Europese partijen: niet-coherente combinaties

Louis Michel – nooit verlegen om een straffe uitspraak meer of minder – was formeel: de N-VA komt niet in ‘zijn’ fractie. De centrumpartij Modem/UDI van de in Frankrijk gebuisde François Bayrou schaarde zich snel achter vader Michel. Het nationalisme van de N-VA is immers niet verzoenbaar met het liberalisme van de MR en bij uitbreiding van de ALDE. Allicht moet Bart De Wever daar ook zo over denken, van hem kennen we de uitspraak ‘De N-VA is geen liberale partij, wij zijn een gemeenschapspartij’.

Of Michel ooit bezwaren uitte tegen de toetreding van de burgerlijke Catalaanse nationalisten van CDC (een onderdeel van regerings- en referendumpartij CiU) of de katholieke bloedlijnnationalisten van de PNV, hebben we niet kunnen achterhalen. Maar we durven erop gokken dat papa Michel daar nooit van wakker lag.

Het is ALDE erom te doen extra zitjes binnen te halen. Op de verkiezingsavond – het was weliswaar al laat – liet Verhofstadt zich voor de VRT-camera van Rob Heirbaut nog ontvallen dat de liberalen een groot succes hadden geboekt. Voor de verkiezingen met meer dan 80, na de verkiezingen ook, stelde een breed glimlachende Verhofstadt.

Dat was de dag erop wel wakker worden met een kater. De Britse en Duitse liberalen van resp. LibDems en FDP waren sterkhouder in ALDE, maar zijn weggevaagd. De Roemeense Nationaal-Liberalen stapten ondertussen over naar de EVP, die daarmee weer wat groter werd. Dat scheelt 21 zitjes in het parlement. ALDE heeft er dus alle belang bij nieuwe leden aan te trekken. Zoals de N-VA of zoals, wat onze Vlaamse kranten noemen, ‘enkele kleinere Spaanse partijen’. Dat die ‘kleinere Spaanse partijen’ Ciutadans (C’s, populistische pro-Spaanse Catalanen) en UPyD (linksliberale antiregionalisten) een Spaans mottenballennationalisme uitademen, is blijkbaar geen bezwaar voor papa Michel. Een bezwaar zal het wél zijn voor de eerder genoemde PNV en vooral CDC. Als de Spaanse unitaristen erbij komen, verliest ALDE twee partijen aan – allicht – EVP. Qua zetelaantal scheelt dat niet; want het gaat maar om één zetel van CDC. Maar die partij is medestichter van de Europese liberale alliantie. Dus dat wordt toch even slikken.

Ondertussen lonkt de immer sterker wordende ECR rond de Britse Conservatieven. Deze fractie van Europese Conservatieven en Hervormers groeide door het aansluiten van nieuwe leden-partijen. De rechtspopulistische Deense Volkspartij en (Ware) Finnen stappen immers over van de EU-sceptische fractie Europe for Freedom and Democracy (EFD) rondom UKIP van Nigel Farage, wat toch een vreemde zet is. Niet alleen wordt het daarmee voor Farage moeilijk om nog een volledige fractie te vormen in het Europees Parlement. Maar in de ECR zitten ook gematigder conservatieve partijen, zoals de links-conservatieve ChristenUnie uit Nederland. Benieuwd hoe die reageren op de Ware Finnen …

De vraag blijft nu: wat gaat de N-VA doen? ALDE is nu de derde fractie, ligt midden in het bed, is de Europese CD&V, zeg maar, klaar om links of rechts een meerderheid te bezorgen in deze of gene materie. Maar na het verlies van partijen en dus zetels, en het interne verzet  van enkelingen tegen de toetreding van de Vlaams-nationalisten, bestaat de mogelijkheid dat we terug eindigen bij het begin. ECR is nu bijna even groot als ALDE, zou de liberale fractie misschien nog kunnen voorsteken. Maar welk belang heeft de relatief eurofiele – hoewel zelf uitgeroepen eurorealistische – N-VA bij toetreden tot een fractie waar ook de Deense anti-immigranten partij deel van uitmaakt, of de homofobe Poolse PIS?

Het blijft dus onderhandelen, afwachten, uitkijken, koffiedik kijken. Tenzij de plotse wending in de Belgische politiek een voorafspiegeling is van wat op Europees vlak zal gebeuren. N-VA en CD&V werken nu aan een Vlaamse ‘kartelregering’. Hoewel eerder Marianne Thijssen ontkende dat haar Europese Volkspartij onderhandelde met N-VA, zou dat de verrassing kunnen zijn. Waar beide partijen in Vlaanderen de handen in mekaar slaan, doen ze dat ook in het Europees Parlement. N-VA brengt ook de Catalaanse vrienden van CDC mee, waardoor ook het kartel van CiU verenigd is op Europees niveau – de andere helft van CiU, UDC, maakt immers al deel uit van de EVP En de CDC is écht niet opgezet met de espanjolisten in ALDE. De EVP wordt weer wat groter. En ALDE verliest. Een beetje zoals de liberalen in Franstalig België en Vlaanderen. Op alle fronten.