Een lange leeuwenwimpel blijft (niet eeuwig)

Nu staat de hoge toren weer
in het geteisterd gras,
de zeewind streelt hem op en neer,
de zon verft met een gulden veer
zijn okeren karkas;
een lange leeuwenwimpel blijft
tegen de lage wolk die drijft.

Dat schreef althans Anton Van Wilderode in zijn gedicht De Tweede Toren (uit ‘Aan De Weg Timmeren’). Maar die Leeuwenwimpel blijft dus niet, want op gezag van vzw IJzertoren werd de Vlaamse vlag verwijderd van wat tegenwoordig het Memoriaal van de Vlaamse Ontvoogding en Vrede heet. Wat moeten we daar nu van onthouden?

1) Bij VZW IJzertoren kletsen ze uit hun nek

De motivering van vzw IJzertoren, bij monde van algemeen secretaris Dirk Demeurie, rammelt langs alle kanten. Zo zou de Vlaamse Leeuw beter zichtbaar zijn op de nabijgelegen Paxpoort. Iedereen die ooit ging fietsen in het laagland rond Diksmuide weet beter: de IJzertoren, en de Leeuwenvlag bovenop, is van kilometers ver herkenbaar. Er zou ook geen reden zijn om de vlag van het museum bovenaan de toren te planten als dat een slechte plek zou zijn voor een vlag. Want dat is de belangrijkste reden voor de vlaggenwissel: het nog weinig bekende museum in het IJzermemoriaal moet extra gepromoot worden met de museumvlag. Alleen gaat het om een onbekende, witte vlag die niet gelezen kan worden vanop de begane grond. Vanop afstand lijkt het nog het meest op een gewone witte vlag, het internationale teken van aftocht en nederlaag.

Het klopt ook niet dat een Leeuwenvlag haaks staat op de nieuwe functie van de IJzertoren als Memoriaal en museum. De evolutie naar een museum kwam er met steun van de Vlaamse Gemeenschap, die als officiële vlag de Leeuw (met rode accenten) heeft. De vlag van de Vlaamse Gemeenschap zou dus zeker niet misstaan als bekroning van de toren.

Als er goede en objectieve redenen zijn voor het verwijderen van een symbool dat zo nauw verbonden is met de (ontstaans)geschiedenis van de IJzertoren, dan worden ze toch niet aangedragen door de vzw IJzertoren.

2) Dit zat er al lang aan te komen

Wie verrast werd door de nieuwe demarche van vzw IJzertoren heeft de laatste jaren niet goed opgelet. De evolutie om de IJzersite om te vormen tot een ideologisch meer neutrale herdenkingsplaats is al een tijdje aan de gang. De IJzerwake heeft de IJzerweide verlaten en de IJzerbedevaart is verwaterd tot een vage, zelfs vrijblijvende aanvulling op 11 november. Heel wat mensen, ook binnen de Vlaamse
overheid, zien de IJzertoren nog het liefst gewoon museum zijn. In dat museum staat de Vlaamse Beweging en de Vlaamse ontvoogdingsstrijd allesbehalve centraal. Iedereen die al een geleid groepsbezoek aan het IJzertorenmuseum bijwoonde zal kunnen getuigen dat de Vlaams-Nationalistische erfenis van de IJzerweide verwaarloosd, geminimaliseerd en soms zelfs miskend wordt. Alles staat in het teken van een meer algemene benadering, die de Eerste Wereldoorlog meer in zijn internationale context probeert te begrijpen. In die zin is de verwijdering van de Vlaamse Leeuw in de logica van de huidige curatoren haast logisch te noemen.

3) Hoe dan ook is dit een achterhoedegevecht

De Vlaamse Beweging had niet de invloed om de evoluties op de IJzerweide te voorkomen, er is niet de slagkracht om er iets aan te doen en eigenlijk is het ook gewoon een symbolenstrijd van de vorige eeuw. Vlaams-Nationalisten riskeren zichzelf behoorlijk belachelijk te maken door een al te groot punt te maken van een vlaggenkwestie. Sowieso kampt de Vlaamse Beweging al met het imago van een stelletje vendelzwaaiers die goed zijn in het vangen van kaakslagen. Misschien is het dan ook beter om het hoofdstuk IJzertoren als afgesloten te beschouwen. Sluipende depolitisering is efficiënter gebleken dan dynamiet.