JavaScript is required for this website to work.
Politiek

De tikkende tijdbom die Dexia heet

Belgische belastingbetaler blijft garant staan voor 39,7 miljard euro

Stefan Willems (beursanalist)2/10/2020Leestijd 4 minuten
Dexia mag dan al jaren ontmanteld en genationaliseerd zijn, de Belgische
belastingbetaler zal nog decennialang voor miljarden euro’s garant moeten staan.

Dexia mag dan al jaren ontmanteld en genationaliseerd zijn, de Belgische belastingbetaler zal nog decennialang voor miljarden euro’s garant moeten staan.

foto © BelgaImage / Dirk Waem

Dexia mag dan al jaren genationaliseerd zijn, de Belgische belastingbetaler zal nog decennia voor miljarden euro’s garant moeten staan.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

April 2015. Zo lang is het geleden dat ik tijdens een wandeling in het zachtheuvelende Pajottenland met econoom en financieel expert Ivan Van de Cloot ben gaan wandelen. Het onderwerp? Als jonge econoom wilde ik meer weten over de bankencrisis. Daar had Ivan toen net een boek over uitgebracht, getiteld Roekeloos. En op dat moment wilde ik als jongeling vooral achtergrondinformatie over de val van Dexia. Dat is namelijk een molensteen die tot vandaag rond de nek van iedere Belg hangt.

Niet alles wat ik tijdens die wandeling hoorde, hoef ik hier te vertellen — wegens vertrouwelijk. In die tijd was Van de Cloot een actieve luis in de pels van menig politici en bestuurder. Dat nam men hem toen niet in dank af. Eén van zijn doelen was dan ook om verontwaardiging op te wekken bij de bevolking over hoe men de bankencrisis had aangepakt. Tussen 2007 en 2012 was er immers heel wat gebeurd om verontwaardigd over te zijn. En dat is zeker geen slechte emotie. Of om Ivan te citeren: ‘Verontwaardiging zet aan tot evolutie, omdat het de kritische zelfreflectie stimuleert. Het is immers de verantwoordelijkheid van iedereen om te kijken hoe de energie van verontwaardiging positief kan gekanaliseerd worden naar maatschappelijke verbeteringen’. Iets wat me altijd is bijgebleven.

Dexiabom blijft genadeloos tikken

Na al die jaren is er helaas weinig veranderd aan de kern van het Dexiadossier. Ondanks massale overheidssteun. Ter herinnering: tijdens de bankencrisis kreeg Dexia al voor 6,4 miljard euro aan kapitaalinjecties, waarvan 3 miljard euro door Belgische overheden en Belgische aandeelhouders. Enkele jaren later, in 2011, zou de Dexiabom echter definitief barsten. De staat nationaliseerde de bank. Kostprijs? 3,73 miljard euro. Daarbovenop moest de Belgische overheid ook nog een staatswaarborg van 54,45 miljard euro slikken. Dat is een waarborg van 15 procent van het BBP, terwijl van alle Dexiakredieten in België maar 5 procent openstonden, aldus mijn wandelpartner.

Nu enkele weken geleden de bank opnieuw een inkijk gaf in haar boeken, blijkt nogmaals dat het Dexiadossier de Belgische belastingbetaler nog lang in zijn wurggreep zal houden. De Belgische overheidswaarborg is sinds 2019 dan wel verlaagd naar 39,7 miljard euro, maar die miljardenfactuur dreigt wel nog voor decennia boven het land te blijven hangen. Zeker omdat de groep tot nader order de miljoenenverliezen blijft opstapelen. In het afgelopen halfjaar alleen al registreerde ze een verlies van 759 miljoen euro.

Het is dan ook in het belang van het land dat de Dexiabom zo snel mogelijk ontmanteld wordt. Met zo weinig mogelijk verliezen. Daarom hebben Dexia-CEO Pierre Crevits en zijn team de ondankbare maar enorm belangrijke taak om in moeilijke omstandigheden de megabalans van de groep verder te reduceren. Een balans die al jarenlang wordt afgebouwd, maar toch nog steeds 121,1 miljard euro bedraagt. Dat is ongeveer een kwart van de Belgische economie. Die aflossing is op zichzelf een herculestaak waar de CEO en iedere werknemer van de groep respect voor verdient.

Delen van de portefeuille in wanbetaling

Die taak wordt trouwens moeilijker met de jaren. De kwaliteitsvolle onderdelen die makkelijk verkocht konden worden, zijn immers al lang geleden de deur uit gegaan. Men dus over met de restjes waar andere financiële partijen niet in geïnteresseerd zijn. Grote delen van de portefeuille hebben dan wel een kwaliteitslabel, maar er zijn ook miljarden aan producten die geen rating of lagere BBB-ratings hebben. En een miniem percentage heeft zelfs een D-rating. Dat wil zeggen dat de lener zijn schulden niet meer kan terug betalen.

De vraag is dan ook wat de toekomst zal brengen voor de groep en of er nog verdere wanbetalingen in het spel zitten. Momenteel kijkt men vooral naar de overkant van het kanaal. Maar liefst 22,1 miljard euro heeft Dexia immers uitgeleend aan het Verenigd Koninkrijk. Het gaat daarbij om 10,9 miljard euro aan lokale besturen en 7,4 miljard euro aan projecten bedrijfsfinancieringen. Een harde Brexit is dan ook een reëel risico voor de groep en kan een verdere impact hebben op de portefeuille van de groep.

En aan wie heeft men nog meerdere miljarden aan geleend? Wel, Italië. Daar heeft men nog steeds 19,6 miljard euro aan schulden uitstaan. 8,6 miljard euro daarvan aan de lokale openbare sector. In Italië hebben de maatregelen om de covid-19-pandemie te bestrijden echter geleid tot een significante daling van de ontvangsten van de lokale overheden, aldus Dexia. Daarom werd er hier en daar al uitstel van betaling toegekend. Ook werden de gemiddelde looptijden van sommige leningen verhoogd. De vraag is of in Italië — net zoals destijds in de Verenigde Staten — lokale overheden in betalingsstaking zullen gaan omdat ze hun schulden niet meer kunnen afbetalen. Dat gebeurde ook in Detroit, waar Dexia toentertijd voor miljoenen euro’s blootgesteld was.

De vraag is niet of, maar hoeveel overheidssteun Dexia zal nodig hebben.

De tijd zal uitwijzen of in de balans van 122,1 miljard euro van Dexia nog verrassingen zitten. Een groot deel van de schulden lopen immers over meerdere decennia. Daardoor zal het nog lang duren voor de groep ontmanteld is. Dat wil ook zeggen dat de ontlener nog zeer lang in goede papieren moet blijven zitten om problemen voor Dexia te vermijden. Voorlopig heeft de Belgische restbank een eigen vermogen van 6,3 miljard euro om verliezen op de balans van 122,1 miljard euro op te vangen. Een eigen vermogen dat weliswaar elk jaar afneemt door de verliezen die de bank al jaren aan een stuk boekt. Het lijdt geen twijfel dat Dexia ooit weer zal moeten aankloppen bij ondermeer de Belgische staat voor meer geld.

Wanneer ik mijn persoonlijk gesigneerd exemplaar van het boek Roekeloos terug in mijn boekenkast wil steken, valt mijn oog echter op de tekst die Ivan voorin heeft geschreven:

‘Aan Stefan

Met een overheidsschuld van 400.000.000.000 euro hebben we dringend nood aan verantwoordelijken die beseffen dat besturen risico’s beheren is.

Ivan Van de Cloot’

Ik durf er niet aan te denken dat sindsdien de schuld met nog eens 80 miljard euro toegenomen is. En al helemaal niet aan de vraag of de recente schade door corona al in deze cijfers opgenomen is. Of de nieuwe maatregelen van de volgende regering.

Stefan Willems is een zelfstandig beursanalist met als missie om financiële kennis te delen met de doorsnee Vlaming. Met zijn achtergrond in finance, en filosofie focust hij onder meer op financiële onafhankelijkheid, geluk en de mens. Meer: stefanwillems.be.

Commentaren en reacties