Fantoombevoegdheden en besparingen

Ten tijde van de eerste begroting van de regering Di Rupo werd al gezegd dat de economische groeicijfers waarop alles gebaseerd was, te rooskleurig waren. Dat blijkt nu. De hoge ambtenaren van het monitoringcomité die de begrotingsevolutie op de voet volgen, deden de regering een voorstel: 1,46 miljard te saneren. Door die sanering blijft het begrotingstekort op 2,8% van het bbp, als de economische groei dit jaar 0,1% bedraagt. Als dat cijfer lager ligt, dan moet er meer bespaard worden. Bij een krimp van 0,1% bijvoorbeeld, moet er 500 miljoen méér gevonden worden. Vier uur vergaderen was er nodig eer de topministers met deze visie akkoord gingen. De besparing van een kleine 1,5 miljard euro was niet te betwisten, maar nu zal er dus ook nog een reserve van 350 miljoen euro gesaneerd worden voor het geval dat het groeicijfer minder uitvalt.
Volgende vraag: hoe moet dat gebeuren. Dat is alvast het onderwerp van het komende begrotingsconclaaf. Maar één besluit lijkt al vast te staan: het kernkabinet heeft besloten ook om de financiering van de usurperende of fantoombevoegdheden te stoppen. Qué? Fantoombevoegdheden zijn uitgaven die de federale regering doet voor zaken waarvoor gewesten en gemeenschappen eigenlijk bevoegd zijn. Het zijn dus ‘federaal gefinancierde gewest- en gemeenschapsbevoegdheden’ maar dat bekt niet zo lekker. In totaal gaat het om zo’n 250 miljoen euro voor onder andere grootstedenbeleid Volgende week wordt een lijst verspreid over welke bevoegdheden het juist gaat, blijkbaar weet de federale overheid niet wel geld ze uitgeeft voor bevoegdheden die ze niet heeft. De vraag is vanwaar komen die fantoombevoegdheden? Hoe komt de federale overheid erbij geld te geven aan een beleid dat ze niet voert? Eigenlijk zijn het vaak een soort betwistingen van bevoegdheden. Afhankelijk van hoe je het bekijkt kan ook de federale overheid wel eens claimen die bevoegdheden te hebben. Want het gaat natuurlijk niet alleen over geld, maar ook over beleid. Want wie het geld uitgeeft bepaalt het beleid.
Toen de federale regering aan de deelstaten vroeg om extra inspanningen te doen kwam vanuit Vlaanderen al gauw de suggestie dat ze bij zichzelf de (toen nog) usurperende bevoegdheden zou schrappen, dat de federale regering dus best zou stoppen om beleid te ontwikkelen en geld uit te geven voor bevoegdheden van de deelstaten. Dat zit er nu dus aan te komen. De fantoombevoegdheden kunnen Vlaanderen tot 140 à 150 miljoen kosten, geld dat voor alle duidelijkheid niet meekomt van de Federale overheid. De Vlaamse regering kan dan wel een eigen beleid ontwikkelen.
Ook voor de Vlaamse regering wordt de begroting dus een harde dobber, bovenop de extra uitgaven van de fantoombevoegdheden zijn extra pensioenuitgaven voor de ambtenaren bij, en er moest al 500 à 550 miljoen bespaard worden, want ook hier waren de economische prognoses te rooskleurig. En die kat kom weer: de federale regering vraagt Vlaanderen om overschotten te boeken. De vraag is nu wat vermomd: het federaal kernkabinet vraagt aan de regionale regeringen om zelf ook buffers aan te leggen voor een krimpende economie. Want die fantoombevoegdheden, dat is maar 250 miljoen euro, nog één miljard en 750 miljoen euro te vinden.