De religieuze denkfout van Rutten

De inmenging van buitenlandse overheden via religie in ons land wordt als een probleem gezien. Dat is de politiek correcte versie van: Turkije en Saoedi-Arabië hebben te veel invloed op moslims in België via de moskeeën die ze sponsoren of structureel onderhouden of besturen. Maar vindt eens een politicus van een traditionele partij die dat zo wil zeggen. Dan komt Gwendolyn Rutten nog het dichtstbij. Ze wil de financiering van de Diyanet moskeeën stoppen. Dat is het netwerk van Turkse moskeeën, aangestuurd vanuit een Turks ministerie voor religie. Imams worden opgeleid en benoemd vanuit Turkije, spreken vaak enkel Turks, kennen ons land en de situatie niet en hun preken worden gevoed vanuit Turkije. Niet echt de kortste weg naar een ‘Europese islam’ (wat dat dan ook moge zijn). Nu Turkije wegschuift van de democratie wordt dat probleem enkel groter.

Invloed

We willen dus niet dat buitenlandse overheden via een religie het denken van inwoners van ons land beïnvloedt. Het zou me niet verwonderen dat daarover een ruime consensus bestaat in Vlaanderen. Zelfs concreet: we willen niet langer dat moskeeën aangestuurd en gefinancierd worden vanuit Turkije of Saoedi-Arabië. Daar lijkt me ook niet veel discussie meer rond te zijn in Vlaanderen. Rutten trapt eigenlijk dus een open deur in. Enkel voor wat journalisten is dat nog een beetje schrikken.

Maar dan maakt Rutten toch ergens een denkfout. Hoe wil ze dat realiseren? Door de financiering van alle religies te schrappen. Werkelijk? Geen Vlaamse/Belgisch geld meer naar religies moet ervoor zorgen dat Turkije en Saoedi-Arabië niet langer de moslimgemeenschap sturen in ons land. Ergens klopt er iets niet aan die redenering.

Scheiding kerk en staat

Het is een typisch fenomeen, veralgemening. Als Rutten niet wil dat moskeeën onderhouden en geleid worden door een buitenlandse mogendheid dan moet ze daar wetgevend initiatief voor nemen. Voor dat specifiek probleem. En haar punt niet verdrinken in een veralgemening die niets te doen heeft met het oorspronkelijk probleem. Of is er een probleem met de financiering van de verenigde vrijzinnigheid in ons land vanuit pakweg Zwitserland? Neen die is er niet. Er is dan ook geen enkele reden om die te laten opdraaien voor het probleem van buitenlandse inmenging via moskeeën.

Rutten verdedigt haar onlogische stap van Diyanet naar de Grondwet met het verscherpen van de scheiding tussen kerk en staat. Alsof er een probleem is met de katholieken of vrijzinnigen. Ook hier een veralgemeende maatregel voor een specifiek probleem, die mensen treft waarvoor geen maatregelen nodig zijn. Trouwens, artikel 181 van de Belgische Grondwet spreekt over wedden en pensioenen van bedienaars van erkende erediensten of niet-confessionele levensbeschouwingen. Hoe ze door de aanpassing daarvan Diyanet denkt tegen te houden is me niet helemaal duidelijk.

Niets is voor altijd

Moet de overheid religies en niet-confessionele levensbeschouwingen ondersteunen? De Belgische situatie is historisch gegroeid en maakt deel uit van de geroemde Belgische evenwichten. Rutten heeft een punt waar ze hekelt hoe iedereen elkaar in een houdgreep houdt in dat historische compromis. De tijden veranderen en het draagvlak voor een dergelijke grondwettelijke regeling kan op een moment onbestaande blijken. Dan moet daarover gesproken worden. De katholieke kerk neemt niet meer die bevoorrechtte plaats in in onze samenleving die ze ooit had. Er zijn misschien andere, betere, hedendaagse manieren om levensbeschouwingen in hun onderhoud te laten voorzien. Als geëngageerde katholiek ben ik niet bang van die discussie. Maar dan moet die op zichzelf staan. Het moet een discussie zijn over hoe we met georganiseerde levensbeschouwingen omgaan als democratische rechtstaat. Dan maakt de discussie geen deel uit van een begrotingsdiscussie, of een inmengingen van buitenlandse mogendheden in moskeeën.

Die discussie kan trouwens heel interessant zijn. Wat zijn de voor- en nadelen van het niet langer financieel ondersteunen van de georganiseerde levensbeschouwingen? Mag de staat dan nog de geldstromen naar die religies controleren? En zo ja hoe? Dat is een heel interessant debat. Binnenkerkelijk zou zoiets grote consequenties kunnen hebben. Ook daar ben ik persoonlijk niet bang van. Voor de georganiseerde vrijzinnigheid zou die ingreep wel eens heel grote gevolgen kunnen hebben. De georganiseerde vrijzinnigen van Open VLD zullen daar wel op de rem staan. De volledige laïciteit zal nog niet voor morgen zijn, de collaterale schade is te groot voor de georganiseerde vrijzinnigheid.

Nessie

Rutten opende door een moeilijk te volgen logica een interessante discussie, of de doos van Pandora. Of ze wees in de paaskomkommertijd op een politiek-religieus monster van Loch Ness. Een discussie die de kop opsteekt om even snel weer te verdwijnen, tot een volgende keer. Kan een diepgaande discussie nog in ons politiek systeem?

Foto (c) Reporters