Hoe kan ik mijn inkomsten beter optimaliseren? Een vraag die ik vaak te horen kreeg doordat ik financiën studeerde en initieel als vermogensbeheerder een carrière wou opbouwen. Ik wist toen al dat ik vaak ging werken met mensen die vermogender waren dan ik, wat een ideale kans was om zelf bij te leren van hen. De afgelopen jaren waren daardoor een interessante leerschool, want tijdens mijn opleiding en mijn carrière kreeg ik een zeldzame inzage in hoe mensen hun vermogen opbouwen en hoe ze het verschil maken met de middenklasse.

Kloof tussen arm en rijk steeds groter

Een van de dingen die me echter opviel toen ik nog actief was als beleggingsadviseur, is de manier hoe de vermogens van de 10 procent meest vermogenden totaal anders opgebouwd waren dan die van de middenklasse. Heeft de doorsnee Vlaming bijna al zijn geld in zijn huis zitten, dan is dit totaal niet zo bij de 10 procent rijkste Vlamingen in dit land.

Wat valt op? De middenklasse koopt voornamelijk wat ik later passiva zal noemen (niet de boekhoudkundige definitie) en haalt zijn inkomen uit loon, terwijl de rijkste 10 procent verhoudingsgewijs veel meer activa koopt en daar zijn inkomsten uit haalt. Een voor de hand liggende vaststelling, maar wel belangrijk om te begrijpen hoe het komt dat de kloof tussen arm en rijk steeds groter wordt.

Activa en passiva sleutel tot rijkdom

Maar laat ons eerst beginnen met te duiden wat activa en passiva zijn. Een boekhouder zal je al snel zeggen dat activa al je bezittingen zijn en passiva de bronnen waarmee je bezittingen gefinancierd zijn. Dat klopt in de wereld van de bebrilde boekhouder, maar in het kader van vermogensbeheer volg ik een heel andere definitie. Activa, dat zijn alle bezittingen die op regelmatige basis geld in je vestzak toveren. Denk bijvoorbeeld aan investeringen in vastgoed die je dan verhuurt, je eigen bedrijf, de auteursrechten die je krijgt bij de verkoop van je nieuwste boek of dividenden van je aandelen. Als deze bezittingen je geld opleveren met de tijd, dan zijn het activa.

En passiva? Dat zijn net de dingen die je elke maand geld kosten. Denk aan je auto, de jaarlijkse vakantie, het maandelijkse abonnement op Netflix en de aankoop van kledij. Deze dingen brengen je geen geld op, maar kosten je vooral geld. Het eigen huis valt hier ook onder en mag niet gezien worden als een activa. Tenzij je het verhuurt, dan mag het wel. Maar anders moet je het vooral zien als een consumptiegoed dat vooral de huurkost vervangt. Je krijgt er immers maandelijks geen geld van.

Vlaming heeft weinig activa

Wat valt op? Wil je rijk worden in België, dan zie je vaak dat de hogere klasse zich volledig focust op het vergaren van activa die regelmatig inkomsten opleveren en verhoudingsgewijs veel minder passiva als bezit heeft. Geen verrassing , maar toch brengt een groot deel van de Vlamingen dit niet in de praktijk. Het loon blijft de belangrijkste inkomstenbron en daarbuiten heeft men vaak amper tot geen andere inkomsten uit activa. Helaas voor de werknemer breekt dat hem zuur op, want inkomsten vergaren uit activa is net een interessante manier om je belastingfactuur te verlagen en netto meer over te houden.  Zeker in vergelijking met extra inkomsten uit loon wat de belangrijkste inkomstenbron is van de middenklasse.

Werken doe je in België immers niet voor jezelf, maar vooral voor de staat en de sociale zekerheid. Het begint als werknemer al met een solidariteitsbijdrage op je brutoloon van 13,07 procent en een al zeer hoog belastingtarief van 40 procent op wat overschiet boven de 13.440 euro bruto per jaar.  Wel geniet je in het begin van beperkte belastingverlagingen als je weinig verdient, al dalen sommige van deze voordelen al snel wanneer je meer inkomsten vergaart. Vanaf een brutoloon van 23.720 euro stijgt dit tarief tot 45 procent en daarna komt al snel het 50 procent-tarief om de hoek loeren. En dan praten we nog niet over de verborgen belastingen die de werkgever betaalt bovenop je brutoloon. Neem je deze in rekening, dan zal van een loonsverhoging van 100 euro bij de middenklasse vaak maar ongeveer 30 euro overblijven. Een belasting van 70 procent.

Belastingen op activa zijn fiscaal gunstig

Nee, van werken zal je niet snel rijk worden en een fiscale optimalisatie is dan ook een must om je vermogen te verhogen. Het is niet voor niets dat België verschillende fiscaal vriendelijke systemen kent met maaltijdcheques, bedrijfswagens en andere fiscaal vriendelijke voordelen om toch de loonbelastingen laag te houden. Maar hoe zit het dan met de belastingen op activa?

Wel, afhankelijk van de bron zijn deze vaak veel gunstiger belast, al is dit niet overal het geval. In een eerder artikel sprak ik al over de belastingen op het verhuren van woningen aan particulieren. Zo betaal je in België geen belastingen op de effectieve huurinkomsten, maar op de ‘geschatte huurinkomsten’ op basis van het kadastraal inkomen. Leg je deze langs de netto huur die iemand ontvangt, dan zie je dat men veel minder belasting moet betalen dan iemand die voor een gelijkaardig bedrag een loonsverhoging zou krijgen. Heb je immers een inkomen uit loon? Dan zal je zoals eerder gezegd vaak maar iets meer dan 30 euro overhouden wanneer je een opslag ontvangt. Maar stel dat je 100 euro inkomsten zou ontvangen uit de verhuur van vastgoed, dan hou je netto na belastingen vaak meer dan het dubbele over.

Niet alle activa gunstig belast

Al is dit niet bij alle activabronnen zo. Zo betaal je op dividenden van aandelen 30 procent belastingen, maar vergeet niet dat dividenden vaak winsten zijn die worden uitgekeerd aan de aandeelhouders en al eens belast zijn door de overheid. De ontvanger moet dan nog eens 30 procent dividendbelastingen betalen waardoor de totale belastingdruk hier vergelijkbaar is met de belasting die een werknemer kent op zijn loon. Ook krijgt de ontvanger hier geen extra sociale rechten zoals een hoger pensioen of hogere sociale bijdragen later.

Auteursrechten zijn in dit land dan ook weer gunstig belast tegen 15 procent, maar hier telt dat de ontvangers van deze rechten vaak lage inkomsten ontvangen wat dit helpt te verantwoorden. Een heel ander verhaal is dan weer de meerwaarde op aandelen die in België niet belast wordt zolang je de portefeuille beheert als een goede huisvader. Al zal je hier wel altijd 0,35 procent beurstaks moeten betalen op het volledige vermogen wanneer men een aandeel koopt of verkoopt. Er zijn dus belastingen, maar ook hier zijn ze lager dan bij een loonsopslag. Terecht ook, want vaak gaat het om risicokapitaal dat men volledig kan verliezen.

Ik heb in de beperkte ruimte die ik krijg niet de tijd om alles uit te leggen, maar de rode draad is duidelijk. Zolang de Vlaming afhankelijk blijft van zijn loon, zal elke extra loonsopslag bijna integraal naar de staat vloeien. Enkel als hij gaat zoeken naar andere inkomstenbronnen of zijn huidige inkomstenbronnen optimaliseert, zal hij netto verhoudingsgewijs iets meer kunnen overhouden. Dat loon, dat loont niet meer in België.