KU Leuven tot een raket maakte). Vanaf 1990, onder rector Dillemans, begon de bestuurscarrière van André Oosterlinck bij de KU Leuven.

In 1995 stelde hij zich kandidaat-rector tegen Désiré Collen, Emiel Lamberts en Mark Debrock. De strijd was hard en Oosterlinck won. De jonge rector (48), herkozen in 2000, had Amerikaanse manieren, onder meer door zijn directheid en eenvoud in de omgang. Het dragen van een toga maakte van hem geen sterveling hoog boven het plebs. Oosterlincks was sober, de eerste toespraak schools en zijn stempel op de KU Leuven is supersterk, tot vandaag. De KU Leuven vierde geen Gouden Oude, wel een nobele wetenschapper, ondernemer en bestuurder.