JavaScript is required for this website to work.
post

Grexit: misschien zijn we de Grieken wel iets verschuldigd…

ColumnJohan Sanctorum7/1/2015Leestijd 2 minuten

Griekenland uit de EU, in de EU, Griekenland de slechtste leerling van de klas, schuldverlichting (op onze kosten), geen schuldverlichting: het lijkt erop dat het extreem-linkse Syriza op 25 januari niet alleen de politieke toekomst van Griekenland in handen zal hebben, maar ook die van de Euro-zone, die eigenlijk sowieso gedoemd is om af te brokkelen omdat die nationale economieën niet op één lijn te krijgen zijn, o.m. door de verschillende sociale context.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Maar als ik nu even abstractie maak van heel het politieke imbroglio: ik heb de Grieken altijd een sympathiek volk gevonden. Dat heeft natuurlijk primair te maken met mijn passie voor de Griekse filosofen, van Thales over Epicurus tot en met Aristoteles. Vermoedelijk heeft de Pruisische domineesdochter Angela Merkel weinig op met deze koene vrijdenkers die God uit hun wereldbeeld hadden verdreven, en al een atomentheorie hadden ontwikkeld die pas in de 20ste eeuw na C. zou bevestigd worden.

Mijn bewondering voor die liederlijke fantasten blijft dus erg groot. Hun boven-materialistische ingesteldheid heeft een erfgoed opgeleverd waar we vandaag nog altijd op teren, en dat via de Verlichtingsfilosofie de enige echte dam is tegen het oprukkende fundamentalisme. Neen, u leest het goed: niet het Christendom als dusdanig (dat trouwens zwaar beïnvloed is door het Platonisme) zal Europa redden, wel de Griekse cultuur en haar ontelbare derivaten. Ze zijn misschien spilzuchtig, maar ook enorm genereus, en een combinatie van beide kan ik wel pruimen. De historische balans van, pakweg, Duitsland, is veel hachelijker. Negen Beethoven-symfonieën, OK, maar Auschwitz moeten we er wel bij nemen.

Die Griekse lente van de filosofen, daterend uit een tijd waarin wij nog in de bomen hingen, zoals ook de voorvaderen van Angela Merkel, is voor vele historici een piekerpunt geweest. Wat maakte de antieke Grieken zo superieur? Het mediterraan klimaat? De eilandjes die uitnodigen tot pluralisme en veelzinnigheid? Het water dat voor Thales het oerbestanddeel was en voor Herakleitos de stroom waarin alles steeds anders wordt? Geen flauw idee. Maar het werkt door, tot op vandaag, in elke vezel van ons bestaan als cultureel dier.

Enfin, de tweede reden waarom ik de Grieken zo graag heb, dateert van de tijd toen ik op vakantie ging zonder geld, met een treinabonnement waarmee je een maand vrijelijk door Europa kon reizen. Geen rotte duit had ik, het was overleven en bedelen. In Athene, ergens een straat die naar de Akropolis liep, was er een restaurantje waar ik gratis een kippenbout met een glas water kreeg, elke avond. Man, dat smaakte. De uitbater wou in ruil alleen een verhaal dat hij in gebroken Engels ook geserveerd kreeg. Jaren later ben ik teruggekeerd, met een grotere beurs en een VISA-kaart, maar het restaurantje was verdwenen, opgedoekt. Alles vloeit, panta rhei.

Ik heb dus zin om een grote apologie in het Europees Parlement uit te spreken, voor Griekenland en wat ze ons hebben gegeven. En om Merkel en konsoorten op hun plaats te zetten wegens cultuurbarbarij. Het woord ‘Europa’ is Grieks, het woord ‘democratie’ ook. Alleen al uit respect verdienen ze een betere behandeling dan uitgeknepen te worden zoals vandaag, ook al zijn het van nature slechte huisvaders, knullige economen en pluk-de-dag-lieden. Misschien hadden we die ‘Griekse crisis’ (tiens, nog een Grieks woord: crisis) wel nodig om te beseffen hoe absurd-bureaucratisch-onverlicht heel dat EU-onding in elkaar zit. En misschien heeft Peter Mertens zelfs een punt waar hij hen een Tijl-Uilenspiegel-rol toedicht in heel deze verbeeldingloze, door boekhouders en dorpspolitici gedomineerde santenboetiek. 

Kort: ik wil best wel eens iets terugdoen voor die gratis kip en al de rest, en als Griekenland uit de Eurozone stapt, ga ik misschien wel mee. ‘Brexit’: het zou wel eens een nieuwe leuze kunnen worden voor wie het echt anders wil.

Johan Sanctorum (°1954) studeerde filosofie en kunstgeschiedenis aan de VUB. Achtereenvolgens docent filosofie, tijdschriftuitgever, theaterdramaturg, communicatieconsultant en auteur/columnist ontpopte hij zich tot een van de scherpste pennen in Vlaanderen en veel gevraagd lezinggever. Cultuur, politiek en media zijn de uitverkoren domeinen. Sanctorum schuwt de controverse niet. Humor, ironie en sarcasme zijn nooit ver weg.

Commentaren en reacties