De strategie van De Wever: drijf een wig tussen Wallonië en België

Bart Maddens beantwoordt in een drieluik voor het Vlaamsgezinde Doorbraak de vraag waarom de N-VA het communautaire zo gemakkelijk aan de kant zet. Toevallig was ik dit weekend een stukje aan het schrijven over de politieke actualiteit. Mijn mening in het kort: Bart De Wever steekt het communautaire helemaal niet in de frigo, hij steekt het integendeel in gesloten vorm in de microgolfoven.

Een Waalse (r)evolutie
Hoe zal Bart De Wever straks de partijraad van de N-VA weten te overtuigen om voor een federale regeringsdeelname te stemmen? Immers, hij haalt geen staatshervorming binnen en zal wellicht zelfs moeten slikken dat de zesde staatshervorming, die zo verfoeid werd door de partij, loyaal uitgevoerd zal moeten worden. Het lijkt geen aanlokkelijke boodschap om mee naar de partijraad of een partijcongres te trekken gevuld met N-VA diehards … Toch zal De Wever het doen en zal hij ook het fiat krijgen van zijn achterban. Het doel heiligt namelijk de middelen. Het economisch herstelbeleid van deze federale regering is namelijk geen doel op zich. De N-VA wil België niet gezond maken. Het doel is duidelijk nog steeds een zo autonoom mogelijk en zo mogelijk onafhankelijk Vlaanderen. In Vlaanderen is het draagvlak daarvoor de voorbije jaar al sterk gegroeid. Een meerderheid die een confederale staat wenst is er niet in Vlaanderen, maar er is ook al lang geen meerderheid meer die nog echt vasthoudt aan een sterk federaal niveau voor zover de gemiddelde Vlaming daar nog een goed zicht op heeft.

Maar gezien Vlamingen en Walen in het federaal parlement overeen moeten komen, moet er ook in Wallonië een mentaliteitswijziging plaatsvinden. En hoe kan dat bewerkstelligd worden? Dat is eenvoudig: door Wallonië via het federale niveau een zo rechts mogelijk sociaal-economisch beleid op te leggen. In Wallonië weet rechts immers maar zo’n derde van de kiezers te bekoren, nagenoeg het omgekeerde fenomeen dus als in Vlaanderen. Als De Wever nu de Zweedse coalitie weet te realiseren waarbij Wallonië voor hen zeer rechtse maatregelen opgedrongen krijgt (want de perceptie is daar ook anders), en dit nog eens uitvergroot zal worden door de linkse Waalse regering met PS en cdH (want daar is wel een asymmetrische meerderheid), wel dan zou de stemming in Wallonië wel eens kunnen omslaan en zou het Waals regionalisme (wat eerder een links fenomeen is Franstalig België) wel eens de wind in de zeilen kunnen krijgen. Dan zal men in Wallonië misschien liever zoveel mogelijk bevoegdheden van het federale niveau en uit de handen van de rechts partijen wegtrekken om zo een eigen beleid te kunnen voeren. Het overtreft de natte droom van vele (rechtse) Vlaams-nationalisten.

Het opzet om een Waalse mentaliteitswijziging door te voeren, zal dus de Vlaams-nationalistische achterban na het Egmontpact opnieuw moeten doen kiezen voor een Belgische regeringsdeelname, dit keer zelfs zonder direct uitzicht op een staatshervorming. Laat het duidelijk wezen: De Wever is er natuurlijk niet bij gebaat dat België werkt. Of beter gezegd: De Wever is er niet bij gebaat dat de gemiddelde Waal tevreden is met het beleid. MR zal nog lijkbleek wegtrekken. De Wever is er bij gebaat dat de ontevredenheid in Wallonië de komende vijf jaar zo hoog mogelijk oplaait. Het vuur moet zo hoog mogelijk opflakkeren. De hervormingen en besparingen moeten dus (noodzakelijk of niet) zo diepgaand mogelijk zijn. Zo kan een hard en rechts beleid een wig drijven tussen het meer militante en linkse Wallonië en België. En zo krijgt De Wever na deze tussenstap misschien wel wat hij wil … dat de Waalse partijen bij een volgende federale regeringsvorming zelf vragende partij zijn om grote stappen te zetten in de ontmanteling van België. Daartoe moet het beleid de komende jaren zo rechts mogelijk van het centrum liggen en zal de kloof tussen Vlaanderen en Wallonië zo diep mogelijk gemaakt moeten worden … en dat zullen we geweten hebben …

Het is dus niet zo dat een rechtse federale regering (zonder de PS) een staatshervorming is op zich, zoals Bart De Wever graag verkondigt. Dit beleid zou echter wel kunnen leiden tot een zeer grote staatshervorming. Maatregelen die in Vlaanderen velen onbewogen laten, zoals de minimale dienstverlening bij stakingen, een indexsprong, … zullen in Wallonië ongetwijfeld fel gecontesteerd worden met straatprotest, stakingen, … tot gevolg. De N-VA zal dat graag aangrijpen om het onbegrip tegenover ‘het onredelijke Wallonië en haar conservatief socialistisch beleid de Vlaamse welvaart bedreigt’ nog aan te wakkeren, want zij zal in de retoriek de Belgische (en Vlaamse) welvaart bedreigen, of het traject om uit de economische crisis te geraken. Als de rechtse federale regering ook nog eens strenge begrotingscriteria oplegt aan de deelstaten, waardoor de Waalse regering nog strenger zal moeten besparen dan dat ze dat in feite noodzakelijk vindt (Keynes wint aan populariteit en dat niet alleen in linkse middens), zal het vuur nog sterker aanwakkeren en zal links in Wallonië niets liever hebben dan uit het Belgisch keurslijf te breken. Op die manier kan De Wever dus tegelijkertijd een wig drijven tussen Wallonië en België en ondertussen nog meer Vlamingen verleiden voor de sirenenzang van de N-VA.

Hoe counteren?
De achillespees van dit alles zit mijns inziens in de Vlaamse grondstroom waar de N-VA het zo graag over heeft en zegt op in te spelen. Deze grondstroom neigt nu sterk naar (centrum-)rechts. Veel Vlamingen hebben het relatief goed en zien sociaal beleid, zoals dat door rechtse partijen graag wordt voorgesteld, als een laks beleid, een inefficiënt beleid dat op middellange termijn een bedreiging van hun eigen positie. Ze denken dus dat de maatregelen niet direct of niet fundamenteel een impact zullen hebben op zichzelf.

Als die Vlaming nu merkt dat het harde en rechtse beleid, dat op termijn een positieve impact zou moeten hebben, dermate knabbelt aan hun positie dat zij dreigen af te glijden naar een lagere levensstandaard, dat zou die grondstroom wel eens van richting kunnen veranderen. Dan zouden ze wel eens veel minder positief kunnen gaan staan tegenover deze ‘verandering voor vooruitgang’. We hebben het dan niet alleen over maatregelen met een directe impact op het budget dat men overhoudt (als dat er is) aan het einde van de maand en na afbetaling van alle leningen, we hebben het ook niet alleen over hun pensioen (voor velen vaak een nogal vaag gegeven dat pas binnen meerdere tientallen jaren aan de orde is) of over wat men zich eens als extraatje kan permitteren (reizen, restaurantbezoek, …), maar ook over maatregelen in de arbeidsmarkt die een negatieve impact hebben om de werkzekerheid, de positie als werknemer, de levenskwaliteit (hogere werkdruk), …

Het zal de opdracht zijn van de linkse oppositie om de Vlaming duidelijk te maken dat de maatregelen van een rechtse regering niet zo goedbedoeld zijn als men wel wil doen uitschijnen en deze maatregelen op termijn een nefaste impact kunnen hebben op een veel grotere groep Vlamingen dan zij zelf denken … zelfs fundamenteel op hun eigen positie. Dat dit geen gemakkelijke opdracht zal zijn bleek uit de verkiezingsstrijd. Links speelde dit gevaar sterk uit, toch kon het de publieke opinie niet keren. Hét verschil is nu wel dat het gedaan is met de mooie verkiezingsbeloftes (en verborgen agenda’s) en dat de kaarten nu wel op tafel worden gelegd.

Bijkomende uitdaging …
De kiezer wordt daarnaast ook afgeleid en er wordt kwistig zand in de ogen gestrooid. De N-VA is sinds de splitsing van de Volksunie veranderd van een partij die bepaalde standpunten heeft en deze verdedigt bij de publieke opinie en de kiezer (een ideeën- of aanbodpartij) naar een partij die eerst kijkt naar wat er leeft in de samenleving en op die zaken gaat inspelen om gemakkelijk te scoren (een ‘dimarsopartij’). Op de N-VA-partijraad heeft De Wever nog gesteld dat de N-VA het zich niet meer kan permitteren om een standpunt in te nemen dat niet door 70% van de Vlamingen wordt gedragen. Behalve wat Vlaamse autonomie betreft draait de haan dus steeds meer naar de wind. Niet iedereen in de partij is daar gelukkig mee, maar hier tegenin gaan heeft geen zin.

De N-VA mixt rechts sociaaleconomische maatregelen nog meer dan andere partijen met een populistisch verhaal en ‘eenvoudige’ oplossingen of uitspraken die inspelen op de onderbuikgevoelens van de Vlaming: een harder beleid tegen ‘profiteurs’ (of dat nu werkloze Vlamingen betreft die te weinig inspanningen doen, Vlamingen die ‘profiteren’ van sociale huisvesting, allochtonen die ‘onwillig’ zijn om te werken of Nederlands te leren of het als homogeen socialistisch voorgestelde Wallonië), het gevaar van islamfundamentalisme en zelfs meer algemeen de moslims voor onze levensgewoontes (het problematiseren en ideologisch aanwakkeren van de betekenis hoofddoeken, verwijten richting dé moslims in geval van fundamentalistische misdaden waar ook ter wereld, …), een harder justitiebeleid met strengere straffen voor de criminelen (vooral geweldmisdrijven, niet witteboordcriminaliteit of fiscale misdrijven) en het inperken van de mogelijkheid tot vervroegde vrijlating van gevangenen bij goed gedrag, een harder beleid niet alleen naar de criminele handelscircuit maar ook naar het gebruik van (soft)drugs toe, … Door sterk op deze onderbuikgevoelens te mikken maken ze hun beleid en ook maatregelen die de gemiddelde Vlaming direct treffen nog gemakkelijker te slikken. Ze vergulden bij wijze van spreken de bittere pillen. Of dat ook effectief leidt tot oplossingen en een betere samenleving is een andere vraag, aankondigingen doen in de media of wat initiatieven nemen als voorbeeldfunctie kunnen al voldoende zijn.

Dit soort beleid is wat ons te wachten staat de komende vijf jaar. Een verzuring van de maatschappij en sociaaleconomische afbraak van de levensstandaard van een groot gedeelte van de Vlamingen (en natuurlijk ook Walen en Brusselaars). Vraag is of zelfs voor Vlaamsgezinden het doel de middelen dan nog heiligt, laat staan dat de gemiddelde Vlaming hier een boodschap aan zou mogen hebben … zeker als in tussentijd diegene die echt over het fortuin beschikken, en gerust meer (of gewoon al correct) zouden mogen afdragen zonder dat dit impact zou hebben op hun levensstandaard, buiten schot blijven (om maar één voorbeeld te geven) … Aan de oppositie is het om de mensen weer het bos door de bomen te laten zien, hen te laten nadenken over doel en middelen, over de essentie van wat de politiek zou moeten zijn voor de gewone mensen.

Foto: (c) Reporters