Voor de vierde keer op rij zijn de Finnen door het VN Netwerk voor Duurzame Oplossingen uitgeroepen tot het gelukkigste volk ter wereld. Daar twijfelt niemand aan, behalve de Finnen zelf. Toegegeven, ondanks de donkere winters zijn er minder zelfmoorden dan in België, dat overigens 20ste staat op de VNNDO-lijst. Maar een bedrijfsvriendelijk klimaat maakt het individuele leven er niet goedkoper op.

Een stevige neut

Finland heft maar 27 % op kapitaal net als Luxemburg; Denemarken eist 47 %, België en Zweden 45 %, toevallig ook de drie  landen met het grootste loonbeslag. Hongarije houdt het op 13 %. Maar wie een neut wil drinken betaalt wel per fles sterke drank 13,66 euro bij voor de staatskas, onder het mom van bescherming der volksgezondheid. Ter vergelijking: in België, ook al zo’n belastingvreter met nochtans een zelfde levensverwachting van 81 jaar, ligt die taks op 8,38 euro. En dus rijden wij fluks naar Luxemburg, waar die taks 2,92 euro is, cijfers van vorig jaar.

Toch wordt er niet minder gepintelierd in Finland dan bij ons, met dien verstande dat mannen en vrouwen van gelijke ‘heffe’ zijn. Ik heb meegemaakt op een winterse Europese top in Helsinki hoe uit een nachtclub de buitenwippers straalbezopen Finnen (m/v) zonder pardon naar buiten droegen en in de sneeuw kieperden. Daar konden ze vreedzaam samen hun roes uitslapen.

Diegelijkheid is geen obsessie voor de Finnen, eerder een vanzelfsprekende levenshouding. Niemand kijkt er van op – tenzij de ‘Ware Finnen’ omdat zij de traditionele waarden onverkort willen behouden. De partij liet het aanmatigende bijvoeglijke naamwoord vallen in 2011. Ze bereikten in dat jaar ook hun parlementair hoogtepunt  met 560.000 stemmen, goed voor 39 zetels. Inmiddels heten ze ‘De Finnenpartij’ (Perussuomalaiset) en hebben ze nog steeds 39 zetels in het eenkamerparlement, de  ‘Eduskunta’.

Een modern land

De voormalig eerste minister en gesjeesde kandidaat-voorzitter van de Europese Commissie, Alexander Stubb, twitterde als oppositielid  onmiddellijk na de vorming van de regering Marin dat de nieuwe regering met vijf partijen, die zonder uitzondering door vrouwen geleid worden, ‘shows that Finland is a modern and progressive country’.

Sanna Marin zelf volgde haar socialistische partijleider op, Antti Rinne, in december 2019. Die trad af nadat hij struikelde over een hervorming van het zorgbeleid en een nationale staking bij de posterijen klunzig had aangepakt. Marin was toen 34, en de jongste regeringsleider ooit in de EU. Ze is nuchter en zakelijk. Ongedwongen pakte ze de politieke problemen daadkrachtig aan. Nieuwe verkiezingen waren bij het vertrek van Rinne uit den boze.

Gelijke verloning voor vrouwen

De nieuwe opstoot van de FinnenPartij (Perussuomalaiset) of PS, ooit gegroeid uit de opgedoekte Boerenpartij, dreigde het beleid te ondermijnen dat Marins sociaaldemocratische partij SDP had uitgetekend. Het moest een einde maken aan de harde besparingspolitiek van de vorige rechts-liberale regeringen. Haar programma voorziet grotere investeringen in het onderwijs en de sociale dienstverlening, een CO2-neutrale economie tegen 2035, gelijke verloning voor vrouwen en mannen  – nu verdienen vrouwen maar viervijfde van het standaardloon – en versterking van het pensioenfonds.

Dat gaat niet zonder slag of stoot. Eind april stond de regering alsnog op instorten door halsstarrig verzet van coalitiepartner KESK, de industriegezinde centrumpartij, tegen de opmaak van een dergelijke begroting. Maar Marin heeft die horde genomen, en raakte ontzettend populair door haar no-nonsense aanpak van de covid-pandemie. Ze kondigde vrijwel onmiddellijk een gedeeltelijke lockdown af en hield die vol, wat de sterftecijfers flink onder controle hield. Eind juni ligt het aantal sterfgevallen niet eens op duizend. Op een bevolking van 5,5 miljoen zijn er bijna 100.000 besmettingen geteld. Vergelijk dat met Vlaanderen, rond de 12.000 dodelijke slachtoffers op een wat grotere bevolking van 6,8 miljoen.

12 van de 19 ministers vrouwen

Maar Marin heeft een hele reeks ballen in de hoogte houden. Met name op het gebied van gelijkheid, het verouderingsprobleem annex inwijkingsuitdaging en grensbewaking, én het milieubeleid heeft ze nog een taaie kluif weg te kauwen.

Over gelijkheid is ze ondubbelzinnig. Zonder schroom koppelt ze haar afkomst en zelfstandigheid aan elkaar: opgebracht door haar moeder die al snel gescheiden was, en intussen met een andere vrouw samenleeft, steekt ze niet weg dat haar arbeidersafkomst élke strijd tegen ongelijkheid legitimeert. Ze mag dan pas de derde vrouwelijke premier van Finland zijn, bij haar aantreden waren wel 12 van de 19 ministers vrouwen. De Eduskunta telt 47 % vrouwen. Nu het bedrijfsleven nog, stelt ze, en gelijkheid voor mannen bij de opvoeding van de kinderen. Ouderschapsverlof heeft ze opgetrokken tot zeven maanden, gelijk met het bevallingsverlof.

Ze wil ook een oplossing voor de echtgenotes van aangetrokken buitenlanders, zij raken te moeilijk aan werk door de achterdocht en de taalvereisten van de Finnen. Zelf werd ze moeder en toonde onbeschaamd hoe ze haar dochter de borst gaf tijdens het werk. Toen fatsoensrakkers haar kapittelden over een te sexy bevonden foto (een blazer met diepe uitsnijding) in Trendi, kregen die meteen lik op stuk. ‘Keek iemand op toen generaal Mannerheim in zijn volle nakie te paard zat ?’ De sauna-gewoontes van de Finnen kennende, ooit zelf meegemaakt met president Ahtisaari, kun je weinig mensen van valse schaamte verdenken. ‘Keek iemand geschokt op toen David Cameron nogal onappetijtelijk in zwembroek rondliep? Dubbele standaarden, ze zijn nog altijd niet uitgeroeid’.

Verouderde bevolking

Ernstiger is op termijn de demografie. De burgemeester van Helsinki, Jan Vapaavuori, van de KOK (de Nationale Coalitiepartij, in de oppositie), dringt aan op rekrutering in het buitenland, met name in Azië, om de kosten van de pensioenen op te vangen en het personeelstekort tijdig aan te vullen. 40 % van de bevolking is ouder dan 65. de VN zien dat tegen 2030 oplopen tot 47 %. Dat wringt met de Europese migratiepolitiek, want Finland heeft de handen vol met mensensmokkel vanuit Rusland.

En met interne groene bewegingen, vooral de Elokapina (Extinction Rebellion), een geweldloos verzet dat steeds heftiger aandringt op afbouw van energie- en goederenverbruik, en inkapseling van natuurbehoud in de wetgeving. Voor Marin is turf een heikel punt: turf, 10 % van de uitstoot, is erg vervuilend. Dat Helsinki vervroegd zijn Helen-kolencentrale sluit op 1 april 2023 is verademend maar onvoldoende. Met de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen vorige week, door KOK gewonnen, zal het er niet eenvoudiger op worden.