Het gevecht om de macht

Het zal wel aan het weer gelegen hebben. Het Oranjezonnetje scheen en de 8685 stemlokalen lagen op kuierafstand. Uiteindelijk kwam toch nog 53,8% opdagen. Dit is ietsje meer dan de 43% die de onderzoekers ons hadden doen geloven.

De grote overwinnaars van de Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen waren de lokale partijen, D66 en de SP. De lokalen stegen van 23,1% naar 29,8%, D66 van 8,18% naar 11,8% en de SP van 4,13% naar 6,5%. Het CDA bleef nagenoeg gelijk: 14,8% bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 en 14,3% nu. De rechts-liberale VVD verloor fiks, van 15,58% naar 11,9%, en de Partij van de Arbeid verloor dramatisch, van 15,74% bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 naar 10,2% nu.

Vergeleken met de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 verloor de PvdA dus een derde van haar aanhang. In Amsterdam is ze voor het eerst sinds haar oprichting in 1946 niet de grootste partij meer. Ook in steden als Rotterdam, Den Haag en Groningen verloor de PvdA haar meerderheid. Ze is haar traditionele aanhang in de arbeiderswijken kwijt. De partij is afgestraft voor deelname aan een regering die vele miljarden heeft moeten bezuinigen. Bezuinigingen die de verzorgingsstaat definitief hebben afgebroken. Veel van haar kiezers bleven thuis. In Amsterdam was de opkomst 42,1% en in Rotterdam 45,1%. Bij de gemeenteraadsverkiezingen vier jaar geleden was dit nog 52,56% en 47,9%.

In Rotterdam werd Leefbaar Rotterdam de grootste partij. Ze verloor weliswaar iets, van 28,1% in 2010 naar 27,2% nu maar door de vrije val van de PvdA van 28,9% tot 15,6% is ze verreweg de grootste partij in de gemeenteraad. Uit voorlopig onderzoek blijkt dat D66 zich vooral genesteld heeft in de Randstad, waar de PvdA weer het meest verloren heeft. Wilders liet weer van zich horen. ‘Willen jullie meer of minder Marokkanen?’ vroeg hij zijn volgelingen. Minder, minder, minder, schreeuwden ze terug. ‘Gaan we regelen,’ beloofde hij lachend. Hij haalde er de wereldpers mee. De roep van Nederland als land vol tolerantie is definitief verstomd. Uiteraard heeft iedere psychisch gestoorde in een democratie het recht te roepen wat hij wilt. Inmiddels zijn er aanklachten wegens discriminatie tegen hem ingediend. Op het ogenblik heeft hij noch zijn partij ook maar enige politieke macht. Het ziet er niet naar uit dat dit op kort termijn zal veranderen. In Den Haag verloor Wilders partij een zetel en is haar kans om een wethouder (een Nederlandse schepen – red.) te mogen leveren uiterst gering.

Gevecht

Het gevecht om de wethoudersportefeuilles, het echte gevecht om de macht in de gemeenten, gaat nu pas beginnen. Het zal niet voor het eerst zijn dat een overwinnaar met lege handen komt te staan. Een saillant voorbeeld is D66. Ook in 2010 was de sociaal-liberale partij in Amsterdam de grote overwinnaar. D66 was van 4,6% geklommen naar 14,81%. Maar door arrogantie en onbekwaamheid in het onderhandelen kreeg ze geen wethouderszetel.

De overwinning van de lokale partijen brengt de landelijke radio- en televisie in problemen. Hoe moet ze de volgende gemeenteraadsverkiezingen coveren? Nu mochten de lokale partijen aan de radio- en televisiedebatten niet meedoen. De debatten werden gevoerd door landelijke coryfeeën. Ze discussieerden over landelijke problemen. Wellicht heeft dit de VVD noch de PvdA goed gedaan.
Directe invloed op de landelijke politiek heeft de uitslag echter niet. De regering wordt gecontroleerd door de Tweede en de Eerste Kamer. De leden van de Tweede Kamer worden rechtstreeks gekozen. Deze verkiezingen vinden pas weer over twee jaar plaats. De leden van de Eerste Kamer worden door de Provinciale Staten gekozen. De Provinciale Staten worden rechtstreeks gekozen. Deze verkiezingen worden volgend jaar gehouden.
De lijsttrekker van Leefbaar Rotterdam, de vroegere Lijst Pim Fortuyn-coryfee Joost Eerdmans, riep enthousiast ‘dit geeft ons de sleutels van de stad in handen.’ We zullen zien.