Herfederaliseren gezondheidszorg druist tegen alle logica in

Minister De Block moet voor de zoveelste keer vaststellen dat de gezondheidszorg met acht bevoegde ministers niet efficiënt werkt. Dat klopt, maar het voorstel om dan te herfederaliseren is ronduit een dom idee, dat net de voorbije decennia heeft bewezen niet te werken. Dat oppert Dr. Yoleen Van Camp – Kamerlid voor de N-VA en ondervoorzitter van de Commissie Volksgezondheid.

Er is een enorme cultuurkloof tussen Vlamingen en Walen, zodat een gezamenlijk beleid voor zoiets belangrijks als gezondheidszorg nooit werkt. In de praktijk hinkt Wallonië achterop, maar wordt het er niet voor geresponsabiliseerd en betaalt de Vlaming het gelag. De deelstaten hebben vandaag uiterst belangrijke bevoegdheden, zoals preventie, met maar een habbekrats van het budget om ertegenaan te gooien, terwijl het federale niveau op een berg geld zit en voor de sociale zekerheid over een 90 miljard euro beschikt.

Grote verschillen

Uit heel wat parameters blijkt het grote verschil tussen Vlamingen en Walen. We spreken een andere taal, kijken naar andere media en we hebben een heel andere (zelfs een tegengestelde) politieke overtuiging. Die verschillen zetten zich door naar het macro-economisch niveau. Denk aan de werkzaamheidsgraad (het percentage van de actieve bevolking dat ook effectief werkt): 73% in Vlaanderen, 63% in Wallonië. Anders gezegd: als de werkzaamheidsgraad in Wallonië even hoog was als in Vlaanderen, zouden er ruim 200 000 Belgen (Walen) meer aan de slag zijn. Het aantal mensen in armoede: bijna dubbel zo hoog in Wallonië (18% armoederisico) dan in Vlaanderen (10%). Nochtans hebben de beide deelstaten dezelfde tools in handen om die cijfers op hetzelfde niveau te krijgen. Het gaat om een cultuurverschil dat niet te overbruggen valt. Op macro-economisch niveau: 66% van de bijdragen aan de federale sociale zekerheid worden gedragen door Vlamingen (Wallonië draagt maar 26% bij). Dat terwijl Vlamingen 57% van de bevolking uitmaken, tegenover 32% Walen. Tegelijk blijkt de gemiddelde gezondheidszorguitgave in Wallonië het hoogst.

Onoverbrugbaar

En op zich is het ook maar logisch dat wie bijvoorbeeld uitgesproken links stemt, ook dat beleid krijgt. Dat is het probleem met het federale niveau: in Vlaanderen is de N-VA de grootste partij, in Wallonië de PS en is de PTB aan een stevige opmars bezig. Dit op het federale niveau houden betekent wat we vandaag zien: ofwel een links beleid waar de Vlaming niet voor koos, ofwel een rechts beleid waar de Waal niet voor koos. En dat geldt evenzeer op vlak van volksgezondheid. Enkele dossiers die het cultuurverschil illustreren: het aantal jongeren met overgewicht in Wallonië (25%) tegenover Vlaanderen (16%). Vlaanderen zet beter in op gezond eten en bewegen en zet daar Vlaamse middelen voor in. Wallonië hinkt achterop, maar wordt daar niet voor geresponsabiliseerd. Het is immers de federale pot die de gevolgen delft: en de gevolgen van overgewicht en obesitas kosten ons 1 miljard (!) euro per jaar.

Dat er zo’n verschil is op vlak van de invulling van gezondheidszorg, heeft alles te maken met een onoverbrugbaar cultuurverschil– zo lopen Walen gemakkelijker onnodig rechtstreeks naar de spoed en specialisten, terwijl bij de Vlaming de huisarts veel meer de spil is, om maar één voorbeeld te geven. Maar ook door het grote verschil in armoedecijfers, zodat het aantal Walen met een verhoogde tegemoetkoming (1 op 5) een pak hoger ligt dan bij de Vlamingen (1 op 8), draagt bij aan het feit dat de Waal per kop voor een groot deel van de meeruitgaven verantwoordelijk is. Het aantal rokers (17% in Vlaanderen; 22% in Wallonië), vaccinatie tegen baarmoederhalskanker (90% in Vlaanderen; 29% in Wallonië), daghospitalisaties (1 op 4 in Vlaanderen versus 1 op 5 in Wallonië, gebrek aan ingangsexamen voor tandartsen zodat er in Wallonië te veel zijn (in 2015 studeerden er 700 tandartsen af in Wallonië – 10 keer meer dan aangewezen en wettelijk bepaald), ziekenhuizen in het rood (8% in Vlaanderen; 24% in Wallonië), ereloonsupplementen (117% in Vlaanderen; 182% in Wallonië… De lijst is lang.

Ik vraag me af of De Block deze cijfers niet kent of gewoon geen rekening wíl houden met de belangen van de Vlamingen (én Walen). Beide even erg.