Een engel met een (elektrische) boodschap

Waar het kwaad woekert, is ook het goede prominent aanwezig: het ene lijkt het andere op te roepen. Tegenover de duivels van IS staat Paus Franciscus, zowat de kwadratuur van Sint Nicolaas. Tegenover de perfide mensensmokkelaars staan de galmende engelenkoren die de vluchtelingen welkom heten. Tegenover het tettenblad P is er de H van Humo. Tegenover de graaicultuur van de CEO’s staat Marc Coucke, filantroop, weldoener en geldschieter van KV Oostende. Iets zegt me dat vooral de media dit manicheïsme cultiveren, want goed en kwaad impliceren elkaar als licht en duisternis.

Het kon niet anders, of ook de vermaledijde gifmengers van Volkswagen/Audi/Porsche hebben hun boven alle verdenking verheven antipode. Deze engel heet Elon Musk, de grote man van het Californische bedrijf Tesla, waar elektrische auto’s worden geproduceerd. Propere, schone, uitlaatloze bolides: het contrast met het door Dieselgate geteisterde Europa kon niet groter zijn. Musk was vorige week op blitzbezoek in Vlaanderen, waar toonaangevende politici, Bart de Wever inbegrepen, elkaar bijna vertrappelden om hem een hand te kunnen geven.

En terecht. Elon Musk is een fascinerende en charismatische persoonlijkheid, die het midden houdt tussen een uitvinder, een rasverkoper en een sekteleider. Zijn onbescheiden ambitie om deze planeet te redden dankzij de ‘schone’ elektrische auto geeft hem een haast eschatologisch aureool. We zitten in de shit, maar Musk haalt er ons uit. Tussendoor propageert hij ook de planeet Mars als het Beloofde Land (haal nu snel uw voordeelraket).

Alleen: zoals bij elke engel hangt er een geur van hypocrisie aan deze Al Gore-bis. Voor al zijn bedrijven heeft deze superkapitalist en believer in het ondernemerschap al zo’n 4,9 miljard Amerikaanse dollars aan subsidies geïncasseerd. Tesla zelf raakt niet uit de rode cijfers. De elektrische auto’s die er van de band rollen zijn slechts weggelegd voor een niche van kapitaalkrachtige kaviaar-ecolo’s, die daar ook weer overheidssubsidies voor krijgen. Bij ons vind je dat engelengeslacht voorlopig nog terug als bezitters van witte hybride Toyota-Priussen, geruisloos en geurloos zwevend tussen de lawaaierige stinkbakken van het gepeupel.

Maar vooral de energiebalans is kwakkel. De stroom waarmee je zo’n ‘propere’ auto oplaadt moet ook opgewekt worden, en dat is vandaag nog altijd hoofdzakelijk met CO2-uitstotende klassieke centrales, ofwel met kerncentrales die ook niet direct met duurzaamheid geassocieerd worden. De Amerikanen zijn en blijven verslaafd aan de auto, en zien in de elektrische versie het ultieme ecologische alibi. Terwijl het schaliegas, nodig om al die energie op te wekken, de Californische bodem verdroogd en toxisch achterlaat. Engelen laten geen winden, daar zijn alle gelovigen het over eens. De Tesla stinkt echter net zo erg als de rest, alleen wordt er een ontgeurder bijgeleverd. Niet eens zo verschillend van de Volkswagen-truc, als u het mij vraagt.

Uiteraard geloof ik in de elektrische auto, zoals iedereen, behalve Jean-Marie Dedecker. Maar het is op dit ogenblik meer een kwestie van geloven dan van redeneren, zoals in de Onbevlekte Ontvangenis: we hebben allemaal onze religieuze momenten. Het gezond verstand zegt me evenwel dat Elon Musk een rattenvanger-fantast is die mensen tegen betaling een proper geweten bezorgt, de rest laat dromen, en ondertussen via deze aflatenhandel een privé-fortuin opbouwt.

Met zijn blijde boodschap incarneert hij het goede in een wereld die van het kwaad doordrongen is, maar bij nader inzien is het grootspraak met een hoog fata-morgana-gehalte waaraan zelfs Barack Obama niet kan weerstaan. ‘Veel beloven en weinig geven, doet de zot in vreugde leven’, zegt het spreekwoord: ja, er komt misschien een Tesla-fabriek in Vlaanderen, zo mompelde Musk tussen zijn tanden. Misschien, we maken een kans. Geert Bourgeois en C° kregen bijna de dunne kak van opwinding.

Paus Franciscus en Elon Musk: hoe sympathieker, charismatischer en meer visionair ze worden, hoe meer ik hen rangschik bij de mentalisten en gebedsgenezers. Ze werken therapeutisch, maar meer op het goed gevoel dan op de harde realiteit. Zelfs bij gezagdragers. Enige scepsis is dan op zijn plaats. Misschien is gewoon de fiets nemen naar de bakker, in plaats van de auto, dan nog zinniger en vooral gezonder. Uitgerekend in Californië, de thuisbasis van Elon Musk, lijdt meer dan de helft van de bevolking aan obesitas, zo werd onlangs vastgesteld. Of hoe de realiteit de dagdroom toch altijd weer inhaalt.

Johan Sanctorum is filosoof, publicist, blogger en Doorbraak-columnist.