‘Voorspellen is moeilijk. Vooral als het om de toekomst gaat.’ De boutade is zo oud als de straat en heeft vele vaders. Maar dat houdt uiteraard geen enkel medium tegen om de ‘nieuwe trends’ voor 2023 te ontdekken en met de lezer te delen. Bij voorkeur met een telwoord erbij en een alliteratie in de titel. Dat schijnt clicks op te leveren.

We hielden een kleine zoomstorm met de redactie en zochten voor u de meest (on)verwachte trends voor 2023. Om bij te houden en opnieuw te lezen op 31 december 2023. Hopelijk scoren we meer dan de helft.

1. Inflatie

Is het uit met de torenhoge inflatie nu de energieprijs stilaan weer normaliseert? Vergeet het. De inflatiegeest is uit de fles en geen renteverhoging die ze er nog in krijgt. België is met stip de meest spenderende overheid ter wereld en heeft geen enkele ambitie om daar iets aan te doen. Integendeel. Zolang er kan geleend worden, blijven onze overheden geleend geld uitgeven. ‘Voor de mensen’ (en vooral het eigen kiespubliek). Vele overheidsuitgaven, de automatische index en de daaropvolgende prijsverhogingen werken nog een lange tijd door, ook als een lagere energieprijs – met veel vertraging – de consument bereikt.

Inflatie is geen nieuwe trend – die hadden we al in 2022 – maar ze zet door. Verwacht aanhoudende inflatiecijfers van vijf tot acht procent. Wat dan weer voor de overheden een zegen is: zolang de rente lager ligt dan de inflatie, smelt de staatsschuld als sneeuw voor de zon. En door slim met belastingsschalen te spelen, kan de overheid de belastingsdruk ongemerkt nog wat opvoeren. Voor bedrijven en spaarders wordt 2023 geen aangenaam jaar.

2. Gedaan met goedkoop geld

De Europese centrale bank zal proberen die inflatie in toom te houden door de rente langzaam op te trekken. Maar teveel schuldenregeringen (Italië, Frankrijk, Portugal, Griekenland, Spanje en België) hebben baat bij een zwakke munt, veel inflatie en een lage rente. Dus dat wordt een moeilijke oefening. En dus waarschijnlijk té weinig en té laat. Hoe dan ook zal in 2023 het woord ‘rentesneeuwbal’ terug veel frequenter opduiken.

Spaarboekjes komen dit jaar dan weer boven water met interestvoeten van twee procent en meer. Al blijft dat natuurlijk ver beneden de inflatie. Hypothecaire en andere leningen worden verder duurder. Wie een huis wil kopen, doet dat beter snel, want het zal er de komende jaren allicht niet echt beter op worden. In periodes van hoge inflatie ben je beter schuldenaar, dan spaarder.

3. Er is sprake van spread

Verwacht dus ook om veel meer te horen over de ‘spread’. Het verschil in rente tussen de verschillende landen. En het absolute doembeeld van de centrale bank. Erger nog dan inflatie, want het kan de lont zijn voor een nieuwe muntcrisis. Een Griekenland-scenario in Italië of Spanje valt absoluut te vermijden. De Europese politiek heeft dat begrepen. Corona- en andere stimulusfondsen komen daardoor toevalligerwijze vooral Italië en Spanje ten goede. Niemand wil dat het eurokaartenhuisje omvalt.

Sommige overheden gaan ook met die spread te maken krijgen. Om de Waalse en Brusselse maar niet te noemen. Verwacht een verdere verslechtering  van de credit ratings en veel gepraat over begroting. De weigering van Belfius (een staatsbank onder PS-invloed) om nog veel meer aan Wallonië te lenen, is maar een eerste schot voor de boeg. Gelukkig voor Wallonië en Brussel, hebben zij een Belgische overheid met veel belastingcapaciteit die zonder enige twijfel in de bres zal springen als dat een écht probleem wordt. Het ziet ernaar uit dat 2023 niet het jaar van de ‘eurocrash’ wordt, maar het kruitvat vult zich en niemand weet waar de lont vandaan zal komen. In Nederland en Duitsland vraagt men zich stilaan af of en hoe een land uit de euro kan treden.

4. Weer werkloosheid

Werkloosheid is iets waar vandaag niemand nog over praat. In de zeventiger jaren was werkloosheid hét probleem der problemen. Met dagelijks cijfers om bang van te worden. Totaal onoplosbaar. Een beetje zoals corona de afgelopen twee jaar. Onze arbeidsmarkt staat momenteel zo heet dat iedereen die wil, wel werk vindt. Bedrijven sluiten of verminderen productie omdat ze geen personeel vinden dat kan (en wil) werken.

We hebben ‘werkloos’ de jongste jaren dan ook vakkundig verplaatst naar allerlei andere stelsels (zoals langdurige ziekte en vervroegd pensioen) en hebben het in die stelsels zo comfortabel gemaakt, dat er nog weinig ‘zoekende werklozen’ overblijven. Probleem opgelost. Toch komt het terug. Economen die het kunnen weten, voorspellen een ‘milde recessie’ voor 2023. Als die wat minder mild is dan voorspeld, dan duikt echte ‘werkloosheid’ stilaan weer op in de commentaarstukken.

5. De metaverse of de intelligente chatbot?

Twee nieuwe techtrends strijden om de eerste plaats in 2023: de metaverse en de intelligente chatbot. Beide technologieën hebben hun eerste stapjes gezet en beloven net als het internet de hemel op aarde.

Facebook zet hard in op de metaverse. Dat groeide, maar sloeg niet echt aan in 2022. Er zijn nog teveel technologische en menselijke drempels. En dat deed de beurskoers van Facebook (omgedoopt tot ‘Meta’) niet goed. Met de metaversie hangt ook het verdienmodel van de NFT’s samen, een soort digitaal eigendomsrecht op een elektronisch iets. Dat kan een foto zijn, een grafisch ontwerp, een gebouw in de metaverse, maar ook een tomahawk of een broek voor je figuurtje in een online spel.

Onze nominatie gaat voor 2023 echter naar de doorbraak van de babbelrobot of ‘chatbot’. ChatGPT (een nogal houterige naam voor een prima stukje technologie) gaat vandaag al over de tong als de toekomstige ‘Google killer’. De idee doet denken aan zoveel SF-films. Je stelt je vraag luidop aan een intelligente robot, die dan uit zijn kennis en uit internetopzoekingen een ‘zo menselijk mogelijk’ antwoord geeft.

6. Houtkachels en stroomgroepen

Weinig mensen hebben er vertrouwen in dat de overheid na 2025 nog voor stabiele en goedkope energie kan zorgen. Onze overheid promoot en subsidieert elektrische auto’s, warmtepompen en zonnepanelen als dé oplossing voor milieu- en klimaatproblemen.

Tegelijkertijd sluit men perfect werkende kerncentrales (zowat de helft van onze productiecapaciteit) en laat men weten dat ons stroomnet al die elektriciteit en de variabiliteit ervan eigenlijk niet aankan. Gevolg: capaciteitstarieven, prosumententarieven en jojo-elektriciteitsprijzen die het zeer moeilijk maken voor een consument om te weten wanneer hij best zijn strijkijzer of zijn verwarming aanzet. Als er tenminste geen blackouts komen op windstille donkere dagen, waardoor je in het donker en de kou komt te zitten. De piekende prijzen in 2022 zijn voor veel mensen een waarschuwing geweest.

Hout- en pelletkachels bieden dan een excellent alternatief om tenminste één ruimte in huis constant warm te houden en stroomgroepen houden het licht aan. We verwachten artikels in de pers wat nu de ‘gezelligste’ en ‘rendabelste’ houtkachel is. En we verwachten artikels over smog, haardschaamte en initiatieven om houtstook te verbieden. De eerste echte blackout valt mogelijk pas in 2025 als de kernuitstap voltooid is, maar wie niet met blackouts kan leven, die schaft zich beter nu een dieselgebaseerde stroomgenerator aan.

7. Wat minder woke, aub

Als Humo aan zijn (hun/haar/hen) lezers vraagt welke trend ze het liefst zien verdwijnen, dan komt daar – allicht tot grote verwondering van de redactie – ‘Woke’ uit. De nooit aflatende stroom van woke artikels en de heilige verontwaardiging over gewone dingen die blijkbaar tegenwoordig ‘fout’ zijn, is bij het publiek stilaan over zijn hoogtepunt heen. De keizer blijkt toch echt wel heel weinig kleren aan te hebben.

In privéconversaties wordt er al behoorlijk smalend gedaan over de verbetenheid waarmee men telkens weer nieuwe discriminaties ontdekt en bestrijdt. In het publieke debat zijn politici en de redacties van onze kranten daar nog niet echt van op de hoogte. De creativiteit in het vinden van nieuwe gediscrimineerde groepen en gedragingen is daar nog altijd uitzonderlijk goed. We verwachten dat in 2023 toch de eerste kritische stemmen van BV’s en journalisten de kop zullen opsteken.

8. Massamedia moeheid

De cijfers worden stilaan desastreus voor de traditionele massamedia. Kijkers en lezers (en hoe jonger hoe sneller) lopen in bosjes weg van de klassieke media zoals geprinte dagbladen, radio en (staats)televisie. Ten voordele van internet, podcasts, sociale media en streamingdiensten. En dus lopen ook de reclame-inkomsten mee weg. Ten voordele van vooral de Googles, Microsofts en Facebooken van deze wereld. Tegelijkertijd wordt ook de mismatch groter tussen de professionele journalisten uit die massamedia en hun lezers/luisteraars. Met hun favoriete thema’s zoals klimaat, anti-racisme, woke en gelijkheid staan ze steeds verder van de thema’s die hun lezers beroeren.

In die ‘nieuwe media’ is de deelnamedrempel echter veel lager. Je begint niet zomaar een krant, een televisiezender of een magazine. Maar een podcast is op een half uur opgezet. Een Twitter-account op vijf minuten. Massamedia en professioneel betaalde journalisten concurreren op dat terrein met – dikwijls beter geïnformeerde – en goedkopere burgers en halen op die markten dan ook veel lagere marktaandelen dan in hun gekende beschermde biotoop.

De ‘professionele journalist’ kijkt dan ook met lede ogen naar deze nieuwe media die zijn businessmodel bedreigen. Elon Musk verkaste voor de media in drie maanden tijd van ‘held’ naar ‘klootzak’ toen hij Twitter kocht en er de politieke correctheid uithaalde. De media lobbyen voor fact checks (waarbij diezelfde journalisten dikwijls rechter en partij zijn), content-moderation (een duur  woord voor overheidscensuur) en subsidies  om de kloof nog enigermate in stand te houden en traditionele mediabedrijven een betere concurrentiekracht te geven. We voorzien in 2023 dat die trend zich nog veel sneller zal doorzetten. Met het mogelijk instorten van het subsidiemodel voor papieren kranten via BPost wordt het voor sommige kranten- en tijdschriftuitgevers zelfs problematisch.

9. Blokkenwereld

De wereld valt helemaal uit elkaar. Dat zal in 2023 nog versnellen. Amerika, Europa en China gebruiken klimaat-, privacy-, grondstoffen-, afhankelijkheids-, boycot-, technologie- en andere redenen in toenemende mate om hun markten en bedrijven af te schermen van buitenlandse import of concurrentie. Dat is leuk voor de bedrijven in kwestie, maar betekent wel een collectieve verarming. Gedaan met het goedkoop spul uit China dat jarenlang onze koopkracht verhoogde en inflatie laag hield. Gedaan met de export van machines en auto’s naar Amerika en China die de Duitse industrie jarenlang groot gemaakt heeft.

China is daarmee al jarenlang bezig. Het Chinese internet is een versterkt eiland geworden en de in- en uitstroom van mensen, kapitaal en know-how wordt zwaarder en zwaarder gecontroleerd. Via haar belt- en road-investeringsprogramma hoopt China om een hele reeks landen economisch aan haar eigen blok te binden. Via de proxy-war in Oekraïne is Amerika alvast goed bezig om energieconcurrent Rusland een paar decennia in ontwikkeling terug te slaan. Heel goedkoop en efficiënt. En passant wordt Oekraïne zowaar de 51ste staat van de VS. De open handelslijn naar China wordt gesloten en via de recente Inflation reduction act probeert de VS haar eigen industrie te beschermen en investeringen weg te trekken uit Europa. En natuurlijk stapelen de wetten tegen China en haar bedrijven zich op.

Europe doet overigens net hetzelfde. De open-internationale-handel-filosofie van de unie is vervangen door iets veel belangrijker: de green deal, waarbij de Unie de eigen industrie en inwoners zware CO2-belastingen wil opleggen om zo het Europese verbruik van fossiele brandstoffen te verminderen. Om dan vervolgens ook de import aan banden te leggen met hogere importheffingen om de eigen bedrijven concurrentieel te houden. We verwachten daarom veel meer initiatieven van alle blokken om het handelsverkeer tussen de economische blokken verder aan banden te leggen en te belasten. Altijd met nobele bedoelingen.

10. Klimaatvanalles en bomen

In klimaatcommunicatie schakelen we dit jaar nog een stukje hoger. Vroeger moesten bedrijven vooral ‘inclusiviteit’ communiceren. De consensus bij de marketingadviseurs was dat dit best gebeurt door een knappe, glimlachende, (licht)gekleurde jonge vrouw met exotisch kapsel te gebruiken in de communicatie. Communicatiebureaus zoeken vandaag naar vergelijkbare woorden en beelden om klimaatbekommernis te communiceren. Vanzelfsprekend moeten bedrijven en overheden een klimaatplan hebben om in 20XX klimaatneutraal te worden. Maar – met of zonder plan – die intenties moeten ook meer en beter gecommuniceerd worden.

We verwachten dus veel meer creativiteit in het klimaatvocabularium: ‘Klimaatneutraal’, ‘klimaatlabels’, ‘klimaatveilig’, ‘klimaatactief’, ‘klimaatbevorderend’, ‘klimaatreddend’, ‘klimaatpositief’ tot zelfs ‘klimaatinclusief’ (twee voor de prijs van één). Er is nog geen consensusbeeld gevonden, maar onze gok is dat we dit jaar veel meer majestueuze, alleenstaande, zomerse bomen gaan zien. Slechte karakters zien ook veel meer ‘klimaatbijdragen’, ‘klimaatbesparingen’ en ‘klimaatbelastingen’ opduiken. Maar wie zouden wij zijn om met dergelijke negatieve boodschappen het nieuwe jaar in te gaan?

Zelf ook interessante trends te melden? Laat het weten in de commentaarsectie.