JavaScript is required for this website to work.
Binnenland

F-16’s in Syrië: is ons parlement machteloos?

Tex Van berlaer18/5/2016Leestijd 2 minuten

Waarom krijgt het parlement geen inspraak in de strijd tegen IS?

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Onlangs bleek dat de regering soloslim had gespeeld. De voltallige ministerraad keurde de terugkeer van de F-16’s boven Irak goed en breidde de opdracht zelfs uit naar Syrisch grondgebied. Op 1 juli, de dag waarop de Belgische vliegtuigen het roer overnemen van de Nederlanders, zal de poreuze Iraaks-Syrische grens geen belemmering meer vormen voor onze bommen. Enkele parlementairen waren geschoffeerd door het ontbreken van een voorafgaand plenair debat. Maar hoe zit dat eigenlijk? Heeft de regering het fiat nodig van de volksvertegenwoordigers vooraleer tientallen precisiebombardementen uit te voeren op alweer een Midden-Oosters land?

De koning

Het antwoord luidt simpelweg: neen. Hoe verwoordt de Grondwet het op dit moment? Volgens Artikel 167 ‘stelt de Belgische koning de staat van oorlog vast alsook het einde van de vijandelijkheden.’ Zoals wel meer voorkomt in de Grondwet is dit artikel niet geëvolueerd met de tijdsgeest. De koning heeft immers niet langer dezelfde uitvoerende macht als weleer. Tegenwoordig is de monarch gedekt door de bevoegde minister. Het parlement heeft dus geen legale poot om op te staan.

België is trouwens geen uniek geval. Het Spaans, Portugees of Poolse parlement kent een gelijkaardige wetgeving. De Cyprioten en Grieken kunnen zelfs geen parlementaire onderzoekscommissie opstarten naar de oorlogsdaden, wat onze politici wel kunnen. Natuurlijk kan het parlement altijd het vertrouwen opzeggen in de regering, maar het moge duidelijk zijn: de ministers hebben een monopolie op de beslissingsmacht inzake oorlogsdeelname.

Ministeriële goodwill

Is het niet verontrustend dat de regering zomaar ten oorlog kan trekken? De realiteit is dat men nagenoeg altijd onderlinge consensus zal zoeken. Nadien hangt het af van de goodwill van de ministers om al dan niet een debat te laten plaatsvinden vooraleer de beslissing wordt omgezet in daden. Of Kristof Calvo (Groen), Peter De Roover (N-VA) of Laurette Onkelinx (PS) nu moord en brand schreeuwen of niet: de wet staat aan de kant van minister Vandeput en de zijnen. Of het democratisch gezien een fraaie zet is, is een andere vraag.

De uitbreiding van operatie Desert Falcon (zoals de missie officieel heet) naar nieuwe gebieden komt niet geheel zonder vragen. Niet enkel qua legaliteit en de kans op burgerslachtoffers, maar ook qua financiering. De totale kosten van de missie boven Irak in 2014-2015 bedroegen 52,40 miljoen euro. Dit voor een tijdsbestek van zes maanden. Een kleine rekensom brengt het tarief van Desert Falcon op net geen 300 000 euro per dag, toch geen klein bier in tijden van besparingen.

Wat de burgerslachtoffers betreffen, moeten we ons evenmin zorgen maken. ‘Door middel van hoge resolutiebeelden zagen de piloten soms burgers kort bij hun doelwit waarbij zij hun inzet afbraken’, stelt Defensie. Elke F-16 is eveneens uitgerust met een camera die iedere interventie filmt. Of dit de sceptici kan overtuigen is twijfelachtig. Defensie gaat er alleszins prat op dat er geen onschuldige slachtoffers vielen tijdens de eerste helft van Desert Falcon.

Symboliek

Vele parlementairen, vooral die van in de oppositie, zullen wijzen op de verhoogde onveiligheid in België. Door ISIS op een nieuwe plek te bestoken zal de kans op wraakacties bij ons alleen maar toenemen. En hoe komt het dat vorige zomer ‘de voorwaarden niet vervuld [waren] om boven en in Syrië op te treden’ en nu wel? Wat met de post-Desert Falcon periode? Wegtrekken zonder opbouw zoals in Libië of permanente aanwezigheid? En via welke organisatie: de NAVO of de Verenigde Naties? Er zijn dus heel wat legitieme vragen. Hoe dan ook, de beslissing is genomen. Het parlementair debat dat er (waarschijnlijk) komt, zal dan een puur symbolische functie hebben.

Foto: (c) Reporters

 

Tex Van berlaer is freelance journalist voor o.a. Knack, Mondiaal nieuws en Periodista político.

Commentaren en reacties