Failed school

Zestien jaar nadat de leerplannen katholieke godsdienst in voege getreden zijn, komen de bisschoppen tot de vaststelling dat het resultaat bedroevend is. Schandalig is eigenlijk het juiste woord. Na honderden uren godsdienstles zijn de meeste abituriënten levensbeschouwelijk analfabeet. Kernbegrippen van het christendom, zoals de menswording, de verrijzenis, Hemelvaart, de transsubstantiatie, de drievuldigheid en zoveel anderen kunnen ze niet uitleggen. Als verzachtende omstandigheid kan meteen worden aangevoerd dat vergrijsde theologen, ja, zelfs kerkvaders, hierop geen passend antwoord hadden of hebben. Het christendom is dan ook geen eenvoudige religie. Maar dit terzijde, het ging om de leerplannen.

Scholieren die de katholieke school verlaten, zijn ook niet in staat om hun geloof -voor zover ze dat nog bezitten- te verdedigen tegen niet-gelovigen. Ze zijn dan ook een makkelijke prooi voor docenten aan de universiteit die alle religies naar het rijk der fabelen verwijzen. Alles wat de toets van de wetenschappelijke methode niet weerstaat, is in hun ogen onzin. Ze worden hierin rijkelijk gesteund door de zogenoemde Nieuwe Atheïsten, Dawkins, Hitchens, Harris, Dennett, e.a. die in wezen niets anders vertellen dan wat de grondlegger van het moderne atheïsme, Ludwig Feuerbach, in de negentiende eeuw vastlegde in zijn Das Wesen des Christentums. Marx, Nietzsche, Freud, Sartre, ze breiden allemaal voort aan het stuk dat Feuerbach had opgezet. Zo nieuw zijn die New Atheists dus niet.

Een commissie zal nu bepalen wat er aan de leerplannen moet worden gewijzigd om dat gebrek aan kennis te verhelpen. Het initiatief van de bisschoppen is lovenswaardig, want zoals de zaken nu staan, kan het moeilijk slechter. De confrontatie met de islam in de zogenoemde Dialoogschool zou wel eens kunnen uitdraaien in het voordeel van de moslims. Die belijden een geloof dat relatief eenvoudig is en massaal gedragen wordt door de gemeenschap waaruit ze voortkomen.

De vraag is of de godsdienstles de plaats is waar het geloof gestimuleerd moet/kan worden. Iets kan maar groeien als het eerst gezaaid is. Dat gebeurt in het gezin. Kinderen van ouders die nooit over geloof spreken, die niet naar de kerk gaan, waar God geen deel uitmaakt van het gezin, zullen ook door nieuwe leerplannen niet aangezet worden om de stap te zetten naar een gelovig bestaan. In Vlaanderen is de ontkerstening nog altijd niet ten einde. De katholieke intelligentsia – bestaat die nog? – heeft geen antwoord op de voortschrijdende ontkerstening. Het levensbeschouwelijke terrein wordt bijna compleet bezet door strijdbare vrijzinnigen, Etienne Vermeersch en opvolgers, die in de media kind aan huis zijn. Er wordt zo goed als geen weerwerk geboden.

Elders in de westerse wereld is de situatie niet fundamenteel anders. Het laatste PEW-onderzoek naar de secularisering van de Amerikaanse katholieken is ronduit alarmerend, ondanks het feit dat het christendom in de VS veel zichtbaarder aanwezig is in de samenleving. De Amerikaanse bisschoppen hebben intussen ingezien dat ze in het offensief moesten gaan. De sinds een jaar benoemde hulpbisschop van Los Angeles, Robert Barron – onthoud de naam, u zult er nog van horen – startte in 2007 met de evangeliseringswebsite Wordonfire.org. De opdracht luidt: proclaiming Christ in the culture. Barron laat zijn katholieke licht schijnen op boeken, films, muziek en andere cultuurproducten, maar evengoed op moeilijke theologische vraagstukken. Hij doet dat door middel van audio- en videofilms, artikels, homilieën, enzovoort. Het initiatief kent een enorm succes, tot ver buiten de grenzen van de VS. Daarnaast produceert hij prijswinnende documentaires over het katholicisme. Een en ander laat vermoeden, dat Barron beschikt over onuitputtelijke geldbronnen. Een dergelijke poging tot herkerstening via moderne communicatiemiddelen is in Europa nog niet ondernomen. Daarvoor ontbreekt het aan de nodige fondsen, de juiste personen en vooral de wil om eraan te beginnen. Hoe diep moet de Kerk in Vlaanderen nog zakken vooraleer ze de uitdaging aanneemt?

Foto: © Reporters