Etienne Vermeersch over ‘Meester Pol’ van Aartrijke

‘Er heerste na de Eerste Wereldoorlog een gevoel van Belgisch triomfalisme’, leidt Vermeersch zijn Aartrijke-verhaal in. ‘In alle gemeenten moesten oorlogsmonumenten opgericht worden, gewijd “aan onze helden/ à nos héros”. In Aartrijke zou er ook zo’n gedenkteken komen maar de vraag rees welk opschrift het moest dragen. De burgemeester ging te rade bij meester Pol en vroeg dé intellectueel van het dorp: “Wat zouden we er op zetten?” Meester Pol was een overtuigde pacifist en suggereerde een alternatief voor het al te heldenvererende patriottisme. En zo kwam er op dat monument in rode verf: “Welk nut ligt er in het storten van ons bloed?” Dat maakt het monument van Aartrijke uniek omdat het de oorlogsheroïek niet verheerlijkt.’

In 2009 werd dat monument gerestaureerd want de rode verf die ook gebruikt werd voor de inscriptie van de namen van de gesneuvelden uit het dorp had de tand des tijds niet doorstaan. Maar nu prijkt de prangende vraag weer met alle confronterende kracht op de sokkel.

Het Aartrijkse gedenkteken werd ingehuldigd op 7 november 1920 en was het werk van Léonard Devisch (1888-1920) die nog vier andere oorlogsmonumenten uitvoerde. De geboren Aartrijkenaar Devisch was tijdens de oorlog activist en bleef overtuigd flamingant. Men zou zo’n opschrift – een variatie op het bekende ‘hier ons bloed, wanneer ons recht’ – van deze beeldhouwer kunnen verwachten. Maar zijn oorlogsgedenktekens in Jabbeke en Alveringem dragen de klassieke slagzin ‘voor hare gesneuvelde helden’. Het monument in Zwijnaarde werd in 1953 afgebroken en van dat in Mater vonden we geen informatie.

Dat andere monumenten van Devisch wel de klassieke opschriften dragen, bevestigt dat het de gemeentebesturen waren die daar de beslissende zeg in hadden. In Aartrijke, nu deelgemeente van Zedelgem, was het dus meester Pol die de knoop doorhakte en er voor zorgde dat zijn gemeente tot vandaag een uniek oorlogsaanklaagmonument heeft staan.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>