Devolutie voor het hoge noorden

Wie cijfers over levensverwachting, inkomens, faillissementen, werkloosheid, alcohol- en fast foodconsumptie en stembusresultaten bekijkt, krijgt al snel de indruk dat noord- en zuid-Engeland twee verschillende landen zijn. Dat is alvast de thesis van het invloedrijke weekblad The Economist (15 sept.)

In het verlengde van de eerste stappen in de Devolutie van het Verenigd Koninkrijk, eind 20e eeuw, ontstond in de meest noordelijke counties als Northumberland en Cambria al een beweging die meer autonomie opeiste voor The North. Maar die beweging kreeg nooit echt vaste voet aan de grond. Het zijn wat aparte regio’s, met een uitgesproken identiteit – Westminster ligt er héél ver.

Transfers

Voortgaande op The Economist valt er wel wat voor te zeggen. In het noorden is er een brain drain: jonge arbeidskrachten trekken naar het zuiden, waar in tegenstelling tot het noorden wél werk te vinden is. En dat is dan zowat de enige zuidwaartse transfer. Alle andere gaan in tegenovergestelde richting. De industriële terugval van het ooit welvarende en vooruitstrevende noorden is immens. Draai de windrichtingen om, en de vergelijking met de tweedeling in België dringt zich op.

Enkele cijfers. In het noorden is de overheid verantwoordelijk voor 64 % van de jobcreatie. In het zuiden is dat 38 %. De productie in het zuiden lag de voorbije jaren gemiddeld 31 % hoger. En met de LibCon regering in Westminster die een vlijmscherpe budgettaire politiek voert, wordt het noorden – met armere gemeentes en meer gemeentelijke subsidies – er niet rijker op. In het noorden is het werkloosheidscijfer tot met 1,2 % gestegen. In het zuiden is dat 0,3 %. Aan de universiteiten in het noorden komen slechts 23 % van de studenten van elders. In Londen is dat het dubbele.

Het noorden is duidelijk armer, kleiner en stemt links. Het wantrouwen tegen het welvarender en conservatief stemmende zuiden wordt er steeds groter. De politieke frustraties groeien. Ook bij de middenklasse die trouw blijft aan Labour. Geen wonder dat die partij naast de Devolutie van de ‘vier naties’ (Engeland, dat echter géén eigen parlement heeft; Schotland; Noord-Ierland en Wales) ook ‘subnationale’ defederalisering wilde. Alleen kreeg die niet echt voet aan de grond, en werd ze in 2004 zelfs met overgrote meerderheid weggestemd in de noordoostelijke regio.

Autonomie

Ondanks de sociaaleconomische achterstand en het feit dat The North netto-ontvanger is (de inwoners van de regio krijgen netto meer van de overheid dan ze ertoe bijdragen) luiden steeds meer stemmen voor autonomie. Vooral bij politiek links. Niet alleen omdat rechts in het noorden amper scoort, maar omdat men naar de grote Schotse broer kijkt, waar het ook de uitgesproken linkse SNP is die het mooie weer maakt en de Schotse bevolking lijkt voor te bereiden op onafhankelijkheid.

Het radicaal-linkse blad Red Pepper verwacht dat aan de vele problemen geen oplossing kan worden geboden door of vanuit Londen en bepleit daarom devolutie voor het noorden. Het blad erkent dat Engeland recht heeft op een eigen parlement, maar vooral het noorden nood heeft aan een economische politiek gericht op de regeneratie van de oude economische industriezones. Londen heeft daar niets bij te winnen, en dus moeten we het zelf doen. Een ‘noordelijk’ regionaal ontwikkelingsagentschap dat deel uitmaakt van een verkozen noordelijk parlement, kan een verschil maken, aldus het linkse opinieblad. Het Noorden kan nog veel leren van de invulling van de Devolutie door Schotland, dat als lichtend voorbeeld geldt van een autonome ‘regio’ die een sociaaleconomisch linkse politiek voert, met veel aandacht voor ecologie en voor de reconversie van oude industriële landschappen.

Ondanks het debacle van het referendum in 2004 in het noordoosten, klinkt de stem binnen links om een autonomer noorden steeds luider. Binnen de vakbeweging is sinds begin 2012 een stichting actief, de Hannah Mitchell Foundation, met parlementsleden van Labour en Groenen en radicale linksen. De beweging wil een gedefederaliseerd Engeland met een eigen parlement, dat ‘moet gelijk zijn aan dat van de Schotten’. Duidelijker kan het niet.

Mocht Schotland morgen uit het Verenigd Koninkrijk stappen, zou héél The North snel voor Devolutie binnen kunnen Engeland pleiten …