Die asielcrisis gaat N-VA nog stemmen kosten

‘[Ik kom] Via Turkije, Macedonië, Servië, Hongarije, Wenen, en dan naar België’, vertelt de taxichauffeur uit Bagdad voor de camera van VTM-Nieuws. Dit soort getuigenissen is pijnlijk voor Theo Francken. Je kan nog begrijpen dat een Irakees naar Turkije vlucht. Maar wie vanuit het veilige Turkije naar het veilige Griekenland trekt, en vandaar naar Macedonië, en almaar verder door Europa naar België: die is niet meer op de loop voor uitbuiting en geweld: die trekt van veilig land naar veilig land, op zoek naar het grootste geluk. Het zal Francken of de N-VA niet lukken om de volksverhuis uit het Oosten en het Zuiden te verkopen als de vlucht van louter wanhopige mensen, die echt geen andere optie hebben. Een aanzienlijk deel van de Vlamingen zal de stroom nieuwkomers, terecht of onterecht, blijven zien als een stroom gelukszoekers. 

‘Hard voor wie misbruik maakt, zacht voor wie bescherming nodig heeft‘, is de mantra van Theo Francken. Dat is trouwens altijd zijn mantra geweest. Ook in zijn boek Land Zonder Grens (2012) hamert Francken samen met Kamerlid Sarah Smeyers op bescherming voor vluchtelingen en de positieve aspecten van migratie. Toch heeft Francken de laatste jaren ook de steun gekregen van Vlamingen die de positieve aspecten van migratie níet zien. De N-VA’er kan de steun van die laatste groep alleen behouden als hij zijn asiel- en migratiebeleid in balans houdt. Door de asielcrisis dreigt het evenwicht verloren te gaan. De erkenningsgraad voor vluchtelingen schiet de laatste tijd alleen maar de hoogte in. Hier en daar zie je de druk op ons precaire systeem al toenemen. 

De asielcrisis zal de achilleshielen (meervoud) van ons asiel- en migratiebeleid langzaam blootleggen. Het grootste probleem is wellicht het uitwijzingssysteem (want van een ‘uitwijzingsbeleid’ is sinds jaar en dag weinig sprake). Voor gedwongen en gecontroleerde uitwijzingen is maar een heel beperkt budget. Het zou fortuinen kosten om elke uitgeprocedeerde asielzoeker terug naar het thuisland te begeleiden, en het is niet eens zeker of dat wel praktisch haalbaar is. Feit is dat het meerendeel van de ‘uitwijzingen’ alleen op papier gebeuren. Wie het ‘Bevel om het Grondgebied te verlaten’ niet wenst op te volgen, kan rustig verdwijnen in de illegaliteit. Door de nieuwe toestroom aan vluchtelingen zal dus ook het aantal illegalen toenemen. Met die illegalen gebeuren vroeg of laat een paar ongelukken, en die incidenten worden de staatssecretaris voor Asiel en Migratie vaak aangerekend. 

Onzekere toekomst

Theo Francken kan geen beroep doen op eenvoudige recepten. Die zijn er niet. De (extreem-)linkse oppositie biedt alleen stuitende naïviteit, de (extreem-)rechtse oppositie niet minder stuitend simplisme. Bovendien groeit de kans dat de nieuwe asielcrisis de Europese bewindslieden zal verleiden om domme dingen te doen. Zo zie je de voorstanders van een Europese superstaat nu al moeite doen om ‘een Europees asiel- en migratiebeleid’ te forceren. De nieuwe asielcrisis drijft mensen tot wanhoop, en sommigen willen die wanhoop gebruiken om een Eurocratische politieke agenda door te drukken. Een beetje zoals slachtoffers van terreur sneller bereid gevonden worden om hun privacy op te offeren voor ‘veiligheid’. Toch zou een Europeanisering van het asiel- en migratiebeleid een kapitale vergissing zijn. De natiestaat zou op die manier nog maar eens een sleutelbevoegdheid verliezen. De Vlaamse burger zou de controle over het asiel- en migratiebeleid nog verder zien wegglippen. 

Voor N-VA dreigt een aderlating in het kieshokje. Heel wat kiezers die bij de twee vorige verkiezingen de sprong maakten naar N-VA, kunnen louter op basis van de asielcrisis afhaken. Het zou eenvoudig zijn om dit migratie-kritische deel van de N-VA-achterban weg te zetten als ‘racisten’. Té eenvoudig. Er zijn terechte vragen te stellen bij de enorme vluchtelingenstroom die Europa momenteel te verwerken krijgt. Het is niet onfatsoenlijk om met enige bezorgdheid te kijken naar de gevolgen die de nieuwe instroom zal hebben voor onze economie, onze samenleving en onze sociale zekerheid. Het is zeker ook waar dat er in België tot voor kort een schandalig non-beleid inzake asiel en migratie is gevoerd. Er is jarenlang niets geïnvesteerd in de integratie van nieuwkomers, en de maatschappelijke gevolgen daarvan zinderen na tot op vandaag. Natuurlijk zijn veel Vlamingen wantrouwig geworden, en wijzen heel wat mensen een al te laks migratiebeleid resoluut af. 

De politiek-electorale gevolgen van de asielcrisis zijn nu niet de meest dringende bezorgdheid. Bij een vloedgolf moet er eerst gemanaged worden – we zien later wel wat er allemaal is weggevaagd. Toch mag de vraag gesteld worden: hoe zuur zal dit de N-VA opbreken? Het was al geen cadeau om de post Asiel en Migratie over te nemen van de hyperpopulaire Maggie De Block. Nu er een asielcrisis op gang gekomen is die zich nog jaren zal laten voelen, mag in het Antwerpse stadhuis gevreesd worden dat Theo Francken nog zo een N-VA-mandataris wordt die bitter weinig positieve verandering zal kunnen presenteren op het einde van de rit. Wat op zich de terugkeer van de klassieke tripartite na 2019 alleen maar vergroot. Of dat een verbetering van het asiel- en migratiebeleid betekent, is zeer de vraag.