Het geheim van de loge of de kunst van het bloemschikken

Het geheim van de loge. Met die wervende kop beloofde De Standaard vorige maand in een vierdelig dossier een van de laatste taboes in Vlaanderen te laten sneuvelen. De krant spiegelde de lezer een ‘verhelderende serie over een mysterieus genootschap’ voor. Helaas hield die belofte niet meer in dan een doorzichtige marketingtruc die vooral getuigde van onderschatting van en misprijzen voor de lezer.

Samen met onder anderen VUB-historicus Jimmy Koppen, logegrootmeester Jozef Asselbergh en logezuster Tessa Vermeiren waadde De Standaard-redacteur Joël De Ceulaer vier afleveringen lang door een mist van beduimelde clichés waarmee ‘de loge’ zijn hoogdravende missie bij het grote publiek tracht te slijten. Via (anonieme) getuigenissen reeg De Ceulaer de ene wollige gemeenplaats na de andere aan elkaar: ‘Nu ik een kind heb, vind ik het belangrijk om een zo goed mogelijke vader voor haar te zijn. En daar kan de vrijmetselarij mij bij helpen.’

Het was Siegfried Bracke die al meteen in de eerste aflevering ‘hét geheim van dé loge’ open en bloot op tafel smeet. Dat ‘geheim’ bleek niets anders dan ‘een beleving’, konden we lezen. De Ceulaer liet zich de kneuterige retoriek gezapig welgevallen en borstelde ‘de loge’ als een anachronistische verzameling esoterische tempels van het vrije woord waar ‘werkstukken’ – zo onthulde de reeks – zich al wel eens durven verliezen in de kunst van het bloemschikken.

Zelfs de ronkende titel waarmee De Standaard het veelbelovende slotdeel aankondigde (Affaires en schandalen: ‘niets menselijks is ons vreemd’) bleek ’s anderendaags op mysterieuze wijze verdwenen en vervangen door een behoorlijk afgezwakte kop.

Politieke topfiguren als Steve Stevaert, Guy Peeters en Karel De Gucht hebben in Vlaanderen de bloeiende en groeiende irreguliere tak van de loge met een kwalijke reputatie opgezadeld: tempels – waarvan sommige door ingewijden zelf (evenwel niét in de reeks van De Ceulaer) worden bestempeld als ‘gevaarlijk’ – waar opportunistische regelneverij de dienst uitmaakt.

Achteraf omschreef Jean Paul Van Bendegem in dezelfde krant de reeks als een ‘kwaliteitsvolle traktatie’. Uit de mond van een volbloed logelid kon zo’n compliment enkel worden begrepen als een cryptische metafoor voor journalistiek falen. De reeks van De Ceulaer deed nog maar eens afbreuk aan het toch al zo armtierige niveau van de onthullingsjournalistiek in Vlaanderen.

‘Wees geen onderdaan, wees krant!’, titelde het Nederlandse weekblad HP/De Tijd vorige maand en wees daarbij vermanend in de richting van NRC Handelsblad dat een bericht over inmenging van het Nederlandse hof en de Rijksvoorlichtingdienst bij de toekenning van de Machiavelli-prijs preuts achteraan in de krant had weggestopt. Die titel was een zoveelste ‘wake-up call’ aan de onderdanigheidsjournalisten van de vierde macht, die de kop best op een koperen plaatje laten vastschroeven op hun redactietafel. Als onthullingsjournalistiek niet dieper graaft dan faciliterende dienstverlening, dan lijkt bloemschikken alvast een zinvoller tijdverdrijf.

Frank Thevissen