Groote Wapenstilstand in de Vlaamse Rand

In de Vlaamse Rand rond Brussel is de vzw De Rand, een Extern Verzelfstandig d Agentschap (EVA) van de Vlaamse overheid, actief in onder meer de sectoren jeugd, sportbeleid en cultuur om het gebrek aan initiatief van de (vaak Franstalige meerderheden) in de faciliteitengemeenten in die domeinen op te vangen. De vzw geeft ook een aantal publicaties uit om daarover te berichten. De ‘Randkrant’ is een maandblad dat in alle bussen terechtkomt van alle Vlaamse gemeenten die direct aan het Hoofdstedelijk Gewest grenzen. Daarnaast wordt in elke faciliteitengemeente een maandelijkse ‘Gemeenschapskrant’ uitgegeven, die zich concentreert op het plaatselijke verenigingsleven, de gemeentepolitiek en de werking van het eigen Gemeenschapscentrum (dat ook onder de hoede van de vzw De Rand staat).

De communicatie van de vzw De Rand geeft soms aanleiding tot verbazing en zelfs ongenoegen, zoals in onderstaand verhaal:

In de Randkrant van februari 2014 stelt Guido Fonteyn (die recent nog in een interview met De Standaard de idee van Engelstalige gemeenteloketten in de Vlaamse Rand lanceerde) vast dat de vijftigste verjaardag van de invoering van de taalfaciliteiten in zes Vlaamse gemeenten rond Brussel ongemerkt voorbij is gegaan. De Randkrant zelf meldde op haar cover ‘De Strijd is gestreden’ en dat geeft de teneur van de bijdrage van Guido Fonteyn weer: er wordt in de Vlaamse rand rond Brussel ‘geen strijd meer geleverd’.

We zijn het daar volmondig mee eens, in die zin dat de periode waarin ‘voetvolk’ werd ingezet, met marsen op Brussel, grote betogingen en tegenbetogingen, affichecampagnes (zoals ‘Keer naar uw Dorp’), overschilderde wegwijzers, provocerende flyers en (vaak tegen een handvol Vlaamse militanten) opgetrommelde ordediensten met waterkanon, niet langer tot het arsenaal van de bij het “conflict” betrokken partijen behoren.

Het kanonnenvlees is echter vervangen door ander wapentuig. Nu worden er drones ingezet. Onzichtbaar haast voor de vijand, en veel efficiënter.

Het laatste wapenfeit, waarover al werd bericht één maand later, niet in de Randkrant dit keer, maar in de meer bescheiden Gemeenschapskranten, die per faciliteitengemeente een aparte naam en verspreiding hebben, is het nieuwe Vlaamse decreet kinderopvang. Geen militante betogende stoottroepen, wel een beschaafde afwijzende motie, goedgekeurd in de gemeenteraad van verschillende faciliteitengemeenten. En de Franse Gemeenschap heeft meteen bij het Grondwettelijk Hof de vernietiging gevraagd van het Vlaamse decreet dat (en omdat het) een taaleis oplegt.

Het Grondwettelijk Hof, dat is vanzelfsprekend geen lokale veldwachter of vrederechter, dat is het hoogste rechtscollege van het land.

Tina Deneyer bericht er over in het maartnummer 2014 van de Gemeenschapskranten. Ongelukkige (en eentalige) crèche-uitbaters doen er hun beklag over dat zij Nederlands moeten kennen om nog erkend te blijven door Kind en Gezin, in Vlaanderen bevoegd voor kinderopvang. Het nieuwe decreet wil de kinderopvang in Vlaanderen eenvormig maken en vraagt dat de verantwoordelijke voor een crèche een bepaalde basiskennis van het Nederlands bezit. Ook één kinderbegeleider moet Nederlands kennen, maar voor die persoon ligt het niveau lager.

De klagers kunnen zelfs op veel begrip rekenen van de verantwoordelijken van een Nederlandstalig kinderdagverblijf in Kraainem, die redeneren vanuit de nood aan opvang en de bezorgdheid om alle ouders en kinderen verder te helpen.

Wat er echt aan de hand is, vernemen wij nog een maand later via Bart Kerckhoven die in het aprilnummer 2014 van Buurten, de Gemeenschapskrant van Gemeenschapscentrum De Boesdaalhoeve, schepen Geertrui Windels (de echtgenote van Herman Van Rompuy) van Sint-Genesius-Rode aan het woord laat. Volgens mevrouw Windels is ‘volgens de regelgeving aan verantwoordelijken van kinderdagverblijven al sinds 2009 gevraagd om Nederlands te kennen, zodat iedereen tijd genoeg had om zich voor te bereiden’. En verder: ‘Als de onthaalmoeders en de verantwoordelijken het Nederlands niet beheersen, kunnen ze de regels niet naleven omdat die in het Nederlands zijn opgesteld’.

Moties van gemeentebesturen (die geacht worden de regels correct toe te passen), Grondwettelijk Hof en inspelen op de publieke opinie in Franstalig België: Dat is natuurlijk ook een vorm van ‘Wapenstilstand’.

Er wordt tegelijk een subtiel psychologisch spel gespeeld. Als de Vlaamse overheid niet op haar tellen past, krijgt ze het verwijt dat haar taalpolitiek weerloze kinderen en werkende ouders in de kou zet. Het alternatief is natuurlijk dat de Vlaamse overheid tegemoetkomt aan de Franstalige bezwaren en dus de facto capituleert in een strijd die in de ogen van sommigen belachelijk lijkt maar die in feite de Franstalige mentaliteit weerspiegelt waarbij de eigen taal steeds en overal voorrang moet krijgen op welke vorm van Vlaamse autonomie ook.

Bestaan er andere landen waar gemeenteraden bijvoorbeeld de officiële bestuurstaal naast zich willen of kunnen neerleggen?

Conclusie: de Randkrant was wel even voorbarig in februari. Gelukkig waren er de Gemeenschapskranten om ons even naar de realiteit terug te voeren. Met die beperking dat de Randkrant een oplage van zowat 180.000 exemplaren heeft en de Gemeenschapskranten enkel worden bedeeld in de faciliteitengemeenten zelf.

Benieuwd wie deze nieuwe kleine veldslag wint? En wanneer de volgende wordt ‘uitgevochten’?

Bevreemdend ook dat er nog altijd oorlogstaal gebruikt wordt. Het lijkt er soms op dat de Randkrant tegenover die realiteit naar een gepaste houding en aanpak zoekt. .Een ingesteldheid waarbij iedereen positief meewerkt aan een open en gediversifieerd Vlaams verhaal voor de Rand is in elk geval nog lang niet voor morgen. De ‘afwijzingspolitiek’ van bepaalde gemeentebesturen getuigt daarvan. Dat beleid laat niet na telkens weer het oorlogsvuur op te poken.

Foto © reporters

Roger Swalens is voorzitter van de onafhankelijke vzw Streekvereniging Zenne en Zoniën en ‘ervaringsdeskundige voor de Vlaamse Rand’.