Er bestaan altijd alternatieve feiten

U zal in de terugblikken op Obama weinig vernemen over drones en afluisterpraktijken, omdat Vlaamse journalisten vinden dat drones en spionage het presidentschap van Obama niet definieerden. 

U zal in de mainstreammedia nergens vraagtekens zien bij bv de omvang van onze Sociale Zekerheid, omdat er een mediaconsensus is over de noodzaak van een omvangrijke overheid. 

U zal in een artikel bijna nooit vernemen tot welke partij een geciteerde topambtenaar behoort, want verslaggevers vinden dat de politisering in de administratie iets van het verleden is. 

U zal op pakweg Radio 1 nooit horen dat Ringland een megalomaan en peperduur project is, want journalisten hebben collectief besloten dat Ringland een sympathiek project is. 

U zal in geen enkel editoriaal lezen dat Islamitische Staat een logisch uitvloeisel is van de Koran, omdat in journalistieke middens het dogma geldt dat de islam een vreedzame godsdienst is.

U zal nooit een alarmerend bericht vinden over een zwaar gesubsidieerde theatervoorstelling die helemaal flopt, omdat de heren en dames redacteuren vinden dat zulke bezoekerscijfers irrelevant zijn. 

U zal geen uitgebreide analyses lezen over de mensenrechtenschendingen in Marokko, omdat het in de hoofden van onze persmensen zit dat het regime in Rabat op dit moment niet problematisch is. 

U zal in geen enkele lifestylebijlage een niet-ironische lofzang op de Vlaamse fermette en lintbebouwing vinden, omdat zelfs de lifestylejournalisten de fermette en de lintbebouwing moreel veroordelen. 

U zal in de Vlaamse pers geen pleidooien vinden om de groeiende kloof tussen arm en rijk gewoon te negeren, omdat alle journalisten het eens zijn dat die groeiende kloof een inherent probleem is. 

U zal nooit een gedachteoefening vinden over de mogelijke voordelen van minder Europese Unie, omdat er media-eensgezindheid is dat steeds verdere Europese integratie een goede zaak is. 

U zal weinig journalisten betrappen op een voorkeur voor meer gesloten grenzen of een strikter migratiebeleid, omdat men op de zeer blanke redacties vindt dat de multiculturele samenleving een zegen is.

U zal op een doorsnee dag in een doorsneekrant relatief weinig lezen over de miljoenen dieren in Vlaanderen, omdat een échte journalist zich eigenlijk te goed voelt voor al die dierenonzin. 

U zal Vlaamse reporters bij geen enkele Amerikaanse presidentsverkiezingen enthousiast zien berichten over de republikeinse kandidaat, omdat al onze reporters zich identificeren met de Democraten. 

U zal bij elke Wetstraatredactie een buitensporige aandacht voor het federale niveau vaststellen, omdat al die Wetstraatredacteurs het federale niveau nog als het allerhoogste en enige echt relevante beschouwen.

U zal zelf ongetwijfeld nog veel voorbeelden kunnen verzinnen. Journalisten presenteren het publiek niet ‘de feiten’: ze brengen de feiten die zij zelf belangrijk, interessant en relevant vinden. Het behoort tot de dagtaak van journalisten om feiten te wikken en te wegen. Het resultaat van journalistieke arbeid is een selectie van feiten, waarbij onvermijdelijk een reeks alternatieve feiten achterwege blijft. Geen enkele journalist zal dit trouwens tegenspreken. Iedereen in het vak beseft dat eigen voorkeuren en interesses de framing van het nieuws bepalen. 

Kellyanne Conway heeft de wereld een zoveelste stok aangereikt om de Trump te slaan. De raadgeefster van de president sprak over ‘alternatieve feiten’, waarna de hele persmeute begon te loeien over het einde van alle waarheid. Nochtans zijn er altijd ‘alternatieve feiten’. Media brengen nooit de volledige waarheid. Er bestaat geen ongefilterd nieuws. Anno 2017 zijn er steeds meer mogelijkheden om de klassieke nieuwskanalen aan te vullen. Zo kan het publiek geïnformeerd worden met alle denkbare feiten, inclusief de alternatieve feiten die de media uit de berichtgeving had geweerd. 

Er bestaan feiten en er bestaan leugens. Leugens zijn gif voor het publieke debat. Maar laat ons wel wezen: traditionele media hebben niet het alleenrecht op feiten of waarheid, net zoals nieuwe media niet het alleenrecht hebben op leugens. De indruk ontstaat dat de oude, 20ste eeuwse media zich krampachtig vastklampen aan een monopolie dat ze kwijt zijn. De traditionele mainstreammedia werpen zich nu op als de enige behoeders van de feiten, tegenover nieuwe en sociale media die niet veel meer zijn dan riolen vol bagger. De komst van Trump heeft die worsteling alleen versterkt. 

Een beetje meer bescheidenheid zou alle media sieren. Niemand kan de volledige werkelijkheid claimen. Elke berichtgeving vertrekt vanuit een bepaald wereldbeeld en een bepaalde visie op de feiten. Journalisten kunnen onafhankelijk zijn, maar nooit helemaal neutraal of objectief. We kunnen de geloofwaardigheid van de mainstreammedia beginnen te herstellen door toe te geven dat er altijd wel alternatieve feiten zijn waar helaas geen plaats voor was. Hoe meer alternatieve feiten er aan het licht komen, hoe beter het aanbod van de traditionele media aangevuld wordt. 

Foto: (c) Reporters