Het cultuurflamingantisme geherwaardeerd

Ons uitgangspunt werd de stedelijke realiteit. De hoofdstad onderging de voorbije decennia fundamentele socio-demografische veranderingen. De francofiele provinciestad is niet meer. Brussel is een meertalige wereldstad geworden, met een sterke internationale roeping. Wat ons drijft, is de plaats van het Nederlands, de taal en de cultuur in deze omgeving. Vandaag, morgen en overmorgen.

We zien onszelf vooreerst als stedelingen, met een meervoudige, complexe identiteit, waar onze moedertaal en onze humanistische kijk op de samenleving intrinsiek deel van uitmaken.

Wie naar Brussel komt, betreedt een stad met een rijke geschiedenis. Ook de strijd van de Vlamingen om in deze stad onderwijs en cultuur af te dwingen in het Nederlands maakt daar deel van uit. Wie het Brusselse verhaal instapt, dient rekening te houden met de historisch verworven taalverhoudingen en komt tegelijkertijd in een omgeving die steeds een vrijhaven van verdraagzaamheid voor andersdenkenden is geweest. Wij willen dat zo houden.

In een stedelijke samenleving van steeds meer mensen met heel uiteenlopende achtergronden en belevingen, kan je niet langer terugvallen op doorleefde sociale patronen en tradities. Daarom pleiten wij voor een stadsethiek: nieuwe, duidelijke afspraken over hoe we samenleven. Maximumtolerantie voor diversiteit, nultolerantie voor geweld en discriminatie.

Vanuit de emancipatorische drijfveren van het Willemsfonds ligt de ontvoogdende dynamiek van het stadsleven ons na aan het hart. Het onderwijs speelt een wezenlijke rol in de ontwikkeling van het vrije denken en de bevordering van de individuele emancipatie, wars van collectieve dwang.

Als echte hoofdstad van Europa – met meer dan 200.000 Europeanen die wonen in het Brussels hoofdstedelijk Gewest – willen wij het meertalig karakter van de hoofdstad in de verf zetten, onder meer door het Engels als een administratieve onthaaltaal (géén derde, officiële taal) te hanteren.

Het was Jan Frans Willems die in het jonge België, amper tien jaar na de afscheuring van Nederland, de strijd aanbond voor de erkenning van het Nederlands als officiële taal. Als Nederlandstalige Brusselaars willen wij onze moedertaal in Brussel blijven uitdragen. Naar analogie met de bescherming van het Frans in Québec, bepleiten wij een strak, wettelijk kader om de aanwezigheid van het Nederlands te waarborgen voor de toekomst.

België mag dan al een ingewikkelde institutionele evenwichtsoefening zijn, de Brusselse instellingen en de plaats van het Nederlands in de hoofdstad zijn, net zoals de interpersoonlijke solidariteit, kaarten die het (kaarten)huis stutten. Wij roepen de Franstaligen dan ook op om de moeizaam bedongen plaats van het Nederlands in de hoofdstad niet in vraag te stellen. In het belang van het voortbestaan van België …

Ondanks het feit dat het aantal Nederlandstalige kiezers in de hoofdstad daalt, nemen de kennis en het gebruik van het Nederlands toe. Die belangstelling dienen wij, met de nodige openheid, om te zetten in respect en sympathie, ja, zelfs in empathie voor het Nederlands en zijn plaats in de stad.

‘Tussen de sterke en de zwakke, is het de vrijheid die onderdrukt en de wet die bevrijdt’ – de wet van Laponce. Dat wil zeggen dat in elk twee- of meertalig systeem, waar geen wetten het taalgebruik in het onderwijs, in bestuurszaken en in het economisch leven regelen, de sterke taal de zwakkere zal verdringen. Openheid gaat voor ons gepaard met een duidelijke en toepasbare taalwetgeving. Zonder wettelijk kader overleeft het Nederlands niet in Brussel.

Brussel is, na Parijs en samen met Montréal, ’s werelds belangrijkste cultuurstad waar Frans wordt gesproken. Brussel is tegelijkertijd de belangrijkste stad ter wereld waar Nederlands wordt gesproken. Brussel is het grootste podium dat een taal als het Nederlands zich kan bedenken. Aan Vlaanderen én Nederland om dit podium te benutten …

Ergens tussen de stad die we delen en de taal die we delen, ligt ons engagement als Nederlandstalige Brusselaars, van liberale en humanistische inspiratie. Ons Manifest is er de verwoording van.

Herman Mennekens is Brussels volksvertegenwoordiger en gemeenteraadslid in Jette voor Open VLD. Het volledige manifest en de reacties van politici, journalisten en academici zijn te lezen op www.hermanmennekens.be.