Sommige politici vallen niet te begrijpen. Neem nu Maxime Prévot (cdH). Weinig bekend in Vlaanderen, maar hij is wel een politiek zwaargewicht in Wallonië. Tot voor kort is hij vice-minister-president van de Waalse regering. Een jaar geleden neemt hij ontslag om zich als burgemeester van de Waalse hoofdstad Namen toe te leggen op de gemeenteraadsverkiezingen. Hij wordt ook getipt als toekomstig voorzitter van cdH. Prévot verklaart in de Franstalige media dat herfederaliseren ‘een kwestie is van politieke intelligentie’. Alvast een gedurfde stelling, want van de zes staatshervormingen heeft de partij van Prévot er vijf gestemd en mee onderhandeld (1970, 1988-’89, 1993, 2011-’14) en een gesteund vanuit de oppositie (2001).

Wat wil Prévot bewijzen? Dat zijn partij de meest onverstandige van allemaal is? Of gaat het gewoon om verkiezingspraatjes?

Enige coherentie: mag het?

Dan is er nog Alexander De Croo (Open Vld). In La Libre Belgique pleit hij voor een federale kieskring. Dave Sinardet zal ongetwijfeld tevreden zijn.

Alleen valt dit helemaal niet te rijmen met eerdere standpunten van De Croo. Het is dezelfde Alexander De Croo die in 2010 de stekker trekt uit de regering-Leterme omdat de Franstaligen weigeren de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde (BHV) te splitsen. Men vindt maar geen ‘Belgisch compromis’. De Croo roept op dat ogenblik zelfs op om de Vlaamse wetsvoorstellen die BHV splitsen in te schrijven op de agenda van de Kamer en deze te stemmen. De Croo trekt hier volop de Vlaamse kaart. De Vlamingen moeten durven hun meerderheid te gebruiken en BHV eenzijdig splitsen. Lode Claes zou ongetwijfeld tevreden geweest zijn.

Hoe kan men dit toch maar samendenken met het pleidooi van De Croo voor een federale kieskring? BHV moest gesplitst worden zodat Franstaligen die in Halle-Vilvoorde wonen niet langer kunnen stemmen voor Franstalige Brusselse kandidaten. Men wil in de Vlaamse Rand geen kandidaten meer als Laurette Onkelinx, Didier Reynders, Olivier Maingain, Joëlle Milquet… Met zijn federale kieskring maakt dezelfde Alexander De Croo het nu mogelijk dat Franstaligen van De Panne tot Opgrimbie kunnen stemmen voor Laurette Onkelinx, Didier Reynders, Olivier Maingain, Joëlle Milquet…

Daarnaast pleit De Croo ook voor herfederaliseren van bevoegdheden. In La Libre Belgique blijft hij deze keer vaag. Recent citeert hij als voorbeeld buitenlandse handel. Ook hier begrijpen we niet wat De Croo bezielt. Buitenlandse handel wordt in 2001 een bevoegdheid van de gewesten. Dit is de vijfde staatshervorming van eerste minister Guy Verhofstadt. Een staatshervorming waar Open Vld in de cockpit zit. Nu pleit De Croo dus tegen de staatshervorming die net de enige is in het rijtje van zes die tot stand gekomen is onder een eerste minister van Open Vld. Wil De Croo, net als Prévot, bewijzen dat zijn partij de meest onverstandige van allemaal is?

Komt daar nog bij dat het wel bijzonder dom zou zijn om net buitenlandse handel te herfederaliseren. Volgens de cijfers van Flanders Investment and Trade (FIT) tekent Vlaanderen voor 83,22% van de totale Belgische uitvoer. Wallonië en het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest klokken af op een aandeel van respectievelijk 14,24% en 2,55%. Export is dus Vlaams, niet Belgisch. Net deze bevoegdheid waar Vlaanderen goed boert, wil De Croo terug Belgisch maken. Wat bezielt De Croo om de Vlaamse welvaart opnieuw in Belgische handen te geven? Dit is toch al te gek?

Franstaligen applaudisseren voor een zomerballonnetje

De Croo krijgt bijval van de Franstaligen voor zijn herfederaliseringspleidooi. Meerdere prominente Franstalige liberalen publiceren een open brief voor herfederalisering in La Libre Belgique. Onder hen federaal minister van Mobiliteit François Bellot, federaal minister van Begroting Sophie Wilmès en Senaatsvoorzitter Christine Defraigne. Voor hen geldt blijkbaar geen communautaire stilstand. Ook cdH pleit voor herfederaliseren, bij monde van Kamerfractieleider Catherine Fonck en Maxime Prévot. De PS stelt bij monde van Elio Di Rupo in Le Soir: ‘Le PS n’est pas contre par principe’.

De partijvoorzitters van MR en cdH temporiseren echter onmiddellijk. Zowel Olivier Chastel (MR) als Benoit Lutgen (cdH) verklaren dat de er in 2019 geen staatshervorming komt. Di Rupo doet hetzelfde: ‘l’institutionnel n’est pas au programme pour nous’. Het is dus maar een ideetje, een zomerballonnetje.

Dat het maar een verkiezingspraatje is, dat is wel heel duidelijk. Alexander De Croo, François Bellot en Sophie Wilmès hebben recent dagenlang samengezeten om te komen tot een zomerakkoord. Dagenlang zoeken ze naar een oplossing om België te doen werken. Geen van de drie excellenties stelt tijdens die dagen en nachten van onderhandelen voor om een bevoegdheid te herfederaliseren. Enkele weken na het zomerakkoord zien ze echter het grote licht: herfederaliseren. Wie gelooft die mensen nog?

Vlamingen applaudisseren voor een zomerballonnetje

Ook in Vlaanderen zijn er herfederaliseerders bij de vleet. De Groenen pleiten voor herfederalisering en ook sp.a ziet dit wel zitten. En dan is er nog het eeuwige enerzijds-anderzijds van CD&V. In 2017 keurt het CD&V-congres, tegen de partijtop in, een amendement goed van de jongeren: bij een volgende staatshervorming kunnen ook bevoegdheden geherfederaliseerd worden. Maar wanneer liberaal boegbeeld Alexander De Croo oproept om te herfederaliseren, zijn de eersten die in het verweer gaan CD&V-voorzitter Wouter Beke en Kamerfractieleider Servais Verherstraeten. In Le Soir stelt Verherstraeten: ‘het is geen taboe, maar laten we duidelijk zijn: in de weegschaal zullen de overdrachten van het federale naar de deelstaten altijd zwaarder doorwegen’.

Participeren of afdwingen?

Er is binnen de Vlaamse beweging een duidelijke tweespalt. Er zijn er die geloven dat men moet deelnemen aan een Belgische sociaal-economische regering om uiteindelijk tot confederalisme te komen en er zijn er die stellen dat men een staatshervorming moet afdwingen. Politiek bekeken is dit de tweedeling tussen participatie-strategie van N-VA en de afdwing-strategie van VB en V&W.

Het wordt wel tijd om de balans op te maken van de participatie-strategie. Het was toch de bedoeling dat de Franstaligen zouden komen smeken om een staatshervorming? Na vier jaar blijkt dat wanneer Franstaligen spreken over staatshervorming het gaat over herfederaliseren. Meer nog, ze vinden zelfs steun bij Vlaamse partijen als Groen, sp.a, Open Vld en zelfs een beetje bij CD&V voor wie het alvast geen taboe is.

Men argumenteert dat Franstaligen in hun media spreken over ‘la flamandisation’ van de federale regering en dat de participatie-strategie werkt. Dat men de Franstalige media dan toch eens leest. Bijvoorbeeld Le Soir van 9 augustus. Alle Franstalige partijvoorzitters komen aan het woord. Chastel, Di Rupo, Lutgen en Maingain verklaren in koor: ‘wij zijn demandeurs de rien’. Niets is veranderd in hun houding. Wat ook nog in het artikel staat is dat Groen en Ecolo samen een project voor een federaal België gaan uittekenen: dat belooft.

Nu zullen de believers van de participatie-strategie antwoorden dat het een strategie is op lange termijn. Maar hoe geloofwaardig is het om te stellen dat men stappen gaat zetten in de Vlaamse ontvoogding door tien jaar communautaire stilstand? Is er al ooit iets gesplitst in dit land door er over te zwijgen? Er is blijkbaar een politiek mirakel op komst. In zijn Of miracles schrijft David Hume (1711-1776) dat zij die de meest onwaarschijnlijke strategie verdedigen, hiervan de zware bewijslast dragen. Na vier jaar Michel I is er alvast nog geen begin aan bewijs. Wel integendeel, nog nooit werd zoveel gesproken over herfederaliseren als nu.

Verherstraeten verkondigt in Le Soir echter nog een ongemakkelijke waarheid. Ze is zo ongemakkelijk dat de Vlaamse media ze niet eens heeft opgepikt. We vertalen wat Verherstraeten stelt: ‘We weten niet wanneer er een staatshervorming komt, maar ik wil toch opmerken dat een staatshervorming moet voorbereid worden, technisch, juridisch. Dit vraagt een lange voorbereiding, niet alleen binnen elke partij, maar ook binnen een taalgemeenschap. Maar ik zie nergens enige voorbereiding door de N-VA. Om een grote staatshervorming te realiseren moet men contacten hebben, een dialoog met potentiële partners, een akkoord, ik stel alleen maar vast dat N-VA die contacten niet heeft, noch in Vlaanderen, noch in de rest van het land’.

Wat Verherstraeten stelt, hebben we reeds vaak beargumenteerd in interviews en opiniestukken. We herinneren graag aan de laatste zinnen van ons Grendelboek: ‘Wie stappen wil zetten naar meer Vlaamse ontvoogding zal bondgenoten moeten zoeken. We zullen het rijke Vlaamse middenveld moeten overtuigen, kunstenaars, journalisten … Dan pas zal het lukken. Vlaamse ontvoogding is een gezamenlijk project. Het wij/zij-polariseren binnen Vlaanderen helpt ons geen stap verder. Dit mag dan wel electoraal lonend zijn, het leidt alleen maar tot communautaire stilstand, niet tot staatsvorming. Aan de Grendelgrondwet zal het alvast niet liggen. Wij Vlamingen moeten en mogen geen afwezige meerderheid zijn’.

Mochten Vlamingen nu eens wat assertiever zijn en een staatshervorming afdwingen? Is het echt omdat Franstaligen in een kasteel tijdens onderhandelingen ‘non’ blijven zeggen dat wij Vlamingen ‘ja’ moeten zeggen aan een communautaire stilstand? Waarom onderhandelen Vlamingen altijd vanuit een minderheidspositie. Zit dit Vlaams onvermogen in ons DNA? Joost Ballegeer schrijft dat de grootste Vlaamse handicap het Vlaamse minderwaardigheidsgevoel is (De Vlamingen, een volk zonder bovenlaag, 2005). Vanuit een inferieure positie kan men niet onderhandelen. Tien jaar communautaire stilstand is een treffend bewijs van de inferieure ondergeschiktheid. Of zoals we het lezen op twitter: ‘Als de Vlamingen zo assertief waren als de Nederlanders, dan was dit land al lang gesplitst’ (@DeMondige). Inderdaad!