Terwijl de stemmen binnen de grootste fractie van het Europees Parlement, de EVP, steeds luider klinken op de Hongaarse Fidesz-partij uit te sluiten — een aderlating van 12 zetels — werkt de fractie van de Groenen en EVA gestaag aan uitbreiding.

Vijfsterrenbeweging verliest vier leden

Covoorzitter Philippe Lamberts kondigde aan dat vier parlementsleden van de Italiaanse Vijfsterrenbeweging (M5S) de overstap naar Groen-Europese Vrije Alliantie (EVA) effectief hebben gezet. Op 2 december was het in M5S tot een breuk gekomen. Lambert gaf grif toe dat het politieke parkoers van de Vijfsterrenbeweging in het verleden niet bepaald rechtlijnig of samenhangend was. Geflirt met de liberale Renew, maar evengoed met Nigel Farage’s UKIP, met wie in 2014 de nieuwe fractie Europa van Vrijheid en Directe Democratie gevormd werd, zorgde voor grote argwaan. Nu horen de leden bij de niet-ingeschrevenen.

Maar de overstap van vier individuele leden kan best. Groen/EVA kreeg zware klappen toen de Britse MEP’s in het kader van de brexit het Europees Parlement verlieten. De fractie verloor liefst zeven leden. Die krimp is nu vrijwel goedgemaakt. Eerder had immers ook de socialiste Sylwia Spurek zich aangesloten. Ze moest al spreektijd en mandaten inleveren, omdat ze door de uiterst rechtse ID in grootte werd voorbijgestoken. Die kloof verkleint.

Voor de Italianen Ignazio Corrao, Eleonora Evi, Piernicola Pedicini, en Rosa D’Amato was het breekpunt dubbel. Zij konden niet meer door één deur met huidig partijleider van M5S, minister van Buitenlandse Zaken Luigi di Maio, over de migratiepolitiek. En in het Europees Parlement zelf ontstond de breuk door het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB of CAP). M5S wil de bestaande subsidiepolitiek voortzetten, maar dat is niet naar de zin van de dissidenten. Die hameren op duurzaamheid, voedselveiligheid en schaalverkleining.

Ecologische subgroep

De vier nemen ook ontslag uit de partij, maar ze blijven wel de regering in Rome steunen, om de strijd tegen covid niet in het gedrang te brengen. M5S zelf veroordeelt de vaandelvlucht, en vindt het argument van Ignazio Corrao onbegrijpelijk. Hij verwijt de beweging dat zij wel de herstelpolitiek wil ondersteunen maar geen gebruik wil maken van het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM), dat noodleningen verstrekt aan landen die in zwaar economisch weer zijn terechtgekomen.

De vier opposanten vormden al een ecologische subgroep binnen de 14 verkozenen van de beweging. Vooral Rosa d’Amato en Eleonora Evi stonden al heel dicht bij het groene gedachtegoed. Zij beklemtoonden op de toetredingspersconferentie woensdagvoormiddag het belang van klimaatmaatregelen, duurzame landbouw, biodiversiteit en sociale rechten. Philippe Lamberts houdt de poort open voor andere gegadigden, ook als die niet volledig achter de groene eisen staan. ‘Er is interne democratie, meningsverschillen moeten kunnen en uitgepraat worden’, zei hij. Hij vindt het ook belangrijk dat de zuidelijke flank van Groen/EVA in Europa versterkt wordt.

Nog meer gedonder

Overigens rommelt het nog meer in het EP. De Nederlanders Derk Jan Eppink, Rob Rooken en Rob Roos hebben Thierry Baudet de wacht aangezegd. Zij gaan voortaan als onafhankelijken zetelen. Het is dan zeer de vraag of het Forum voor Democratie deel kan blijven uitmaken van de conservatieve fractie ECR. De drie opstandelingen blijven in elk geval zitten om ‘het programma van FVD zoals het bij de verkiezingen was opgesteld’ getrouw uit te voeren.

Het gedwongen vertrek van Fidesz-vertegenwoordiger József Szájer, na zijn fratsen op een seksparty onder homo’s in Brussel (wat vloekt met het partijprogramma en de grondwetswijzigingen die hij zelf mee heeft opgesteld) en zijn onhandige ontsnappingspoging langs een regenpijp, heeft geen invloed op de sterkte van de partij. Zij stuurt vanaf 1 januari gewoon een vervanger. Als Hongarije zich, net als Polen, blijft verzetten tegen het Europese herstelfonds zolang de koppeling met respect voor de rechtsstaat niet geschrapt wordt, is de kans groot dat Fidesz uiteindelijk toch verwijderd wordt uit de EVP. Pogingen daartoe zijn al sinds de vorige legislatuur ondernomen, maar uit machtsoverwegingen nooit ingevuld.