Een borst voor Cindy, en geef de anderen ook iets.

Het verhaal is bekend van James Robertson (Michigan, VS) die al dertig jaar te voet naar zijn werk ging, en uiteindelijk dankzij de collecteactie van een student geld voor een auto cadeau kreeg. Mooi. En grappig-cynisch detail: de man verloor daarmee een hoop vrienden en vreest zelfs voor zijn leven, want de rondhaling leverde zomaar eventjes 350.000 dollar op, wat hem op slag tot een middle class-Amerikaan maakte, en dus zelf aangeschoten wild voor allerlei fondsenwervers.

Tweede grappige vaststelling: dat gebeurde in Amerika, waar men als de dood is voor sociale solidariteitsmechanismen, maar waar mensen blijkbaar toch aardig over de brug komen, als er een goed verhaal aan vasthangt en als iemand dat verhaal ook oppikt. Waarom ze dan in de plaats van die liefdadigheid niet wat meer belastingen betalen, om degelijk openbaar vervoer te creëren voor al die andere sukkels die ook te voet naar hun werk tsjokken, mij een raadsel, ik zal die Amerikanen nooit helemaal begrijpen.

Veel dichter bij ons nu is ook Cindy D. uit Diest op het idee gekomen van een publieke sponsoractie, dit keer om medische redenen. Ze diende een borstamputatie te laten uitvoeren, als gevolg van een kankerbehandeling. Cindy wou geen siliconen kunstborsten (grotendeels terugbetaald door het ziekenfonds), maar échte, waar een man in kan knijpen. Wie zal het haar kwalijk nemen. Zo’n implantaat kost 3000 euro extra, en jawel, die werden ook vlot rondgehaald via een Facebookactie. Het geld dat over is, gaat naar de vzw Benetiet (!), gespecialiseerd in crowdfunding voor het goede borstendoel.

Heel leuk en sympathiek, toch roept zoiets ook vragen op, gelijkaardig aan het verhaal van James Robertson. Meer en meer verschuift de publieke zorg naar goedbedoelde privé-initiatieven, die van de handigheid van de initiatiefnemers afhangen, hun vermogen tot netwerking, en uiteraard van de goodwill van de schenkers, u en ik. Dat kan liefhebbers van een ‘afgeslankt overheidsapparaat’ inspirereren. Op die manier zouden reizigers die in Gent wonen, en dagelijks naar Brussel moeten pendelen, een trein kunnen laten sponsoren omdat de overheid het laat afweten.

Crowdfunding is dus het gevolg van een falende publieke sector. Het is al een echte modeterm geworden in de cultuursector (sponsor eens een instrument in een symfonieorkest), maar het schuift op naar wat wij als kerntaken van de zorgende overheid zien. Een rolstoel voor Jules, een nieuwe heup voor Bertha? Hop, facebooken maar. In werkelijkheid katapulteert ons dit terug naar de 19^de eeuw, zo niet nog verder in het verleden. Het is postmoderne bedelarij, vooral via internet gegenereerd. Het is een aspect van die dubbelzinnige ‘warme samenleving’ waar we naar streven, maar die toch ook heel subjectief en discriminerend werkt. Een vervelende vent zonder vrienden, of een kribbig wijf met een scheve neus, daar doe je geen omhaling voor, of dat genereert alleszins geen spontane solidariteit. Pech.

Dus ja: graag behoud van echte gemeenschapszorg, publieke sectoren, hoe bureaucratisch dat laatste ook mag klinken. Een gemeenschap valt of staat met een zorgsysteem. Zorg dus, maar ook systeem, want dat is pas ‘sociale zekerheid’, anders heet het liefdadigheid, benefiet of benetiet. En ik weet zeker dat de Homansen en de Jambons van deze wereld dat wel zien zitten, zo’n maatschappij waarin noden gelenigd worden via vrijwillige bijstand en goedertieren, dat ontlast de overheid van haar verplichtingen, maar dat is niet het modern-sociale Vlaanderen dat ons, republikeinen, voor ogen staat.

U ruikt het: 11 juli is in aantocht, tijd voor een nieuwe Slag der Gulden Borsten, welke krijger kan zich een betere zaak wensen.

Johan Sanctorum is filosoof, publicist, blogger en Doorbraak-columnist.